Література

1. Левицька Г., Левицький Р. Caмoучитель польської мови. Практичний курс: Навчальний посібник. – K. : Meтодика, 2001. – 256 c.

1. Мацькович М., Підбузька Г. Польська мова: граматика, вправи, тексти. – Дрогобич: Редакційно-видавничий відділ Дрогобицького державного педагогічного університету імені Івана Франка, 2009. – C. 8 – 10.

2. Пучковський Ю. Польська мова. Посібник для студентів гуманітарних спеціальностей. – Рівне: Сантапрінт, 2000. – С. 61 – 65.

3. Житар У., Пікуль С., Попов Є., Слободян Д. Польсько-український словник. – К. : Чумацький шлях, 2010. – 672 с.

4. Biłeńka-Swystowycz Ł., Jarmoluk M. Uczę się polskiego. – K. : ArtEk, 1998. – S. 94 – 97.

5. Русско-польский разговорник / Сост. З.Полонская. – К. : А.С.К., 2001. – С. 31 – 33.

6. Polskie przysłowia / Red. naczelny W. Głuch – Wrocław: Europa, 2006. – C. 43 – 44.

Практичне заняття № 26

Тема. Написання ch – h

План

1. Написання ch.

2. Написання h.

3. Головні питання.

4. Прослуховування поезії.

1. Написання ch – h

(Pisownia ch – h)

Щоб зрозуміти правопис „ch” – „h” у польській мові, треба звернутися до українських спільнокореневих відповідників.

Отже, ch пишеться:

1. Якщо в українській мові у словах того самого кореня пишеться х, наприклад:

chleb – хліб

mucha – муха

wierzchołek – верхівка

2. Якщо ch чергується у польських словах з sz:

suchy – suszyć

głuchy – głuszyć

ucho – uszko

3. Завжди у кінці слів:

ruch, mech, gmach, proch

Вийняток: druh (вожатий).

4. Завжди після літери s: schron, schemat, schudnąć.

H пишеться:

1. Якщо в українській мові у словах-відповідниках на місці h пишеться г:

hak – гак, hałas – галас, nahajka – нагайка, ohydny – огидний

2. Якщо h чергується у польських словах з g, ż, z, наприклад:

wahać się – waga, ważyć

błahy – błazen

druh – drużyna

3. На початку деяких іншомовних слів, які в українській мові втратили початкове г:

harfa – арфа Helena – Олена

hangar – ангар Hindus – індус

hazard – азарт histeria – істерія

hierarchia – ієрархія historia – історія

Hipolit – Іполит homonim – омонім

Hellada – Еллада huragan – ураган

Hiszpania – Іспанія rehabilitacja – реабілітація

4. У деяких інших, також переважно запозичених словах: harcerz, hala, handel, hojny, huta, wehikuł.

2. Головні питання

(Podstawowe pytania)

Czyj? Czyja? Czyje? – Чий? Чия? Чиє?

Czyj to pakunek? – Чий то згорток?

Komu? – Кому?

Komu mam to dać? – Кому це дати?

Kogo? – Кого?

Kogo można zapytać? – Кого можна запитати?

Do kogo? – До кого?

Do kogo Pan (-i) przyszedł (przyszła)? – До кого Ви прийшли?

Od kogo? – Від кого?

Od kogo Pan (-i) przyszedł (przyszła)?– Від кого Ви прийшли?

Co takiego? – Що таке?

Co się stało? – Що трапилося?

Co Pan (-i) mówi? – Що Ви говорите?

Co Pan (-i) robi? – Що Ви робите?

Czego Pan (-i) sobie życzy? – Що Ви хочете?

Завдання 1. Доберіть до іменників відповідні прикметники з дужок і утворіть словосполучення.

... wesele ... łączniczka

... pokój ... zdolności

... chusteczka ... przekupka

... przemysł ... obrus

(haftowany, hotelowy, hałaśliwa, bohaterska, higieniczna, handlowe, huczne, hutniczy)

Завдання 2. Допишіть прикметники, які походять від поданих іменників.

Alkohol – napój ... herbata – róża ...

Bohater – czyn ... higiena – warunki ...

Hotel – służba ... historia – dzieło ...

Huk – wesele ... hodowla – gospodarka ...

Hałas – zachowanie się ... honor – człowiek ...

Hańba – czyn ... humor – wiersz ...

