- •Раздзел 1 . Паняцце мовы. Роля мовы ў жыцці грамадства. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы.
- •§1 Паняцце мовы
- •§3 Беларуская мова і іншыя славянскія мовы. Гістарычныя этапы фармiравання и развіцця беларускай мовы.
- •Канцэпцыі паходжання і час фармавання беларускай мовы
- •§4 Сутнасць і асаблівасці білінгвізму
- •В начале осени
- •§ 6.Cпецыфічныя асаблівасці беларускай мовы.
- •Марфалагічныя асаблівасці беларускай мовы.
- •§6. Нормы беларускай мовы
- •Раздзел 2 Стылістычныя разрады лексікі беларускай мовы.
- •§8. Паняцце стыляў мовы
- •На исходе лета
- •Раздзел 3 Лексікалогія і фразеалогія
- •§9. Лексіка беларускай мовы.
- •§10. Мнагазначныя словы. Прамое і пераноснае значэнне слоў.
- •§11. Сінонімы
- •Роль государства в экономике
- •§12. Антонімы
- •§13. Паронімы
- •§ 14. Лексіка беларускай мовы паводле паходжання
- •§15. Лексіка беларускай мовы паводле сферы ўжывання
- •Указ “Аб фiнансаваннi ўтрымання апарату кiраўнiцтва спажывецкiх таварыстваў I iх саюзаў”
- •§16. Фразеалагізмы, іх значэнне і ўжыванне
- •§17. Паняцці «тэрмін», «тэрміналагічная сістэма»,«тэрміналогія»
- •Олигополия
- •Сустрэча, прывітанне
- •Сітуацыя развітання
- •3 Богам!
- •Пажаданні, падзяка, пачуцці
- •Формы зваротку
- •Дыскусія
- •Тэлефонная размова
- •Як Іван Ігнатавіч пайшоў у магазін.
- •Раздзел 6 правапіс
- •§19. Правапіс галосных е, ё, я
- •§20. Правапіс галосных о, э
- •§21. Вымаўленне і правапіс і, ы, й пасля прыставак
- •§22. Правапіс спалучэнняў галосных у запазычаных словах
- •§23. Ужыванне вялікай літары
- •§24. Правапіс канчаткаў прыметнікаў.
- •§25. Правапіс канчаткаў назоўнікаў другога скланення адзіночнага ліку.
- •§26. Правапіс лічэбнікаў.
- •§27. Правапіс мяккага знака і апострафа
- •§28. Правапіс у, ў
- •§29. Правапіс разам і праз злучок. Н а з о ў н і к
- •П р ы м е т н і к
- •П р ы с л о ў е
- •- Праз злучок:
- •- Разам:
- •- Асобна:
- •Раздзел 7 дакумент
- •§30. Апісанне і ўзоры дакументаў.
- •§31. Класіфікацыя дзелавых пісем.
- •§32. Аўтабіяграфія
- •§33. Заява
- •§34.Рэзюме.
- •§35. Дагавор.
- •1. Прадмет дагавору
- •Договор найма
- •Практыкаванне 3 Прачытайце тэкст, перакладзіце яго на беларускую мову.
- •§36. Даверанасць(Даручэнне)
- •§37. Рэцэнзія, рэферат, анатацыя, канспектаванне
- •Як працаваць над рэфератам
- •Як падрыхтаваць канспект
- •Практыкаванне 1. Заканспектуйце дадзены тэкст.
- •Хочаш быць паспяховым? Пазбягай песімістаў
- •§38. Акт
- •Акт ацэнкі кошту кватэры
- •§39 Распіска
- •Пословицы и поговорки. Неделимые выражения
- •Устойчивые выражения и фразеологизмы
- •Слоўнік а
- •Умоўныя скарачэнні.
- •Спіс літаратуры
§36. Даверанасць(Даручэнне)
Даверанасць-афіцыйны дакумент, які засведчвае даручэнне якой-небудзь асобе пэўных дзеянняў, перадачу пэўных праў даверніка.
