Контрольная работа № 3

1. Переведите текст.

2. Выполните морфологический анализ словоформ, отмеченных знаком *.

1. De lupo et caprā

Lupus aliquando capram in altā rupe* videt et «Huc, – inquit, – descende, in herbĭdos campos, loca autem nuda relinque». Sentit capra fraudem* lupi et respondet: «Ipse ambŭla ibi, si placet, ego non habeo in anĭmo voluptātem praeponĕre salūti*».

2. De aetāte aurea

Scriptōres antīqui quattor aetātes* nomĭnant: aetātem auream, argenteam, aeneam et ferream. De aetāte aurea multa in Ovidii poētae carminĭbus, quae Metamorphoseon libri inscribuntur, legĭmus. In aetāte aurea homĭnes sine legĭbus* tuti erant, nam iustitiam et veritātem colēbant. Nec leges, nec vectigalia* timēbant. Oppĭda nec fossis nec vallis aut muris cingebantur. Bella hominĭbus ignōta errant, oppĭda non oppugnabantur. Ager non arabantur, nam ipsa per se frumentum dabat.

3. De Trojā

Scriptōres* antiqui narrant: Troja urbs Asiae pulchra, magna et clara est. Troja altitudĭne* et magntudĭne firma est. Urbs arcem* altam et fixam habet. Incŏlae in arce domicilium Priămi regis et templa Minervae, Apollĭnis, Dianae aedificant. Priămus, rex Trojānōrum, multos filios filiasque habet. In numĕro filiōrum Hector est, vir egregius fortitudĭne et virtūte. Bello Trojāno Hector defensor patriae est.

4. De Homēri carminĭbus

Nota sunt carmĭna* Homēri, clari Graecōrum poētae. De patriā et vitā Homēri multae fabŭlae exsistunt. De certaminĭbus* et pugnis Graecōrum et Troiānōrum, de irā Achillis, de fortitudĭne Patrcli, de morte Hectŏtis in carminĭbus Homēri sermo est. Magnis laudĭbus virtūtes* et audaciam miram Achillis laudat Homērus. In poēmatĭbus Homēri multa alia exempla clara fortitudĭnis invenīmus.

5. De Iove

Antīqui Romāni multos deos colēbant. Domĭnus coeli et terrae erat Iuppĭter. Poētae Graeci Iovem patrem deōrum hominumque* vocābant. Et dei et homĭnes Iovem* timēbant. Iuppĭter in Olympo habitābant. Is cum fratrĭbus mundum gubernābant. In tutēla Iovis praecipue reges erant. Iuppĭter auctor erat legum humanārum. Fratres Iovis erant Neptūnus, Pluto, sorōres – Iuno, Ceres, Vesta. Bestiae nonnullae deis sacrae erant, ut aquĭla Iovi, paro Iunōni, equus Neptūno, gallus Aesculapio. Ex arborĭbus* olīva Minervae, Apollĭni laurus, Plutōni cupressus sacra erat.

6. De castris Romanōrum

Сastra Romāna quadrata sunt. Circum castra vallum a militĭbus* aedificātur et fossa fodĭtur. Centuriōnes* ab imperatōre convocantur et imperator oratiōnem* habet: «Milĭtes! Copiae ad proelium parantur. Ponĭtur ad patrios barbara praeda deos».

7. De leonĭbus

Leo est incŏla Asiae et Afrĭcae, in Eurōpā leōnes* non habĭtant. Figūra leōnis est regia, leo est rex* bestiārum. Color leōnum varius est, Asia leōnes nigros habet. Leōni propria est audacia. Leo est terror homĭnum* et bestiārum. Praeda leōnum saepe sunt aliae bestiae, leōnes hominĭbus etiam nocent. In libris poētārum multas de leōnĭbus fabŭlas legĭmus.

8. De servis Romanōrum II

Misĕra et labōrum plena erat servōrum vita in civitāte* Romāna, nam neque ius ullum iis²⁵ neque leges domĭnos eōrum ab iniuria et maleficio prohibēbant. Ităque domĭni in servos vitae necisque²⁶ potestātem* habēbant. Servi libertātem suam vindicāre temptābant et seditiōnes concitābant. Noti sunt clari duces* servōrum: Eunus et Athenio in Sicilia et praecipue Spartăcus in Italia. Nota sunt proverbia: «Inter domĭnum et servum nulla amicitia est» et «Quot servi, totĭdem hostes».