38.20Ғ. 60жж. Х/а қатынастар

60ж басында әскери стратегия саласында АҚШ ж/е НАТО әлсіз жауап беру жаңа доктринасын қолға алды. 1961ж қарашалда АҚШ перзиденті Дж. Кеннеди АҚШтың х/а қатынастағы ролі тур айта келе, екі блок арасындағы бәсекелестік бейбіт жарыс түрінде болу керек деп айтып кетті. Осылайша, АҚШ пен КСРО арасында қатынастар біршама жақсара түседі. Хрущевтің КО Комунистік Партиясының 20 съездінде құпия доклад жариялайды. Бұл доклад Қытайда басқаша түсініледі. Мұнда КСРОның батыспен жақындасып кетунен қауіптене бастайды. Хрущевтің АҚШқа сапары барысында Еуропадағы қауіпсіздік ж/е Батыс Берлин проблемасы қарастырылады. 1960ж 1 мамырда американ барлаушы ұшағы Кеңес ракетчиктерімен құлатылады. Бұл қайтадан екі блок арасындағы қатынастардың суып кетуіне алып келеді. Осы кездері КСРО екі Герм/ны біріктіру б/ша әртүрлі жобаларды ұсынады. Алайда, Батыс дежавалар оны мүлдем қолдамайды. 1961ж 13 тамызда ГДР Батыс Берлинмен шекарада қабырға тұрғызады. Бұл екі герман мем/ті арасындағы қат/рды тіптен шиеленістіріп жібереді. 60жж Фр үкіметінде Шарль де Гольдің саясаты көбірек тәуелсіздікке ұмтылыспен айқындалды. Фр НАТОдан шығып, КСРОмен қ/қатынастарын жаңарта бастады. Өз кезегінде Варшава келісім ұйымы мүшелері х/а жағдайды нормализациялау бағытында көптеген ұсыныстар жасайды.

Кариб дағдарысы 1962ж: 60жж Латын Америкасы елдерінде колониалдық тәуелділіктен азат болу үш. күрес жүргізді. Кубада просоциалистік Фидель Кастро режимі орнатылады. Бұған қарсылық білдірген АҚШ Кастроны бірнеше рет тайдыруға әрекет етеді. КОнан көмек сұраған Кубанын тер/на құпия түрде орта радиустағы ракеталар орнатылады. Американ барлау ұшақтары байқап қояды, 22 қазан күні Кеннеди Кубаға «карантин» кіргізу тур жариялайды. Куба маңайына американ әскери теңіз ж/е әуе күшитері жинақтала бастайды. КСРО бұған қарсылығын білдіреді. АҚШ пен КСРО арас әскери қақтығыс қаупі туындайды. Кеннеди ж/е Хрущев арасында шиеленіскен келіссөздер басталады, бүкіл әлем ядролық соғыс қаупі алдында тұрды. Алайда екі ел де өздерінің саясаттарына жауапты қарап, мәселені бейбіт жолмен реттейді. КО ракеталарын қайтарып алып, Кеннеди «карантинді» алып тастайды. 60жж бастап КСРО, АҚШ ж/е Анг қатысуымен Женева келіссөздері өткізіледі. Онда ядролық қару сынақтарын өткізуді тоқтату тур айтылады. 1963ж компрамисті түрдегі әуедегі, ғарыштағы ж/е су астындағы ядролық сынақтарға тиым салу тур келісімге қол қойылады. С.қ. қарапайым қару түрлерін қысқарту туралы да келіссөздер жүргізіледі. Ядролық қаруды таратуды шектеу мақсатында ядросыз зоналар құрыла бастайды . Алғашқы болып 1964ж Африка жарияланды. 1968ж БҰҰ БАсы ядролық қаруды таратпау тур Келісімін (ДНЯО) мақұлдады. 1970ж наурызда бұл келісім өз күшіне енді. Оған әлемнің 100 астам мем/ті қол қойды.

1967ж араб мемлекеттеріне қарсы Израиль агрессиясы: 1967ж АҚШтың қолдауымен Израиль көршілес араб мемлекеттеріне қарсы агрессия жасайды. Сылтау: Палестинаны азат ету Ұйымы қызметін жою. ООПны Египет, Сирия ж/е Иордания мем/рі қолдады. БҰҰ ҚКнің бірнеше шақыруларын Израиль елемей қояды. 6 күндік соғыс ішінде Израиль Сектор Газа мен Синай түбегін, Ируссалимнің бір бөлігін, Иордан өзенінің Палестин жағалауын, Голланд төбелерін, Кунейтра қаласын басып алады. Бұл соғыс араб мем/рінің бірауызды еместігін көрсетті. 1967ж 22 қарашада БҰҰ ҚК арнайы резолюция қаб/ды. Онда Таяу Шығыстағы әділетті ж/е тұрақты қалпына келтіруге шақырылды. Алайда, Израиль өзінің басып алған жерлерінен әскерлерің шығарудан бас тартты. Сыртқы факторлардың әсері ж/е араб-израиль қарама қайшылығы Таяу Шығыс аймағын тұрақты шиеленіс ошағына айналдырды.

АҚШтың Вьетнамдағы агрессиясы: 60жж үндіқытайдағы жағдай шиеленісті. Францияның жеңілісі ж/е 1954ж Женева келісімдерінен кейін, АҚШ Оңт.Вьетнам ж/е Вьетнам Демокр Республикаларындағы ұлт-азаттық қозғалыстардың жеңіске жетуіне жол бермеді. АҚШ ықпалымен Оңт.Въетнам Вьетнам Респу-сы деп өзгертілді. Алайда, жергілікті халық проамерикандық сайгон режиміне қарсы соғыс жүргізеді. Оларға солт/тен еріктілер келеді. Өз кезегінде АҚШ Сайгонға өз әскерлерін көптеп жібереді. Ендігі кезекте бұл соғысқа АҚШтың қатысуы қажет б/ды. Сылтау: 1964ж 2 тамызда Тонкин шығанағында американ есминсіне оқ жаудырылуы. АҚШ қарулы күштері кең масштабты бомба атқылауды бастайды. АҚШтың Вьетнамдағы іс әрекеттеріне КСРО ж/е басқа да социалистік мемлекеттер өз қарсылықтарын білдірді. Әлемнің түпкір түпкірінен Вьетнамға қарулы ж/е материалдық көмек келіп жатты. 1968ж көктемде президент Джонсон АҚШтың ВДРмен келіссөздер жүргізуге дайын екендігін айтты. 1968ж 1 қарашасынан соғыс оты тоқтатылды. 1969ж қаңтарда Парижде АҚШ,ВДР,Сайгон режимі ж/е В/ды азат ету ұлттық фронты қатысуымен төрт жақты келіссөздер өтті.