На исходе лета

Все доцветало вокруг. Миллионы листьев, стеблей, веток и венчиков преграждали дорогу на каждом шагу, и мы терялись перед этим натиском растительности, останавливались и дышали до боли в легких терпким воздухом столетней сосны. Под деревьями лежали слои сухих шишек. В них нога тонула по косточку.

Иногда ветер пробегал по реке с низовьев, из лесистых пространств, оттуда, где горело в осеннем небе спокойное и еще жаркое солнце. Сердце замирало от мысли, что там, куда струится эта река, почти на двести километров только лес, лес и нет никакого жилья. Лишь кое-где на берегах стоят шалаши смолокуров и тянет по лесу сладковатым дымком тлеющего смолья. Но удивительнее всего в этих местах был воздух. В нем была полная и совершенная чистота. Эта чистота придавала особую резкость, даже блеск всему, что было окружено этим воздухом. Каждая сухая ветка сосны была видна среди темной хвои очень далеко. Она была как бы выкована из заржавленного железа. Далеко было видно каждую нитку паутины, зеленую шишку в вышине, стебель травы. (Е. Носов)

• Раздзел 3 Лексікалогія і фразеалогія

§9. Лексіка беларускай мовы.

Лексікалогія - раздзел мовазнаўства, які вывучае лексіку мовы.

Лексіка - сукупнасць слоў, слоўнікавы склад мовы.

Слова – гэта фанетычна і граматычна аформленая адзінка мовы, шт мае пэўнае значэнне і выступае сродкам моўных зносін. Слова – гэта адзінства лексічнага і граматычнага значэнняў.

Лексічнае значэнне слова – гэта суадноснасць гукавога комплексу слова з пэўным прадметам, з’явай рэчаіснасці.

Граматычнае значэнне слова – гэта значэнне, уласцівае слову як часціне мовы.

Лексічная сістэма сучаснай беларускай літаратурнай мовы ахоплівае сёння многія сотні тысяч слоў, розных як па часе іх узнікнення, так і па паходжанні.

Фарміраванне слоўнікавага складу сучаснай беларускай мовы, як і самой мовы, адбывалася на працягу многіх стагоддзяў у непарыўнай сувязі з гісторыяй беларускага народа. Адпаведна таму, як адбывалася фарміраванне народа на стадыях роду, племені, народнасці і нацыі, ішло развіцце беларускай мовы ад родавых і племянных моў праз мову народнасці да мовы нацыі. Гэту складаную гісторыю беларускага народа мова адлюстроўвае ў сваім слоўнікавым складзе.

Лексіка сучаснай беларускай мовы падзяляецца на пэўныя групы або пласты

Прымета	Пласты слоў
Паводле паходжання	Спрадвечна беларускія словы	Агульнаславянскія
		Агульнаўсходнесла-вянскія
		Уласнабеларускія
	Запазычаныя словы	Са славянскіх моў
		З неславянскіх моў
Паводле сферы ўжывання	Агульнаўжывальныя словы
	Словы абмежаванага ўжытку	Спецы-яльная лексіка	Тэрміны
			Прафесія-налізмы
		Дыялектызмы
		Жаргонная лексіка
Паводле актыўнасці ўжывання	Актыўная лексіка
	Пасіўная лексіка	Неалагізмы
		Устарэлыя словы

Практыкаванне 1. Вызначце лексічнае і граматычнае значэнне выдзеленых слоў.

Ацэнка якасцей фінансавых інвестыцый грунтуецца на трох асноўных характарыстыках каштоўных папер: цане, вартасці і даходнасці. Цана і вартасць - гэта абсалютныя характарыстыкі. Цана каштоўнай паперы - гэта дэклараваны (аб'яўлены) у каціроўках кошт, па якім яе можна набыць на рынку: Вартасць каштоўнай паперы - гэта разліковы паказчык, які характарызуе яе ўнутраны цякучы кошт з пункту гледжання інвестара.

Партфельны інвестар набывае каштоўныя паперы выключна з мэтай атрымання цякучага даходу або прыросту капіталу ў перспектыве. Ен і не ставіць перад сабой задачу сфарміраваць кантрольны пакет акцый для рэальнага ўдзелу ў кіраванні той або іншай кампаніяй, таму для яго важнейшым момантам у ацэнцы любога фінансавага інструмента з'яўляецца суаднясенне паміж чаканымі даходамі і рызыкай. У сувязі і гэтым ацэнка эфектыўнасці асобных фінансавых інструментаў інвесціравання ажыццяўляецца на аснове параўнання з аднаго боку, аб'ёму інвестыцыйных выдаткаў, а з другога - сум зваротнага грашовага патоку па іх (Л. Шаўлюкоў).

Практыкаванне 2. Перакладзіце на беларускую мову. Знайдзiце ў тэксце фiнансава-эканамiчныя тэрмiны, лексiчнае значэнне якiх вы ведаеце.

НАЛОГИ

Основной статьей доходов бюджета являются налоги. Налоги - это обязательные платежи физических и юридических лиц, взимаемые государством для выполнения своих функций.

Налоги выполняют две основные функции: фискальную и экономическую. Суть фискальной функции состоит в аккумуляции денежных средств в бюджете, п образовании государственных денежных фондов.

Экономическая функция налогов заключается в перераспределении с помощью налоговых средств, что оказывает активное влияние на процессы, на ход общественного воспроизводства.

Налоговая система включает различные виды налогов, в основу классификации которых могут быть положены разные признаки.

В зависимости от объекта обложения налоги делят на прямые и косвенные. Прямые налоги устанавливаются непосредственно на доход и имущество (подоходный налог, земельный налог). К косвенным относятся налоги на товары и услуги, включаемые в цену или тариф (акциз, НДС).

В зависимости от органов взимания различают государственные и местные налоги. Первые взимаются, как правило, центральным правительством и направляются в государственный бюджет (подоходный налог, налог на прибыль, акцизы, таможенные пошлины и др.). Местные налоги взимаются местными органами управления соответствующей территории и поступают в местный бюджет.

В зависимости от системы построения налогов различают твердые и долевые ставки. Твердые ставки устанавливаются в абсолютных суммах на единицу обложения (земельный налог), долевые - в процентах. Они могут быть пропорциональными, прогрессивными и регрессивными. Первые действуют в едином проценте к объекту налогообложения, вторые возрастают в соответствии со шкалой. Регрессивный налог - это такой налог, средняя ставка которого снижается по мере роста доходов.

Несмотря на то что налоги объективно необходимы и широко применяются, практикой доказано, что их чрезмерный рост снижает деловую активность как индивидуальных лиц, так и компаний.