Навуковы стыль

Уласна навуковы

Навукова-інфарма-цыйны

Навукова- даведачны

Навучаль-на-навуковы

Навукова-папулярны

жанры

Манаграфія, артыкул, даклад

Рэферат, анатацыя, патэнтнае апісанне

Слоўнік, даведнік, каталог

Падручнік, метадычны дапаможнік, лекцыя

Нарыс, кніга, лекцыя

Анатацыя.

Анатацыя ( ад лац. аnnotatio – заўвага) – характарыстыка і ацэнка зместу, афармлення, прызначэння кнігі (твора).

Задача анатацыі: праінфармаваць чытачоў аб пэўным выданні. Паводле аб’ёму анатацыя можа быць кароткай (твор характарызуецца ў адным аспекце) і разгорнутай (інфармацыя пра кнігу даецца падрабязная). Паводле характару ацэнкі анатацыя можа быць:

• апісальная – раскрываецца тэматыка, падаюцца звесткі пра кнігу;

• рэкамендацыйная – твор ацэньваецца з розных пазіцый;

• анатацыя-зварот, якая ставіць за мэту зацікавіць, прывабіць чытачоў. Як правіла, такія анатацыі адрасаваны дзецям малодшага і сярэдняга ўзросту.

Змест разгорнутай анатацыі можа ўключаць: сціслыя звесткі пра аўтара і яго творчасць, аналіз структуры, кампазіцыі; характарыстыку мовы, галоўных герояў, часу, якому прысвечаны твор; інфармацыю пра тое, што даведаецца чытач з анатаванага твору, каму адрасавана кніга (бацькам, дзецям, настаўнікам, спецыялістам, масаваму чытачу); агульную ацэнку твора.

Рэцэнзія.

Рэцэнзія (ад лац. recensio – разгляд) – аналіз і ацэнка навуковага або мастацкага твора, спектакля, кінафільма.

Пры падрыхтоўцы рэцэнзіі трэба не толькі ўважліва прачытаць твор (кнігу), але і пазнаеміцца з творамі, блізкімі па тэматыцы, праблеме, каб аб’ектыўна і добразычліва ацаніць зробленае аўтарамі.

Рэцэнзія, як і кожны маўленчы тэкст,- справа творчая. Аднак рэцэнзія мае пэўную структуру, кампазіцыю. Як правіла, рэцэнзія складаецца з:

• агульнай даведкі, інфармацыі аб творы (акрэсліваецца жанр, тэма, праблематыка, галіна ведаў, да якой адносіцца твор);

• характарыстыкі структуры, кампазіцыі;

• агульнай ацэнкі твора;

• аналізу частак (раздзелаў) (разглядаюцца асноўныя ідэі, палажэнні аўтара, яго аргументы, ход і логіка разважанняў, якасць ілюстрацыйнага матэрыялу, мова твора);

• заключнай ацэнкі рэцэнзаванага твора, вывадаў, пажаданняў, прапаноў.

Рэферат

Рэферат (лац. Referre – дакладнасць, паведамляць) – сціслая перадача зместу навуковага артыкула (кнігі).

Рэферат уключае асноўныя звесткі і вывады, неабходныя для азнаямлення з пэўным выданнем. Мэта рэферата: адказаць на пытанне, што новага, істотнага змяшчае кніга, артыкул. Рэферат (у адрозненні ад анатацыі) змяшчае канкрэтныя ідэі, вывады аўтара.

Прыкладны план рэферата:

1. Аўтар, назва (месца і год выдання кнігі, яе тыраж).

2. Тэма.

3. Структура, кампазіцыя.

4. Наяўнасць ілюстрацый.

5. Адрасат.

6. Аналіз кожнай структурнай часткі з вывадамі.

Заданні:

1. Падабраць і прааналізаваць тэксты навуковага стылю.

2. Скласці тлумачальны слоўнік эканамічных термінаў.

3. Падрыхтаваць рэцэнзію на рэферат.

Д/з. 1. Падрыхтаваць анатацыю на падручнік.

2. Скласці тэзісы выступлення «Навуковы стыль мовы».

Паведамленні на выбар студэнта: “Інтэрнацыяналізацыя і міжнародная ўніфікацыя сучаснай тэрміналогіі» (Плотнікаў Б.А. Антанюк Л.А. “Беларуская мова. Лінгвістычны кампедыум”, стар.391), “Тэрмін і яго характэрныя прыметы» (Тэорыя і практыка беларускай тэрміналогіі/ Навук.рэд. А.І.Падлужны, стар.9).

Тэма 9. Рынак.

Асаблівасці афіцыйна-справавога стылю.

Р/м Мая будучая прафесія

(2 гадзіны)

План

1. Рынак.

2. Асаблівасці афіцыйна-дзелавога стыля.

3. Паняцце «дакумент» і «службовы дакумент». Лексіка-граматычныя асаблівасці мовы справавых папер і службовых дакументаў.

4. Групы афіцыйна-дзелавых дакументаў па іх функцыянальным прызначэнні.

Літаратура:

Асноўная:

1. Беларуская мова. У 2 ч.: Ч.1/ Я.М. Адамовіч, Н.І. Бурака, Л.М. Грыгор’ева і інш.: Пад агул. рэд. Л.М. Грыгор’евай. - 2-е выд., перапрац. і дап. - Мн.: Выш. шк., 1998.

Дадатковая:

1. Цікоцкі М.Я. Стылістыка беларускай мовы. - Мн., 1995.

Тэарэтычны матэрыял да тэмы