Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Латинский язык.doc
Скачиваний:
463
Добавлен:
11.03.2016
Размер:
3.34 Mб
Скачать

Контрольная работа № 4

1. Переведите текст.

2. Выполните морфологический анализ словоформ, отмеченных знаком *.

1. De causā belli Troiāni

Erant nuptiae Pelei, regis Thessaliae, et Thetĭdis deae. Omnes dei invitāti erant praeter Discordiam. Dea Discordia ira commōta est et malum auream inter epulantes iactāvit, in quo inscriptum erat: «Pulcherrĭmae». Diu Iuno, Minerva et Venus de malo certāvērunt *. Denĭque iussu Iovis a Mercurio ad Parĭdem, regis Priămi filium, ductae erant. Iuno Parĭdi potentiam, Minerva sapientiam, Venus Helĕnam, pulcherrĭmam muliĕrem promīsit. Paris Venĕri malum tradĭdit. Paulo post a Priămo patre in Graeciam missus est *. Ibi Helĕnam, Menelai regis uxōrem, rapuit *. Hinc bellum Troiānum incipĭtur. Multos annos ad Troiam pugnātum est. Denĭque Troia a Graecis dolo capta et delēta est.

2. De Solone et Croese

Solo terras aliēnas libenter visitābat. Aliquando Croesus, Lydiae rex, Solōnem invitāvit *, nam divitias suas viro sapienti ostendĕre desiderāvit. Croesus Solōne divitior, sed Solo Croeso sapientior erat. Croesus, qui divitissĭmus erat, Solōnem interrogāvit: «Quem tu, vir sapiens, omnium homĭnum felicissĭmum putas?» Solo respondit: «Tellum Atheniensem puto, nam filios bonos honestosque educāvit et ipse pro patria pugnans morte honestissĭma vitam finīvit». Alios quoque viros, qui mortem honestam habuĕrant *, nomināvit; tum rex irātus:«Nonne me felicissĭmum omnium homĭnum putas? Quis enim pulchriōres vestes, splendidiōres, gemmas, aedificia ampliōra habet?» «O rex, – inquit Solo, – nunc te divĭtem et regem video, sed felīcem non prius te nominābo, quam vitam bona et honesta morte finivĕris*».

3. De Proserpĭna

Ceres dea antiqua agricolārum erat. Ceres filiam Proserpĭnam habēbat. Olim Proserpĭna, puella pulchra, in agris pratisque Siciliae ambulābat, cum amīcis suis ludēbat et flores legēbat. Subĭto equos nigros et vehicŭlum aureum videt. In vehicŭlo deus Pluto, rex inferōrum, sedēbat. Pluto puellam rapuit et sub terram in regnum suum Tartărum portat et eam regīnam inferōrum facit. Ceres, mater Proserpĭnae, quod filiam suam in terrā invenīre non potĕrat *, eam mortuam putābat et mango cum dolōre mortem filiae suae deflēbat. Jam terra ab Cerĕre non curabāntur. In terrā semper frigĭda hiems erat, plantae non florēbant, agri ab aratorĭbus non arabāntur. Homĭnes et animalia non potĕrant vivĕre. Tum Juppĭter sic Proserpĭnae dicit: «Per sex menses in terrā vive et sex menses sub terrā cum tuo marīto». Ităque nunc per sex menses Proserpĭna in terrā vivĕre potĕrat, et mater Ceres laeta erat. Ver et aestas tum in terrā erant. Postea Proserpĭna ad marītum suum sub terram veniēbat, et mater Ceres erat dolorōsa, et in terrā autumnus et hiĕms erant, et tota natūra dormiēbat.

4. Dē lupō esuriente

Lupus esuriens cibum quaerēbat. Tandem audīvit intra casam rusticam puĕrum plorantem et matrem clamitantem*: «Nisi desīveris, lupo te dabo». Itaque lupus praedam exspectans totum diem ibi stābat. Sed vespĕri audīvit* matrem dicentem: «Mī filī, bono animo es. Lupus te non habēbit: si vēnerit*, necābimus eum». Tum lupus tristis recēdens: «Homĭnes, – inquit, – alia dicunt, alia sentiunt».

Thema tertia decĭma

VERBA ANOMALA

Félix, quí potuít rerúm

cognócsere cáusas

(Vergilius. Geōrgica).