Даверанасці бываюць 2-х тыпаў: асабістыя, выдадзеныя фізічнай асобай, афіцыйныя, выдадзеныя прадпрыемствам.
Асабістая даверанасць:
назва дакумента;
найменне даверніка (прозвішча,імя, імя па бацьку, пасада або адрас);
асноўны тэкст (з дакладным вызначэннем праў і абавязкаў, якія давяраюцца);
найменне даверанай асобы (прозвішча, імя , імя па бацьку, пасада або адрас);
дата (злева ад тэкста);
подпіс даверніка.(справа ад тэкста).
Асаблівасцю гэтага дакумента з’яўляецца тое, што подпіс даверніка павінен быць засведчаны якой-небудзь службовай асобай: дырэктарам арганізацыі, начальнікам адзела кадраў, начальнікам пашпартнага стала, натарыусам і г.д. Пасля гэтага ў даверанасці павінна быць ўказана дата засведчання подпісу і пячаць арганізацыі. Часам у даверанасці ўказваецца арганізацыя, куды прадстаўляецца даверанасць. Яна размяшчаецца ў верхнім правым вугле паперы.
УЗОР
ДАВЕРАНАСЦЬ
Я, Смірнова Надзея Уладзіміраўна, старшы рэдактар выдавецтва “Народная асвета” давяраю атрымаць заработную плату за жнівень 2005 года ў суме дзвесце тысяч дзвесце пяцьдзесят рублеў (200250руб) вядучаму спецыялісту адзела маркетынгу Ціханаву Мікалаю Іванавічу (пашпарт серыі МР 765432, асабiсты нумар 3200670АО34РВ3, выдадзены 5 сакавіка 2002 года Маскоўскім РАУС г. Мінска), які пражывае па адрасе: 221678 г. Мінск, вул. Ясеніна, д.45, кв.567. Даручэнне сапраўднае да 2 лістапада 2005г. 5.09.2005 Н. У. Смірнова Подпіс старшага рэдактара Смірновай Н. У. сведчу: Старшы інспектар па кадрах выдавецтва “Народная асвета” Міхаленя Р. В. |
§37. Рэцэнзія, рэферат, анатацыя, канспектаванне
Працуючы з навуковым тэкстам чытач карыстаецца разнастайнымі прыемамі кампрэсіі тэксту, шо прыводзіць да складання тэксту рэферату, анатацыі, рэцэнзіі або канспекту.
-
Рэцэнзія
Рэцэнзія (ад лац. "rесепsіо" - разгляд) - кваліфікацыйны аналіз, разбор і ацэнка навуковага або мастацкага твора, спектакля, фільма, сачынення, навуковай работы і т.п. Пры падрыхтоўцы рэцэнзіі трэба нетолькі ўважліва прачытаць твор (кнігу і г.д.), але і пазнаёміцца з творамі, блізкімі па тэматыцы, праблеме. каб аб'ектыўна і добразычлііва ацаніць зробленае аўтарам.
Рэцэнзія, як і кожны маўленчы тэкст, - справа творчая. Аднак рэцэнзія мае пэўную структуру, кампазіцыю. Як правіла, рэцэнзія складаецца з:
агульнай даведкі, інфармацыі аб творы (акрэсліваецца жанр, тэма, праблематыка, галіна ведаў, да якой адносіцца твор);
характарыстыкі структуры, кампазіцыі;
агульнай ацэнкі твора;
аналізу частак (раздзелаў) (разглядаюцца асноўныя ідэі, палажэнні аўтара, яго аргументы, ход і логіка разважанняў, якасць ілюстрацыйнагаь матэрыялу, мова твора);
заключнай ацэнкі рэцэнзаванага твора, вывадаў, пажаданняў, прапаноў.
Ацэнка, якая даецца ў рэцэнзіі, звычайна абгрунтоўваецца. 3 гэтай мэтай выкарыстоўваюцца розныя віды даданых сказаў са злучнікамі таму што, паколькі і інш. Для большай пераканальнасці ацэнкі аўтара часта выкарыстоўваюцца цытаты з самога аналізуемага твора, якія "ўплятаюцца" ў змест рэцэнзіі.
У рэцэнзіі часта выкарыстоўваюцца словы, якія выражаюць ацэнку (добра, цудоўна, удала, дастаткова добра, няправільна, памылкова і інш)
Каб не быць катэгарычным, змякчыць адмоўную ацэнку, аўтары рэцэнзіі часта выкарыстоўваюць:
сінанімічныя замены больш рэзкіх слоў і выразаў менш рэзкімі (слабы - недастаткова моцны);
пабочныя словы і сказы, якімі падкрэсліваюць, што выказванне -толькі асабістая ацэнка аўтара (я мяркую, на маю думку, думаецца і т.п.);
пабочныя словы і словазлучэнні слоў, якія выражаюць шкадаванне наконт выказаных недахопаў (шкада, на жаль, засмучае і інш.);
умоўны лад, які надае выказванню форму пажаданняў і рэкамендацый (магчыма, належыць, добра было б, было б дарэчы і інш.)
*Заданне. Напішыце рэцэнзію на навуковы артыкул па эканоміцы або іншай навуковай дысцыпліне.
-
Анатацыя
Анатацыя (ад лац. "аппоtаtіо" - заўвага) - характарыстыка і ацэнка зместу, афармлення, прызначэння кнігі, твора, артыкула. Задача анатацыі: праінфармаваць чытачоў аб пэўным выданні. Паводле аб'ёму анатацыя можа быць кароткай (твор характарызуецца ў адным аспекце) і разгорнутай (інфармацыя падаецца падрабязна).
Паводле характару ацэнкі анатацыя можа быць:
апісальная - раскрываецца тэматыка, падаюцца звесткі пра кнігу, артыкул;
рэкамендацыйная - твор ацэньваецца з розных пазіцый;
анатацыя-зварот, якая ставіць за мэту зацікавіць, прывабіць чытачоў. Як правіла, такія анатацыі адрасаваны дзецям малодшага і сярэдняга ўзросту.
Змест разгорнутай анатацыі можа ўключаць: сціслыя звесткі пра аўтара і яго творчасць, аналіз структуры, кампазіцыі; характарыстыку мовы галоўных герояў часу, якому прысвечаны твор; інфармацыю пра тое, што даведаецца .чытач з анатаванага твора, каму ён адрасаваны (студэнтам, настаўнікам, спецыялістам, масаваму чытачу); агульную ацэнку твора.
Пры падрыхтоўцы анатацыі выкарыстоўваюцца тыповыя звароты:
кніга змяшчае...;
у кнігу ўключаны (увайшлі) ...;
у кнізё змешчаны ...;
у гэтай кнізе (артыкуле) вы прачытаеце пра ....;
у артыкуле аналізуюцца (вырашаюцца, выкладзены)...;
чытач знойдзе звесткі (інфармацыю) пра ...;
кніга дае ўяўленне пра...;
твор (артыкул) прысвечаны ...;
аўтар робіць спробу вырашыць ...;
аўтар расказваё, разважае, раскрывае, малюе, прапануе ўвазе чытачоў, прасочвае, разглядае і г.д.
Практыкаванне 1: Напішыце анатацыю на падручнік згодна правілам напісання.
-
Рэферат
Рэферат (ад лац. "refero" - дакладываю, паведамляю) – кароткі выклад у пісьмовай форме ці ў форме публічнага выступлення зместу кнігі, навуковай працы, вынікаў вывучэння навуковай праблемы; даклад на пэўную тэму, які ўключае агляд адпаведных літаратурных і іншых крыніц. Як правіла, рэферат мае навукова-інфармацьійнае прызначэнне. Як і іншыя віды навуковых прац, рэферат мае пэўную структуру: уступ, асноўную частку і заключэнне.