- •Ақпарат және информатика ұғымдары
- •1.1. Ақпарат ұғымы
- •1.2. Ақпарат қасиеттері
- •1.3. Ақпараттың өлшем бірліктері
- •1.4. Ақпараттық процесстер
- •1.5. Информатика пәні
- •Санақ жүйесі
- •2.1. Санақ жүйесінің негізгі ұғымдары
- •2.2. Бір санақ жүйесінен басқа санақ жүйесіне келтіру ережелері
- •2.1-Кесте. Натурал сандардың әртүрлі санақ жүйелерінде жазылуы
- •Компьютердің даму тарихы
- •3.1-Сурет. «Марк-1» автоматтандырылған есептегiш машинасы
- •3.2-Сурет. «Эниак» электронды есептеуіш машинасы
- •Компьютердің құрылғылары
- •4.1. Дербес компьютердің негізгі құрылғылары
- •Жүйелік блок
- •4.1-Сурет. Жүйелік блок
- •4.2-Сурет. Аналық тақша
- •4.3-Сурет. Порттар
- •4.4-Сурет. Мәліметтерді жинақтауыштар
- •Монитор
- •Пернетақта және тышқан
- •4.5-Сурет. Пернетақта
- •4.2. Дербес компьютердің қосымша құрылғылары
- •4.6-Сурет. Ішкі және сыртқы модем
- •4.7-Сурет. Модем құрылғысының жұмыс жасауы
- •4.8-Сурет. Флэш-жады түрлері
- •5. Файлдар, файлдық жүйелер мен менеджерлер
- •5.1. Файл ұғымы және файл түрлері
- •5.1-Сурет. Файлдардың орналасу құрылымы:
- •5.3. Файлдық менеджерлер
- •6. Компьютердің программалық қамтамасыз етілуі
- •7 Иә . Алгоритм және программа ұғымдары
- •7.1-Кесте. Блок-схемалардың сипаттамасы
- •8. Операциялық жүйелер
- •9. Компьютерлік вирустар
- •9.1-Сурет. Kaspersky антивирустық программасының терезесі
- •9.2-Сурет. Doctor Web антивирустық программасының терезесі
- •9.3-Сурет. Eset nod32 антивирустық программасының терезесі
- •10. Архиваторлар
- •11. Windows операциялық жүйесі
- •11.1. Windows операциялық жүйесінің негізгі ұғымдары
- •11.1-Сурет. Windows xp экранының жалпы көрінісі
- •11.2. Іске қосу (Пуск) мәзірі
- •11.2-Сурет. Іске қосу мәзірі
- •11.3-Сурет. «Жұмысты аяқтау» терезесі
- •11.3. Windows xp операциялық жүйесін баптау
- •11.4. Windows операциялық жүйесін пернетақта көмегімен басқару
- •11.1-Кесте. Windows-ті басқаратын пернелер комбинациялары
- •11.5. Сілтеуіш программасы
- •11.4-Сурет. Сілтеуіш программасы терезесі
- •11.5-Сурет. Көшірмесін алу әрекеті
- •11.6. Windows операциялық жүйесінің жұмыс істеу жылдамдығын арттыру
- •12. Стандартты программалар
- •12.1-Сурет. Стандартты программаларды жүктеу
- •12.1. Paint графикалық редакторы
- •12.2-Сурет. Paint редакторының экраны
- •12.2. WordPad мәтіндік редакторы және блокнот
- •12.3-Сурет. WordPad программасының терезесі
- •12.3. Калькулятор
- •12.4-Сурет. Стандартты және ғылыми калькулятор
- •13. Microsoft Word мәтіндік процессоры
- •13.1-Сурет. Microsoft Word программасының терезесі
- •13.1. Құжаттарды дайындау, сақтау және баспаға шығару
- •13.2-Сурет. Құжат ашу терезесі
- •13.3-Сурет. Құжатты баспаға шығару терезесі
- •13.4-Сурет. Құжатты сақтау терезесі
- •13.2. Мәтінді пішімдеу
- •13.5-Сурет. «Қаріп» сұқбаттасу терезесі
- •13.6-Сурет. «Азат жол» сұқбаттасу терезесі
- •13.7-Сурет. «Тізім» сұқбаттасу терезесі
- •13.8-Сурет. «Шекара мен құйып бояу» терезесі
- •13.3. Кестелерді даярлау және түзету
- •13.9-Сурет. «Кестені кірістіру» терезесі
- •13.4. Формуламен жұмыс
- •13.10-Сурет. Формула редакторының аспаптар тақтасы
- •13.5. Word программасында сурет салу
- •13.11-Сурет. Сурет салу аспаптар тақтасы
- •14. Microsoft Excel электрондық кестесі
- •14.1. Ехсеl программасы туралы жалпы мағлұматтар
- •14.1-Сурет. Microsoft Excel программасының терезесі
- •14.2. Электрондық кестенің негізгі ұғымдары
- •14.2-Сурет. Ұяшықтар блогы
- •14.3-Сурет. Адрестеу түрлері
- •14.3. Жолдармен, бағаналармен және блоктармен орындалатын операциялар
- •14.4. Excel функциялары
- •14.4-Сурет. Сандар пішімін таңдау терезесі
- •14.5. Диаграмма құру
- •14.5-Сурет. Диаграмма шебері терезесі
- •14.6-Сурет. Функциясының графигі
- •15. Microsoft Access
- •15.1. Мәліметтер қорын басқару жүйесі
- •15.2. Өріс типтері және қасиеттері
- •15.3. Ms Access программасының негізгі объектілері
- •15.1-Сурет. Кесте режимінде кестені құру
- •15.2-Сурет. Конструктор режимінде кестені құру
- •15.3-Сурет. Кесте шебері режимінде кестені құру
- •15.4-Сурет. Сұраныс терезесі
- •15.5-Сурет. Конструктор көмегімен қалып құру
- •15.6-Сурет. Есеп беру терезесі
- •16. Компьютерлік желі
- •16.1. