- •Ақпарат және информатика ұғымдары
- •1.1. Ақпарат ұғымы
- •1.2. Ақпарат қасиеттері
- •1.3. Ақпараттың өлшем бірліктері
- •1.4. Ақпараттық процесстер
- •1.5. Информатика пәні
- •Санақ жүйесі
- •2.1. Санақ жүйесінің негізгі ұғымдары
- •2.2. Бір санақ жүйесінен басқа санақ жүйесіне келтіру ережелері
- •2.1-Кесте. Натурал сандардың әртүрлі санақ жүйелерінде жазылуы
- •Компьютердің даму тарихы
- •3.1-Сурет. «Марк-1» автоматтандырылған есептегiш машинасы
- •3.2-Сурет. «Эниак» электронды есептеуіш машинасы
- •Компьютердің құрылғылары
- •4.1. Дербес компьютердің негізгі құрылғылары
- •Жүйелік блок
- •4.1-Сурет. Жүйелік блок
- •4.2-Сурет. Аналық тақша
- •4.3-Сурет. Порттар
- •4.4-Сурет. Мәліметтерді жинақтауыштар
- •Монитор
- •Пернетақта және тышқан
- •4.5-Сурет. Пернетақта
- •4.2. Дербес компьютердің қосымша құрылғылары
- •4.6-Сурет. Ішкі және сыртқы модем
- •4.7-Сурет. Модем құрылғысының жұмыс жасауы
- •4.8-Сурет. Флэш-жады түрлері
- •5. Файлдар, файлдық жүйелер мен менеджерлер
- •5.1. Файл ұғымы және файл түрлері
- •5.1-Сурет. Файлдардың орналасу құрылымы:
- •5.3. Файлдық менеджерлер
- •6. Компьютердің программалық қамтамасыз етілуі
- •7 Иә . Алгоритм және программа ұғымдары
- •7.1-Кесте. Блок-схемалардың сипаттамасы
- •8. Операциялық жүйелер
- •9. Компьютерлік вирустар
- •9.1-Сурет. Kaspersky антивирустық программасының терезесі
- •9.2-Сурет. Doctor Web антивирустық программасының терезесі
- •9.3-Сурет. Eset nod32 антивирустық программасының терезесі
- •10. Архиваторлар
- •11. Windows операциялық жүйесі
- •11.1. Windows операциялық жүйесінің негізгі ұғымдары
- •11.1-Сурет. Windows xp экранының жалпы көрінісі
- •11.2. Іске қосу (Пуск) мәзірі
- •11.2-Сурет. Іске қосу мәзірі
- •11.3-Сурет. «Жұмысты аяқтау» терезесі
- •11.3. Windows xp операциялық жүйесін баптау
- •11.4. Windows операциялық жүйесін пернетақта көмегімен басқару
- •11.1-Кесте. Windows-ті басқаратын пернелер комбинациялары
- •11.5. Сілтеуіш программасы
- •11.4-Сурет. Сілтеуіш программасы терезесі
- •11.5-Сурет. Көшірмесін алу әрекеті
- •11.6. Windows операциялық жүйесінің жұмыс істеу жылдамдығын арттыру
- •12. Стандартты программалар
- •12.1-Сурет. Стандартты программаларды жүктеу
- •12.1. Paint графикалық редакторы
- •12.2-Сурет. Paint редакторының экраны
- •12.2. WordPad мәтіндік редакторы және блокнот
- •12.3-Сурет. WordPad программасының терезесі
- •12.3. Калькулятор
- •12.4-Сурет. Стандартты және ғылыми калькулятор
- •13. Microsoft Word мәтіндік процессоры
- •13.1-Сурет. Microsoft Word программасының терезесі
- •13.1. Құжаттарды дайындау, сақтау және баспаға шығару
- •13.2-Сурет. Құжат ашу терезесі
- •13.3-Сурет. Құжатты баспаға шығару терезесі
- •13.4-Сурет. Құжатты сақтау терезесі
- •13.2. Мәтінді пішімдеу
- •13.5-Сурет. «Қаріп» сұқбаттасу терезесі
- •13.6-Сурет. «Азат жол» сұқбаттасу терезесі
- •13.7-Сурет. «Тізім» сұқбаттасу терезесі
- •13.8-Сурет. «Шекара мен құйып бояу» терезесі
- •13.3. Кестелерді даярлау және түзету
- •13.9-Сурет. «Кестені кірістіру» терезесі
- •13.4. Формуламен жұмыс
- •13.10-Сурет. Формула редакторының аспаптар тақтасы
- •13.5. Word программасында сурет салу
- •13.11-Сурет. Сурет салу аспаптар тақтасы
- •14. Microsoft Excel электрондық кестесі
- •14.1. Ехсеl программасы туралы жалпы мағлұматтар
- •14.1-Сурет. Microsoft Excel программасының терезесі
- •14.2. Электрондық кестенің негізгі ұғымдары
- •14.2-Сурет. Ұяшықтар блогы
- •14.3-Сурет. Адрестеу түрлері
- •14.3. Жолдармен, бағаналармен және блоктармен орындалатын операциялар
- •14.4. Excel функциялары
- •14.4-Сурет. Сандар пішімін таңдау терезесі
- •14.5. Диаграмма құру
- •14.5-Сурет. Диаграмма шебері терезесі
- •14.6-Сурет. Функциясының графигі
- •15. Microsoft Access
- •15.1. Мәліметтер қорын басқару жүйесі
- •15.2. Өріс типтері және қасиеттері
- •15.3. Ms Access программасының негізгі объектілері
- •15.1-Сурет. Кесте режимінде кестені құру
