Хезмәтнең тире − ачы, җимеше − татлы

Табигать тарафыннан салынган сәләтләр һәр кешедә бердәй булмый. Кайберәүләр, инде мәктәптә укыганда ук, рәсемгә осталыгы, артистлар дәрәҗәсендә җырлавы-биюе, шагыйрьләр игътибарын алырлык шигырьләр язуы белән шаккатыра. Еллар уза. Шундыйларның берсе чын талант иясе буларак бәяләнә, икенчесен илдә дә белмиләр, авылда да оныталар. Шул ук вакытта әллә ни күзгә дә чалынмаган өченче берәү, көтелмәгән яклары белән ачылып китеп, хезмәтендә таныла һәм зур дәрәҗәләргә ирешә.

Сәбәп нәрсәдә? Минем уйлавымча, кешеләргә табигатьтән бирелгән сәләт кенә җитмидер. Әгәр тиешле тырышлык куймасаң, шул сәләтеңне ачу юнәлешендә көч түкмәсәң, син барыбер мөмкинлекләрең зурлыгында үзеңне күрсәтә алмаячаксың.

Ә бит әле, булдырып та, ил файдасына бернинди хезмәт башкармаучылар бар. Андыйлар да халык күңеленә кереп урнашмый.

Кайвакыт мәктәбебездә төрле бәйгеләр уздыралар. Бик теләп катнашам мин аларда. Рәсем укытучысы, синең сынлы сәнгатькә маһирлыгың бар, шул юлдан китәргә тиешсең, ди. Бәлки, ул хаклыдыр. Мин ясаган рәсемнәр әнә шул ярышларда гел беренче урыннарны ала. Сөенечемне тышка чыгармасам да, эчтән генә бик шатланам үзем. Менә бит, тырышсам, чыннан да, булдырам, башкаларныкыннан аерылып торырлык рәсемнәр ясыйм, дим.

Әле күптән түгел генә «Яңа гасыр килә» дип исемләнгән конкурс булып узган иде. Күпләр киләчәк гасырны фән-техника гасыры итеп тасвирлаган. Ә мин тоттым да үзебезнең авыл яныннан аккан елга буен ясадым. Андагы куе таллыкларны бүгенгедәй сакланган итеп төшердем. Суында каз-үрдәкләр йөзә, балалар коена. Текә яр өстендә чәчәкләр үсеп утыра. Бүгенге елга буеннан да матуррак булгандыр әле ул! Менә шушы рәсемгә беренче урын биргәннәр бит! Бөтен кеше аптырады да калды инде. Начар ясалмаган ул ясалуын, тик башкаларныкына охшамаган. Апа, әнә шуның өчен дә жюри яратты үзен, ди.

Мин конкурска дип иҗат иткән рәсемемнең аскы өлешенә: «Яңа гасыр! Син бу матурлыкларны алып китмә!»— дип язып куйган идем. Шул үтенеч аларның күңеленә дә үтеп кергән һәм рәсемне бик мәгънәле күрсәткән икән.

Бәйге нәтиҗәләрен ясаганда, миңа кеп-кечкенә аю баласы бүләк иттеләр. Үзе матур, үзе йомшак. Сөенгәнемне белсәгез! Аюны кулыма тоттырганда, директор да көлә. «Гөлфия, мин яңа гасырда безнең урманнарда аюлар да яши башлаячагына ышанам»,— ди. Имеш, менә шушы аюыңа җан өреп, син аны Тауяк урманга кертеп җибәрерсең. Шаяртып әйтелгән кебек булса да, хак сүзләр. Анда аюлар калмаган шул инде. Үзем дә шулкадәр сөендем! Минем рәсемем никадәр кешедә, без табигатьне сакларга, тагын да баетырга тиеш, дигән фикер уяткан.

Хезмәтнең тире — ачы, җимеше — татлы, дип әйтүләре юкка түгелдер. Күп көч куеп ясаган пейзаж әнә нинди шатлык хисләре алып килде.

Бу конкурс миндә зур хыяллар уятты. Үскәч, аермачык рәссам булам. Кешеләрне сөендерерлек картиналар иҗат итәрмен. Безнең авылдан да менә нинди рәссам чыкты бит, дип горурлансыннар әле.

Бакма аның тышына, Бак эшләгән эшенә

Халыкта киң таралган, кулланышта йөргән мәкаль-әйтемнәр шактый. Араларында хезмәт турындагылары да бар. Язма эшебезгә исем итеп куелган мәкаль исә кешенең фигыле белән бәяләнүе хакында.

Туган-тумачалар, кунакка килгәч: «Кемне катырак яратасың, әтиеңнеме, әниеңнеме?» — дип сорыйлар. Бер дә матур сорау түгел. Әлбәттә, алар минем өчен икесе дә кадерле. Ә менә кемне нәрсә өчен яратам, монысы әлегә кадәр һәрберегездән саклаган серем иде.

Менә әти. Иртәдән кичкә кадәр эштә ул. Аның көчле куллары тимерләрне дә бөгә, ватык техниканы да төзәтә, көрәк-тырманы да уйната гына. Каралты-курабызның ниндилеге әтигә бәйле. Кем хуҗа икәнлекне кычкырып тора безнең курчак кебек елмаеп утырган йортыбыз.

Капканы ачып, ишегалдына кергәч, анда аунап яткан бер генә әйбернең дә юклыгына, абзарга узгач, идәннәре ныклыгына, ишекләр төзеклегенә, лапаска аяк баскач, киштәләргә рәт-рәт тезеп куелган инструментлар күплегенә игътибар итәсең. Гаражда да, келәтебездә дә һәр нәрсәнең үз урыны бар. Сарай, келәт, абзар, гараж — әтинең хуҗалыгы.

Өебездә дә шундый ук пөхтәлек. Аны барыбыз бергәләп саклыйбыз. Тырыш әниебезнең артыбыздан җыеп армавын телибез һәм, аның төп сыйфатлары итеп, нечкә күңеллелеген, кешеләргә карата миһербанлылыгын, ярдәмчеллеген саныйбыз.

Безнең өйдән бервакытта да кеше өзелми. Кемгәдер — сөт аерткыч кирәк, кемгәдер укол ясыйсы бар. Өченче берәү кайгысын таратырга керә. Урамга чыгып сөйли алмаганын әни йөрәгенә сала. Минем йомшак, юмарт әнием берсен дә кире бормый, кулыннан килгәнчә ярдәм итәргә тырыша. Кеше хәсрәтен үзенекедәй күтәрә алган андый аналар аз түгел, әлбәттә, ә мин аны барыбер әнә шуның өчен яратам.

Кешене тышкы кыяфәте буенча бәяләмиләр. Ә бит минем әниемнең йөзе дә, гәүдәсе дә бик матур. Кемгәдер бер-бер яхшылык эшләгәннән соң, күзләре тагын да очкынланыбрак яна, иреннәре җәелебрәк елмая шикелле. Битләренә мәхәббәт чокырлары ясап көлгән хәлдә күз алдыма китерәм мин аны, әнием эш буенча каядыр китеп баргач, бик сагынсам.