- •Філасофія і яе сутнасць
- •Структура філасофіі.
- •Асноўнае пытанне філасофіі
- •Матэрыялізм і ідэалізм.
- •Светапогляд, яго структура і асноўныя тыпы.
- •Функцыі філасофіі.
- •Мілецкая ( іянійская ) філасофія.
- •Элейская філасофія.
- •Філасофія зянона(490—420да н.Э.)
- •Філасофія сафістаў.
- •Сафістычнае вучэнне аб чалавеку.
- •Філасофія сакрата(466--399 да н. Э.)
- •Філасофія платона ( 427 -- 347г.Д.Н.Э.)
- •Філасофія арыстоцеля.
- •Філасофія атамістаў.
- •Філасофія сярэдневечча
- •Філасофія адраджэння.
- •Філасофія новага часу: эмпірызм, рацыяналізм, сенсуалізм.
- •Паняцце метада. Класіфікацыя метадаў навуковай дзейнасці.
- •Філасофія георг вільгельм фрыдрыха гегеля(1770 -- 1831).
- •Філасофія людвіга феербаха(1804--1872).
- •Філасофія марксізма.
- •Гісторыка - філасофскае разуменне матэрыі.
- •Сутнасць ўяўленняў аб рэчыва--полевай матэрыі
- •Матэрыя і рух.
- •Свядомасць і яе сутнасць.
- •Метафізіка, яе сутнасць і асноўныя формы.
- •Дыялектыка і яе прынцыпы
- •Сінэргетыка.
- •Канцэпцыя наасферы і экалагічныя каштоўнасці сучаснай цывілізацыі. Каэвалюцыя прыроды і грамадства.
- •Культура як з’ява
- •Цывілізацыя.
- •Грамадскі прагрэс.
- •Пачуццёвае і рацыянальнае ў пазнанні.
- •Агульналагічныя прыёмы пазнання.
- •Грамадства як вобласць вывучэння сацыяльнай філасофіі.
- •Філасофія тэхнікі і вобласць яе даследвання.
- •Філасофская думка беларусі
- •Расійская філасофія 18 -20 ст.
- •Прыродныя асновы грамадскага жыцця.
- •Чалавек як аб’ект філасофскага пазнання.
- •Філасофія жыцця.
- •Аналітычная філасофія ( нэапазітывізм. )
- •Рэлігіязнаўства, этыка, эстэтыка як прыкладныя філасофскія навукі.
- •Філасофія ідэнтычнасці (архетыпы, менталітэт, характар душы народа).
- •Усходняя філасофія
- •Індыйская філасофія
- •Кітайская філасофія.
- •Футуралогія як навука і вобраз здумлення.
- •Глабалізацыя сацыяльных працэсаў.
- •Усход – захад : філасофскі дыялог культур.
- •Філасофскія канцэпцыі сучаснага прыродазнаўства.
Чалавек як аб’ект філасофскага пазнання.
Антропас (з грэч.- чалавек ). Асноўныя канцэпцыі асэнсавання чалавека ў класічнай філасофіі:
1)натуралізма (natura –з лац. прырода) чалавек – жывая істота, фізіялогія якога супадае з жывёльнай; чалавек генетычна выйшаў з жывёльнага свету і зберагае сваю жывёльную сутнасць.
2)рацыяналізма, які прызнае самым галоўным у чалавека – розум; пры дапамозе розума, чалавек пераўтварае акаляючае асяроддзе.
Філасофская антрапалогія даследуючы чалавека разглядае яго, як нейкі таямнічы свет і вылучае ў ім тры сферы:дух, душу і цела, што і складае трыадзіную мадэль чалавека:
а)дух, ці духоўнасць - гэта апісанне не столькі індывідуальнага, колькі грамадскага ў чалавека (духоўная культура, маральны дух) У антычнасці чалавек разглядаўся як мікракосмас, які заўсёды падпарадкаваны нейкім містычным сілам. Духоўнасць ў сярэдневеччы мела выключна рэлігійны сэнс. У Новы час духоўнасць пачала разумецца, як сфера ідэалаў, як сфера нефізічных каштоўнасцей. Пры гэтым разумелася, што праявамі духоўнасці можа быць не толькі дабро, але і ліха, і агрэсія. Найбольш духоўнае жыццё рэалізуецца ў сферах мастацтва, філасофіі, навукі, але і тут духоўнасць можа выяўляцца, як нешта станоўчае, і штосці адмоўнае, напрыклад, мастацтвам можна прапагандаваць як станоўчыя так і адмоўныя ідэалы.
б)душа – ўнутраны свет чалавека, яго свядомасць. Душа і духоўнасць – гэта суадносныя паняцці, але не раўназначныя. Жыццё душы – гэта сфера непасрэдных перажыванняў чалавека, яго ўражанняў, думак у нейкі дакладны час. У паняцці душы прысутнічае інтымна – асабісты аспект, а ў духоўнасці прысутнічаюць толькі агульнае і непаўторнае. Спагада, дабро і ліха – гэта праява духоўнасці ў цэлым, але ў кожны дакладны момант спагада, дабро і ліха –гэта праява нейкага канкрэтнага чалавека. Душа падтрымлівае сувязь з гісторыяй, культурай і памяццю свайго народа, стымулюе захоўваць памяць ў сямейна – шлюбных адносінах.
в)цела чалавека – гэта прыроднае ўтварэнне і адначасова вынік сацыяльнай эвалюцыі;гэта адзінства жывёльнага і ідэальнага. Яшчэ ў Антычнасці філасофія ставілася да чалавечага цела шматзначна; адзначалася, што цела адначасова ўтрымлівае і момант жыцця і момант смерці, г. зн., што яно жывучы штоімгненна памірае. Філасофію цела цікавіць не толькі само сабой (гэта задача медыцыны і фізіялогіі), а яе найбольш цікавіць ўзаемазалежнасць цела, душы і духа. Практычна ўсе філасофскія напрамкі прызнаючы мноства самых розных варыянтаў узаемасувязі цела, душы і духа тым не меньш заўсёды былі перакананы, што цела ці асобны элемент яго не ёсць яшчэ сам чалавек. Тады ўзнікае пытанне, што такое чалавек? Уласна чалавек гэта і ёсць адзінства жывёльнага і ідэальнага.
У канкрэтным чалавеку цялеснае, душэўнае і духоўнае ніколі не дыферэнцыравана, яны зліты ў адзінае і ўяўляюць унікальную суцэльнасць.
Філасофская антрапалогія змяшчае чалавека ў цэнтр светабудовы і ён разглядаецца ў якасці своеасаблівага ключа пры асэнсаванні ўсіх праблем. У філасофскім падыходзе да чалавека, галоўным з’яўляецца духоўная сфера, а ўсё астатняе размяшчаецца вакол яе. Філасофская антрапалогія разглядае чалавека не як прыродны прадмет, а як звышпрыродны прадмет. З другога боку чалавек як мікракосмас ўтрымлівае ўсе якасці і праявы вялікага космасу, такога загадкавага і незразумелага. Пагэтаму ў чалавеку прысутнічаюць таемныя касмічныя сілы кшталту: гнеў, страх, каханне, радасць, эротыка, якія з’яўляюцца аналагамі адпаведных касмічных сіл. Антычнае выказванне “пазнай самога сябе!” азначае: пазнаючы сваё “я” чалавек у нязначных подступах далучаецца да зразумення сутнасці ўсяго сусвету.