Література

1. Левицька Г., Левицький Р. Caмoучитель польської мови. Практичний курс: Навчальний посібник. – K. : Meтодика, 2001. – 256 c.

1. Мацькович М., Підбузька Г. Польська мова: граматика, вправи, тексти. – Дрогобич: Редакційно-видавничий відділ Дрогобицького державного педагогічного університету імені Івана Франка, 2009. – C. 16 – 17.

2. Пучковський Ю. Польська мова. Посібник для студентів гуманітарних спеціальностей. – Рівне: Сантапрінт, 2000. – С. 26 – 29.

3. Biłeńka-Swystowycz Ł., Jarmoluk M. Uczę się polskiego. – K. : ArtEk, 1998. – S. 14, 15.

4. Lipińska E., Dąbska E. Kiedyś wrócisz tu... Język polski dla cudzoziemców. – Kraków: Universitas, 1997. – S. 30 – 31.

5. Житар У., Пікуль С., Попов Є., Слободян Д. Польсько-український словник. – К. : Чумацький шлях, 2010.– 672 с.

6. Polskie przysłowia / Red. naczelny W. Głuch – Wrocław: Europa, 2006. – C. 28 – 29.

Практичне заняття № 16

Тема. Носові голосні ą, ę у кінці слів та перед ł, l

План

1. Носові голосні ą, ę у кінці слів. Носові голосні ą, ę та перед ł, l.

2. Погода.

3. Прослуховування тексту „Urządzamy mieszkanie”.

1. Носові голосні ą, ę у кінці слів та перед ł, l

(Samogłoski nosowe ą, ę na końcu wyrazów i przed ł, l)

Відрізняється також вимова ę у кінці слів. Воно вимовляється як звичайне e, подекуди з невеликим носовим відтінком. Часто цей відтінок дуже слабий або й зовсім невідчутний. Тому у транскрипції таке ę передаватимемо як е.

Натомість ą у кінці слів зберігає свій носовий резонанс.

imię – ім’я

noszę – я ношу

cielę – теля

chatę – хату (Зн. в.)

mówię – я говорю

lampę – лампу (Зн. в.)

pracują – вони працюють

ręką – рукою (Ор. в.)

słuchają – вони слухають

nogą – ногою (Ор. в.)

У дієсловах перед ł, l голосні ą, ę втрачають свій носовий резонанс і вимовляються як о, е.

wziął – він узяв

pragnął – він прагнув

zaczęła – вона почала

dotknęła – вона торкнулася

stanęli – вони стали

szarpnęli – вони шарпнули

2. Погода

(Pogoda)

Jaka jest pogoda? – Яка є погода?

Ładna pogoda – Гарна погода.

Jest gorąco – Гаряче

Jest zimno – Холодно

Jest słonecznie – Сонячно

Świeci słońce – Світить сонце

Pada deszcz – Падає дощ

Pada śnieg – Падає сніг

Wieje wiatr – Віє вітер

Jest mi gorąco – Мені гаряче

Jest mi zimno – Мені холодно

Jestem przemarznięty – Я перемерз

Jestem przemoczony – Я змок

Завдання 1. Прочитайте подані слова, з’ясуйте значення невідомих, вжийте їх у реченнях.

Chodzę, rybę, mówią, dziewczę, minął, życzę, sprzątają, kaczę.

Завдання 2. Перекладіть на польську мові наступні слова.

(я) роблю, сестру, (вони) говорять, книгою, (я) вірю, шкіру, (вони) зустрінуть.

Завдання 3. Вжийте у діалозі лексику на позначення погоди.

Завдання 4. Прочитайте та перекладіть польські прислів’я:

Piotr wie, co mówi, Paweł zaś mówi, co wie.

Pomyśl dobrze głowo, nim wymowisz słowo.

Przedniejsza mądrość, kto się boi Boga, to do rozumu i do sławy droga.

Przysłowia są mądrością narodów.

Rozumny człowiek z wszystkiego korzystać umie.

Завдання 5. Вивчіть скоромовку:

Szły pchły koło wody, pchła pchłę pchała do wody i ta pchła płakała, że ją tamta pchła popchała.

Завдання 6. Відгадайте загадку:

Bywa siwy, gniady, kary,

Wozi ludzi i towary.

(koń)

Завдання 7. Посміхніться.

Ukryte znaczenie męskich zwrotów grzecznościowych

Mężczyzna mówi: Zbyt długo musiałbym to wyjaśniać.

Znaczy: Nie mam pojęcia jak to działa.

