Ұлы ақын туралы дерек

Веймардағы Гете қабірінің жанындағы орында мәңгілікке тыныстаған мәйіт ұлы ақынның замандасы һәм ізбасары, әйгілі «Қарақшылардың» авторы Фридрих Шиллерге тиесілі емес, белгісіз біреудікі болып шықты.

ХҮІІІ, ХІХ ғасырларда Еуропада өзінің кемеңгер, бірақ кедейшіліктің қамытын мойнына ілген перзенттерін өзге бақилықтармен бірге ортақ қабірге жерлейтін «дәстүр» болғаны белгілі. Осы жабайы дәстүрдің кесірінен неміс музыка өнерінің мәңгілік мақтанышы Амадей Вольфганг Моцарттың сүйегін анықтау мүмкін болмай қалса, енді осы қатарға ақын Шиллер де қосылып отыр.

Неге бұлай болды дегенге келетін болсақ, 1805 жылы жоқшылық еңсесін езіп, өкпе аулуынан дүниеден өткен Шиллердің мәйіті де ортақ қабірге жерленген-ді. Кейін, 21 жыл өткесін, ұлы ақынның мүрдесін тектілердің қатарына қайта жерлеу үшін қабірді қазғанда, 23 мәйіттің қайсысы Шиллердікі екенін анықтау мүмкін болмай қалады. Нәтижесінде ең үлкен бассүйек ақындікі деп болжанады да, ең ірі дене сүйектерімен бірге Гете моласының қасына жеткізіледі. Ал бүгінгі сараптама ғылымы бұл болжамның қате болғанын анықтап отыр.

Жаңа сөздер:

кемеңгер-мудрый

ізбасар-наследник

ізін басу-следовать за кем-либо

бақилықтар-погибшие

сараптама-экспертиза (оценка)

туынды-произведение

нәтеже-результат

Тапсырмалар:

1. Мәтінді оқып, аударыңыз.

2. Жаңа сөздерді оқып, сөз тіркестерін құраңыз.

3. Мәтіндердегі сан есімдерді мағынасына қарай бөліп жазбаша жазыңыз.

4. Сөз тіркесін жасаңыз, сөйлем құрастырыңыз

ән

...

өнері

...

...

5. Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып, сөздерді аударыңыз: бес...к, ...кпе, кеме...гер, с...йек, мәл...м, мә...гілік, ма...таныш, к...ркем...нер.

6. Екі мәтіндегі ортақ ойды айтыңыз.

7. Мәтіндерді мазмұндаңыз, газеттен шағын мәтін тауып оқыңыз.

Өздігінен аударуға арналған мәтін Как я изучаю языки

Если речь заходит о моих языковых познаниях, мне всегда задают три вопроса, причем все одни и те же. Ну а я, естественно, даю один и те же ответы. И эту статью я написала для того, чтобы все мы, кого интересует данная тема, могли сообща ответить на эти вопросы.

Вопрос первый: можно ли знать шестнадцать языков?

Ответ: нет, нельзя. По крайней мере нельзя из знать на одинаковом уровне. Родной язык у меня только один – венгерский. Но пять языков живет во мне одновреманно: русский, янглийский, французский, немецкий и венгерский. Работая с этими языками, я перевожу с одного на другой в любом сочетании и в перевод «включаюсь» мгновенно. Прежде чем приступить к работе, связанной с применением итальянского, испанского, японского, китайского или польского языка, я чтобы освежить знания, обычно трачу полдня, просматривая свои записи. С остальными шестью языками я работаю только как переводчик художественной и специальной литературы, то есть имею здесь лиш пассивную практику.

Вопрос второй: почему вы не занимаетесь преподаванием языков?

Ответ: я не специалист в этой области, чтобы обучать (подчеркиваю: обучать, а не изучать), недостаточно знать много языков. На вопрос анкеты о профессии я бы в шутку ответила: изучаю языки. Обучение – профессия совершенно иная. Наверняка найдется много таких людей, которые перенесли ту или иную хирургическую операцию. И все же я, ни за что, не дала бы им в руки скальпель (и, думаю, никто бы не дал), чтобы они, опираясь на свой, возможно немалый, опыт, сами бы проделали операцию.

Вопрос третий: нужны ли особые способности, чтобы овладеть таким количеством языков?

Ответ: нет, не нужны. Думаю, что результат, эффективность всякой человеческой деятельности, за исключением искусства, зависят от степени интереса и количества энергии, затраченной на реализацию этого интереса. Люди, которые любят слово как таковое и которых занимает, при помощи каких словесных средств можно красиво и своеобразно передать чужие и выразить свои мысли, обязательно достигнут желаемого. Этот вывод я сделала, опираясь на свой действительно большой опыт работы с языками и общения с людьми, - опыт, накопленный почти за сорок лет. О своих наблюдениях я и хотела бы рассказать в этой книге. Недостатки книги порождены моими ошибками. От тех, кто готов меня выслушать, я жду и признания ее достоинств.

Тапсырмалар:

1. Мәтіннен берілген сөз тіркестерінің аудармасын табыңыз: Білу мүмкін бе, бір уақытта, үлкен тәжірибе, өз ойын жеткізу, қалауына жету, қажет емес.

2. Сұрақтарға жауап беріңіз, пікіріңізді айтыңыз.

а) Шетел тілін білу міндетті ме?

ә) Бір шет тілін меңгерсең, екінші тілді үйрену оңай дейді. шынымен солай ма?

б) Тілді оқығанда еркін сөйлеу үшін «психологиялық кедергіні» жою керек, - деп санайды біреулер сіз осыған келісесіз бе?

в) Тіл үйренуді бала жастан бастаған дұрыс дейді солай ма?

3. Тиісті етістіктерді қойып, сөйлемді көшіріп жазыңыз:

Студенттер сабақта ағылшынша, қазақша көркем фильмдерді жиі ... . Шет тілдері шағын топтарда ... . Маман оқытушылар сабақты қызықты ... . Студенттер сабақта түрлі жаттығулар ..., мәтіндер ..., ... . Емтиханда әрбір студент жақсы жауап беруге ... . Олардың қазақ тілін жақсы ... келеді.

4. Етістіктерді аударып, сөз тіркесін аяқтаңыз.

усвоить, освоить

знать

Қазақ тілін

изучать

научиться

5. Мәтінді аударыңыз, оқыңыз.

6. Қазақ тіліндегі мәтінді орыс тіліне аударыңыз:

К.Маркс шетел тілдерін білуге зор мән берді. Ол тіл - өмірлік күрестегі құрал деп санады. Өзі ағылшын, неміс, француз, испан, итальян, тілдерін меңгерді, елу жасында орыс тілін үйрене бастады, аздап румын тілін білді.

Маркстің өзінің тіл үйрену жүйесі болды, оны ол балаларына да ұсынады. «Ол оқуға зор мән берді, - дейді Вильгельм Либкнехт. – Кімнің еске сақтау қабілеті жақсы болса ... ол, көп оқу арқылы белгілі бір тілдің сөздік материалы мен сөз тіркестерін тез игереді. Бұдан кейін-ақ тілді меңгерудің іс жүзінде қиындығы жоқ».

7. Өзіңіздің тіл үйренудегі тәжірибеңіз туралы айтыңыз, көп тілді меңгерген кімдерді білесіз?

Негізгі әдебиет: [1.7:6]; [1.7:15]

Қосымша әдебиет: [1.7:29]; [1.7:26]