- •15.2-Сурет. Конструктор режимінде кестені құру
- •15.3-Сурет. Кесте шебері режимінде кестені құру
- •15.4-Сурет. Сұраныс терезесі
- •15.5-Сурет. Конструктор көмегімен қалып құру
- •15.6-Сурет. Есеп беру терезесі
- •16. Компьютерлік желі
- •16.1. Компьютерлік желілердің түрлері
- •16.2. Желілік топологиялар
- •16.1-Сурет. Шиналық топология
- •16.2-Сурет. Жұлдыз тәрізді топология
- •16.3-Сурет. Сақиналық топология
- •16.3. Желілік техникалық құралдар
- •16.4. Желілік программалық кұралдар
- •16.5. Клиент-сервер технологиясы
- •16.6. Тсp/ip жүйелік хаттамасы. Web-беттер
- •16.7. Файлды тасымалдау хаттамасы (ftp) және ftp-mail серверлері
- •17. Электрондық почта
13.4. Формуламен жұмыс
Microsoft Word программасына формулалар редакторы деп аталатын математикалық формулалар мен символдар енгізетін сервистік программа орнатылған. Формула редакторы көмегімен интегралдар, матрицалар, бөлшектер, тұбірлер, көпмүшелер және т.б. математикалық формулалар жазуға болады.
Мәтін арасына формула енгізу үшін Кірістіру-Объект-Microsoft Equation командасын орындау керек. Формулалар редакторы стандартты аспаптар тақтасындағы батырмасымен де жүктеледі.
13.10-Сурет. Формула редакторының аспаптар тақтасы
Формулалар редакторы жүктелгенде оның қолданбалы терезесі ашылады. Ол терезе құрылымы жағынан Word программасының терезесіне ұқсас. Формула редакторының аспаптар тақтасы математикалық символдар мен формулалар үлгілерінен тұрады. Жоғарғы қатарда орналасқан символдар: қатынас белгілері, бос орын мен көпнүкте, операторлар, бағыттауыштар, логикалық символдар, жиын теориясы символдары, грек әріптері. Төменгі қатарда жақшалар, бөлшектер, төменгі және жоғарғы индекс, қосындылар, көбейтінділер, интегралдар, матрицалар, жазулы бағыттауыштар үлгілері орналасқан.
Символды кірістіру үшін керекті символ тұрған өріс элементін тышқан меңзерімен белгілеп көрсетіп, өріске кіретін символдардың толық тізімін ашамыз. Тышқан меңзерімен тізімдегі қажетті символды таңдап алып, оны бір рет шертсек, символ формулалар жолына енгізіледі.
Мәтінге енгізілген формуланы ерекшелеп алып, жоюға немесе басқа жолға орын ауыстыруға болады. Формуланы үлкейту немесе кішірейту үшін формула редакторын тышқанды екі рет шерту арқылы шақырып, формуланы ерекшелеп, Мөлшер(Размер) – Басқа(Другой) командасымен қажетті қаріп мөлшерін енгіземіз. Формулалар редакторынан шығу үшін формуладан тысқары аумақта тышқанды шерту жеткілікті.
13.5. Word программасында сурет салу
Microsoft Word мәтіндік процессоры сурет салуға және басқа программалардан графиктерді кірістіруге мүмкіндік береді. Word прграммасы сырттан алынған графикті басқа шамадағы мәтіндік символ ретінде қарастырып, оны мәтін элементі ретінде орналастырады. График даярланған өлшемімен мәтінге кірістіріледі. Графикті ерекшелеу үшін оның кез-келген нүктесінде тышқанды шерту қажет. Құжатқа график немесе сурет орналастыру үшін Кірістіру(Вставка) – Сурет(Рисуок) командасын таңдап, сурет орналасқан файлдың атын кірістіру керек.
Сызық, қисық, дөңгелек, төртбұрыш, көпбұрыш және т.с.с. қарапайым графикалық элементтерді Word құрамындағы графикалық редактордың көмегімен даярлауға болады. Экранның төменгі жағында орналасқан сурет салуға арналған аспаптар тақтасы дайын фигура үлгілерін ұсынады.
Word графикалық редакторының ең қарапайым элементі – сызық. Сызық сызу үшін сурет салуға арналған аспаптар тақтасынан түзу сызық кескіні тұрған батырманы шертеміз де, тышқан меңзерін түзудің бастапқы нүктесіне орналастырамыз. Тышқанның сол жақ батырмасын баса отырып, сызықтың соңғы нүктесіне дейін созамыз. Сызықтың түсін, стилін, қалыңдығын өзгертуге болады. Дөңгелектер мен эллипстерді де осы аспаптар тақтасының көмегімен даярлауға болады. Эллипс центрін бір нүктеге орнықтыру үшін Ctrl пернесін басулы күйде ұстап тұру қажет. Доға салу барысында Shift пернесін жібермей ұстап тұрсақ, 45° шеңбер секторы салынады.