Harcerz – zebranie ... huragan – wiatr ...

Harmonia – ton ... hurt – handel ...

Завдання 3. Ужийте у діалозі питальні конструкції.

Завдання 4. Прочитайте та перекладіть польські прислів’я.

Póki nie umiesz, póty się ucz.

Później zaczniesz, później skończysz.

Prędka robota z ręki pada.

Przykład lepszy niż nauka.

Robota nagła warta diabła.

Завдання 5. Вивчіть скоромовку.

Hasał huczek z tłuczkiem wnuczka i niechcący huknął żuczka. Ale heca... – wnuczek mruknął i z hurkotem w hełm się stuknął. Leży żuczek, leży wnuczek, a pomiędzy nimi tłuczek. Stąd dla huczka jest nauczka by nie hasać z tłuczkiem wnuczka.

Завдання 6. Відгадайте загадку.

Ogon, uszy ma i kły

– psa daleki krewny.

W bajkach tylko bywa zły,

w lesie jest potrzebny.

(wilk)

Завдання 7. Посміхніться.

Postępy

– Czy robię jakieś postępy? – pyta kobieta instruktora uczącego jazdy samochodem.

– O tak! Dziś na przykład po raz pierwszy minęła pani ciężarówkę z otwartymi oczami!

Завдання 8. Вивчіть напам’ять вірш.

Litery i żonkile (Joanna Kulmowa)

Leżą w drukarni litery.

Za oknem żonkile rosną.

I tęsknią do nich litery

i też chcą zakwitnąć wiosną.

Szepczą do pana zecera:

„Niech pan nas w słowa pozbiera!

W słowa żółte

zielone

pachnące!

W słowa patrzące w słońce!

W słowa najpromienniejsze

błyszczące majowym deszczem!”

A zecer się nad kasztą pochyla

i nie minęła chwila

już kwitną wiosenne litery

w majowych słowach:

żonkilach.

(zecer – składacz, pracownik działu drukarni; kaszta – szuflada z przegródkami)

Завдання 9. Прочитайте та перекладіть легенду.

Kamienna figura na kollegiacie w Wiślicy (Lucjan Siemieński)

Na facyacie kollegiaty wiślickiéj po prawéj stronie znajduje się wykuta z kamienia naga postać wiszącego człowieka przepasanego fartuchem. Podanie o tém jest takie: Król Łokietek na podziękowanie Bogu za swoje zwycięztwa postanowił ufundować piękny kościół w Wiślicy; tym końcem kazał zrobić abrys, który mu się bardzo podobał; otóż podług tego abrysu zgodził się z majstrem, aby kościół wystawił. Cóż się dzieje? Po pewnym czasie, gdy już były mury wyprowadzone, zjeżdża król Łokietek oglądać budowę i ze zgrozą widzi, jako kościół jest mniejszy od podanego w abrysie. Nieposiadając się w gniewie, natychmiast każe kościół rozwalać, a majstra budowniczego obwiesić. Że zaś mimo téj omyłki, majster ów rzadkim był w swéj sztuce i drugiego niełatwoby znaleziono, przeto niebardzo nastawano na jego życie, z czego i on korzystał, bo natychmiast porwał dłuto i kawał głazu, i wykuł zeń swój wizerunek i powiesić go dał na facyacie. Gdy tedy Łokietek pytał, czy majster on wisi? Odpowiedzieli dworscy, że wisi. W parę dni jednakże żal się zrobiło królowi, że tak popędliwy dał wyrok i raz wyrzekł: – Szkoda go! Któż mi teraz kościół postawi?! – Aż tu dworzanie widzą króla markotnym, wyjaśnili rzecz całą; czemu był rad wielce, raz, że człeka nie zgubił, drugie, że mimo téj chyby piękna stanęła świątynia.

Завдання 10. Дайте відповідь на питання за текстом, вміщеним у попередньому завданні.

1. Jaka postać znajduje się na facyacie kollegiaty wiślickiéj? 2. Co postanowił ufundować król Łokietek na podziękowanie Bogu za swoje zwycięztwa? 3. Czym się ukończyło dla majstra pierwsze oglądanie kościołu? 4. Co wymyślił majster, żeby uratować swoje życie? 5. Czy ucieszył się król, kiedy zrozumiał, że nie zgubił człowieka?