Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Институции Юстиниана.doc
Скачиваний:
71
Добавлен:
22.11.2019
Размер:
2.9 Mб
Скачать

366 Институции юстиниана

i nterdictum et utrobi. ideo autem duplicia uocantur, quia par utriusque litigatoris in his condicio est nec quisquam praecipue reus uel actor intellegitur, sed unusquisque tam rei quam actoris partem sustinet.

8. De ordine et ueteri exitu interdictorum superuacuum est hodie dicere: nam quotiens extra ordinem ius dicitur, qualia sunt hodie otnnia iudicia, non est necesse reddi interdictum, sed perinde iudicatur sine interdictis, atque si utilis actio ex causa interdicti reddita fuisset.

XVI. De poena temere litigantivm

Nunc admonendi sumus magnam curam egisse eos, qui iura sustinebant, ne facile homines ad litigandum procederent: quod et nobis studio est. idque eo maxime fieri potest, quod temehtas tam agentium quam eorum cum quibus ageretur modo pecuniaria poena, modo iurisiurandi religione, modo metu infamiae coercetur.

1. Ecce enim iusiurandum omnibus qui conueniuntur ex nostra constitutione defertur: nam reus non aliter suis allegationibus utitur, nisi prius iurauerit, qtiod putans se bona instantia uti ad contradicendum peruenit. at aduersus infitiantes ex quibusdam causis dupli uel tripli actio constituitur, ueluti si damni iniuriae aut legatorum locis uenerabilibus relictorum nomine agitur. statim autem ab initio pluris quam simpli est actio ueluti furti manifesti quadrupli, nec manifesti dupli: nam ex his causis et aliis quibusdam, siue quis neget siue fateatur, pluris quam simpli est actio. item actoris quoque calumnia coercetur: nam etiam actor pro calumnia iurare cogitur ex nostra constitutione. utriusque etiam partis aduocati iusiurandum subeunt, quod alia nostra constitutione comprehensum est. haec autem omnia pro ueteris calumniae actione introducta sunt, quae in desuetudinem abiit, quia in partem decimam litis actorem multabat, quod nusquam factum esse inuenimus: sed pro his introductum est et praefatum iusiurandum et ut improbus litigator etiam damnum et impensas litis inferre aduersario suo cogatur.

КНИГА ЧЕТВЕРТАЯ 367

н апример, интердикты uti possidetis и utrubi. Они называются двой­ными потому, что положение обоих тяжущихся в этих интердиктах представляется одинаковым: никто не считается ни истцом, ни от­ветчиком, но каждый из них является и ответчиком, и истцом.

8. В настоящее время представляется излишним говорить о древнем порядке и исходе интердиктов: когда действуют экстраор­динарные суды (а таковыми теперь являются все суды), нет необхо­димости в издании интердикта, так как судебный разбор без интер­диктов совершается так, как если бы на основании интердикта был дан иск по аналогии.

ТИТУЛ XVI. О НАКАЗАНИИ ЛЕГКОМЫСЛЕННО ТЯЖУЩИХСЯ

Теперь мы должны сказать, что те лица, которые охраняли пра­во, весьма заботились о том, чтобы люди не легкомысленно вчиняли тяжбы; к этому стремимся и мы; сей цели можно достичь вернее все­го тем, что легкомыслию как истцов, так и ответчиков будет грозить или денежная пеня, или клятва, или же бесславие.

1. По нашей конституции давать присягу могут все ответчики; ответчик пользуется своими средствами (защиты) только в том слу­чае, если присягнет, что он является с возражениями в убеждении, что имеет достаточные к тому основания. В некоторых случаях про­тив отрицающих должное иск принимает двойной размер: возбуж­дается, например, дело о противозаконном убытке или о легатах, оставленных в пользу священных мест. С самого возникновения иск представляется непростым, как, например, иск из явного воровства — четверным, из неявного воровства — двойным. В этих и некото­рых других случаях, отрицает ли ответчик свою вину или признает, иск является непростым. Точно также клевета истца обуздывается, ибо истец обязуется по нашей конституции дать присягу, что не клевещет. Равным образом, защитники той и другой стороны при­носят присягу на основании другой нашей конституции. Все выше­сказанное было введено вместо прежнего иска о клевете, вышедшего из употребления, так как обходился истцу в десятую часть стоимос­ти спора. Мы нигде не нашли указаний, чтобы так поступали. Вза­мен этого была установлена вышеупомянутая присяга для того, что­бы нечестный спорщик принуждался заплатить своему противнику и убыток, и судебные издержки.

368 ИНСТИТУЦИИ ЮСТИНИАНА

2 . Ех quibusdam iudiciis damnati ignominiosi fiunt, ueluti furti, ui bonorum raptorum, iniuharum, de dolo, item tutelae, mandati, depositi, directis non contrariis actionibus, item pro socio, quae ab utraque parte directa est et ob id quilibet ex sociis eo iudicio damnatus ignbminia notatur. sed furti quidem aut ui bonorum raptorum aut iniuriarum aut de dolo non solum damnati notantur ignominia, sed etiam pacti, et recte: plurimum enim interest, utrum ex delicto aliquis an ex contractu debitor sit.

3. Omnium autem actionum instituendarutn principium ab ea parte edicti proficiscitur, qua praetor edicit de in ius uocando: utique enim in primis aduersarius in ius uocandus est, id est ad eum uocandus est, qui ius dicturus sit. qua parte praetor parentibus et patronis, item liberis parentibusque patronorum et patronarum hunc praestat hotvorem, ut non aliter liccat liberis libertisque eos in ius uocare, quam si id ab ipso praetore postulauehnt et impetrauerint: et si quis aliter uocaueht, in eum poenam solidorum quinquaginta constituit.