Счастлив, кто смог

познать причины вещей

(Вергилий. Георгики).

§ 66. Неправильные глаголы (verba anomala)

§ 66.1. Неправильные глаголы (verba anomala)не могут быть отнесены ни к одному из четырех спряжений, так как имеют ряд особенностей, отражающих древнейшую стадию развития языка. К ним относят следующие глаголы:

sum, fui, – , esseбыть и его производные;

fero, tuli, lātum, ferre нести;

volo, volui, – , velle желать;

eo, ii, ĭtum, īre идти;

edo, ēdi, ēsum, edĕre (или esse) есть;

fio, factus sum, fiĕri делаться, становиться.

§ 66.2.Производные глаголы от esseобразуются приставочным способом. При этом латинские приставки имеют следующие значения:abудаление;ad приближение, присутствие;de устранение;inter нахождение среди чего-нибудь;prae нахождение впереди;pro движение вперед;ob движение напротив;in движение внутрь;super превышение (сверх);sub нахождение под. Следовательно, глаголы, сложные сesse,обозначают:

absum, afui, , abesse отсутствовать, быть на расстоянии;

adsum, affuii (adfui), , adesse присутствовать;

desum, defui, , deesse недоставать;

inersum, interfui, , interesse находиться между;

praesum, praefui, , praeesse быть впереди, во главе; командовать;

prosum, profui, , prodesse быть полезным; помогать;

obsum, obfui, , obese препятствовать, мешать, вредить;

insum, infui, , inesse быть присущим;

supersum, superfui, , superesse оставаться, быть в остатке;

subsum, , , subesse находиться под, быть в основе.

Производным от esseтакже является глагол possum, potui, - , posse мочь, быть в состоянии. Бόльшая часть форм этого глагола представляет собой результат сложения несклоняемого прилагательногоpotis, е имеющий силуи личных форм глаголаesse (см.§ 16, § 63). Исключение составляют формы системы перфекта, а также формаparticipiumpraesentisactīvi (potens), которые восходят к неупотребительному в формах инфекта глаголуpotēre. При этом формы перфекта образуются морфологически закономерно:potui, potuisti, potuitи т. д.

Praesens

Imperfectum

Futūrum I

Sg.

1. pos-sum я могу

2. pot-ĕs

3. pot-ĕst

pot-ĕram я мог

pot-ĕrās

pot-ĕrat

pot-ĕrōя смогу

pot-ĕrĭs

pot-ĕrit

PI.

1. pos-sǔmǔs

2. pot-ĕstĭs

3. pos-sunt

pot-ĕrāmǔs

pot-ĕrātĭs

pot-ĕrant

pot-ĕrĭmus

pot-ĕrĭtĭs

pot-ĕrunt

§ 66.3.У глаголаfero, tuli, lātum, ferre нестивремена системы инфекта образуются от основыfer-, а основы перфектаtul-и супинаlat-восходят к глаголуtollĕre поднимать. Некоторые формыpraesensindicatīviactīvietpassīvi(см. таблицу ниже),infinitīvuspraesentisactīvi(ferre),infinitīvuspraesentispassīvi(ferri),imperatīvuspraesentis(fer, ferte) образуются без использования соединительных (тематических) гласных. Остальные формы образуются морфологически закономерно по парадигме глаголовIIIа спряжения:imperfectumindicatīviactīvietpassīvi(см. таблицу ниже),futurumIindicatīviactīvietpassīvi(см. таблицу ниже),participiumpraesentisactīvi(ferens, entis),gerundīvum(ferendus, a, um).

Praesens

indicatīvi

actīvi

Praesens

indicatīvi

passīvi

Imperfectum

indicatīvi

Actīvi

Imperfectum

indicatīvi

passīvi

Futurum I

indicatīvi

actīvi

Futurum I

indicatīvi

passīvi

Sg.

1. fero

2. fers

3. fert

feror

ferris

fertur32

ferēbam

ferēbas

Ferēbat

ferebar

ferebāris

Ferebātur

feram

feres

feret

ferar

ferēris

Ferētur

PI.

1.ferĭmus

2. fertis

3. ferunt

ferĭmur

ferimini

feruntur32

ferebāmus

ferebātis

Ferebant

ferebāmur

ferebāmini

Ferebantur

ferēmus

ferētis

ferent

ferēmur

ferēmini

ferentur