64.«Дипломатия» және «дипломатиялық қызмет» түсінігі

Дипломатиялық қызмет өзге мемлекеттік қызметтерден өзіндік ерекшелігі бар мемлекеттік қызметтің нақтыланған бір түрі болып табылады.Бұл ерекшілікті анықтау үшін алдымен дипломатия ұғымы нені білдіретінін түсінген жөн. Түп\тамырлы мағынасына келетін болсақ Ежелгі Римде дипломат дегеніміз «дипломаны» ұстайтын тұлға,грек терминологиясы бойынша белгілі провинция не шетелге жіберілетін ресми сенатпен тұлғаға берілген ұсыныс не сенім грамотасы.Әр мемлекеттің дипломатиялық қызмет пен халықаралық құқық ғылымының өкілдерінің «дипломатия» ұғымына берген түсініктері ұқсас болып келеді. Ағылшын тілінің окфордтық сөздігіне жүгінетін болсақ,Никольсонның берген түсінігі келесідей: «Дипломатия-бұл келіссөздер арқылы халықаралық қатынастарды жүргізу және бұл қатынастар елшілермен,уәкілдермен жүргізіледі және реттеледі.Сонымен қатар, бұл дипломаттың жұмысы немесе өнері». Дипломатияның атақты қайраткері Э.Сатоу келесідей анықтама береді: «Дипломатия бұл тәуелсіз мемлекеттердің үкіметтері арасында, кейде сол мемлекеттердің өз вассалдарымен арасында ресми қатынастарды жүргізу үшін білім мен тактыні қолдану».Алайда бұл анықтама дипломатия ұғымын кеңінен ашпайды. Францияда XXғ баспадан шыққан «Дипломатияның толық курсы» атты еңбегінде Г.Гарден дипломатияға мынадай анықтама береді: «кең мағынасында дипломатия бұл сыртқы қатынастар не сыртқы істер туралы ғылым,нақтыласақ бұл келіссөздер ғылымы не өнері». Г.Моргентау өзінің «халықаралық дипломатия» кітабында дипломатияның негізгі төрт элементің атап өтеді:

1. Дипломатия өз мақсаттарын анықтау қажет;

2. Дипломатия өзге елдердің мақсаттарын бағалап білу керек;

3. Дипломатия сол мақсаттардың қаншалықты бір бірімен сәйкестенетінін анықтап білу қажет;

4. Дипломатия сол мақсаттарды жүзеге асыруда түрлі құралдар қолдану керек.

Сонымен,ДИПЛОМАТИЯ-мемлекеттің сыртқы саясатын жүргізу тәсілі, яғни ол әскери емес тәжірибелік іс-шаралардың жиынтығы, белгілі бір мәселелерді шешуге арналған қабылдаулар мен әдістер; шет елдегі мемлекет және үкімет басшыларының, СІМ-ң сыртқы істер ведомстволарының, дип-қ өкілдіктердің ресми қызметі;мемл-ң сыртқы саяси мәселелерін және мақсаттарын жүзеге асырушы х.а конференциялардағы делегациялар, сонымен қатар мемл-ң шет елдегі азамат-ң ж\е мекемелерінің құқықтары мен мүдделерін қорғау қызметі. «Дипломатия» ұғымын, х.а ынтымақтастықты кеңейту және тереңдетумен, сонымен қатар х.а қақтығыстарды болдырмау не реттеу мақсатында жүргізілетін келіссөздер өнерімен байланыстырады. Ең кең тараған дип-қ тәсілдер: жоғарғы ж\е жоғары деңгейдегі ресми ж\е басқа визиттермен келіссөздер, дип-қ конгресстер, конферннциялар, кеңестер мен кездесулер, екіжақты ж\е көпжақты х.а келісімдерді ж\е т.б дип-қ құжаттарды бекіту, х.а ұйымдар ж\е олардың органдарының жұмыстарына қатысу, мемл-ң шет елдегі өкілдігі, дип-қ хат алысу, дип-қ құжаттардың басылымдары болып табылады.

Дипломатиялық қызмет – ҚР заңдары мен халықаралық шарттарға сәйкес республиканың сыртқы саяси қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдардағы азаматтардың кәсіби қызметі.