Завдання 8. Вивчіть напам’ять вірш:

Ą i ę (Roman Pisarski)

Zabawiano się raz grą,

Kto wynajdzie słówka z „ą”.

Jaś napisał słówek rząd,

A więc:

mąka, łąka, prąd,

kąt, sąsiadka, bąk,

bąbelek.

Nie dał się zawstydzić Felek...

Tak napisał:

Mądry zając,

Przed pogonią uciekając,

Krążył, krążył pod dąbrową,

W głąb jej umknął

Z całą głową...

Staś powiedział: – A ja chcę

Znaleźć słówka z samym „ę”.

Więc w zeszycie pisać będę:

Bęc, bęc, bęc, bęc bębni bęben.

Co to będzie, co to będzie,

Gdy się zlęknie gęś na grzędzie?

Udały ... się rymy gęsie.

Klasa się ze śmiechu trzęsie.

Завдання 9. Прочитайте та перекладіть легенду.

Krumine (Lucjan Siemieński)

Królowa, nazywająca się Krumine, miała córkę jedynaczkę, nadzwyczajnéj piękności; ta, za nadejściem jednéj wiosny, chciała matce przysłużyć się świeżo rozkwitłémi kwiatami, które z okien zamku królewskiego ujrzała nad brzegiem rzeki Ros; w tym zamiarze wybiegła niepostrzeżona. Kwiat jeden z najśliczniejszych, jakie wiosna wydała, który się zdawał być nad samym brzegiem, ujrzała śród rzéki wyrosły; woda go zwolna kołysząc w swym biegu, podwajała jego piękność błyskaniem świetnych kolorów, jakie drogie kamienie wydawać zwykły. Rzéka była bardzo miałka w tém miejscu, płynęła po żółtym piasku. Królewna znęcona powabem kwiatu, zrzuciwszy szkarłatne obuwie, ośmieliła się wnijść do wody. Zaledwie się zbliżała do zerwania mniemanéj zdobyczy, dno rzéki się rozwarło i została porwaną w otchłań podziemną Pragaras, to jest: do piekła. W tém państwie piekielném panował król, Pokole zwany, który uwielbiał wdzięki młodéj królewny. Nieszczęśliwa matka, któréj obuwie tylko córki przyniesiono, przekonawszy się, że na rzéce Ros porwaną została, domyśliła się, że ktoś z mocarzy panujących nad wodą, czy pod wodą, ten postępek spełnił. Udała się więc dla wyszukania swéj straty na wędrówkę po całym świecie. Lecz próżne były śledzenia. Gdy powróciła do Litwy, nic więcéj, prócz łez nieprzyniosła, z którémi i wyjechała. Atoli nabyła umiętności uprawy roli i zasiewania z korzyścią zbóż rozmaitych, których nasiona przywiozła z sobą. Odtąd zaczęła nauczać lud ubogi, dzikiemi płodami przyrodzenia żywiący się, sztuki rólnictwa.

Gdy wytrzebiono na pole pewny las, pełen niegdyś smoków, Staubunas zwanych, znaleziono w nim kamień, na którym Przeznaczenie, Pramżymas, wyryło palcem swym przed wielą wiekami, od bogów naznaczony los dla córki Krumini. Zaledwie wyczytała ten napis, ze wściekłością pałającą gniewem i zemstą, zapuszcza się królowa w podziemne państwo Pokola. Ale gniew jéj został rozbrojony czułém spotkaniem: albowiem ujrzała przeciw sobie idącą nieśmiertelną córkę, orszakiem najśliczniejszych wnucząt otoczoną, które upadłszy jéj do nóg, wzywały przebaczenia dla matki swojéj. Królowa nietylko dała się przebłagać, ale zezwoliła na przepędzenie z nimi lat kilku. Kiedy powróciła do swego królestwa, znikły tułactwa, dzikość, rozboje; nędza, głód, nagość przemieniły się w obfitość, dostatki, przepych i miłe rólnicze obyczaje. Lud ubóstwiał swoją królowę i nauczycielkę najpożyteczniejszéj sztuki.

Завдання 10. Дайте відповідь на питання за текстом, вміщеним у попередньому завданні.

1. Jak się nazywała królowa? 2. Co zobaczyła córka jedynaczka z okien zamku? 3. Dokąd trafiła młoda królewna? 4. Czy szukała córkę jej matka? 5. Co ona przywiozła ze światu? 6. Kogo spotkała w podziemnym państwie matka? 6. Jak się zmieniło królewstwo, kiedy wróciła do niego?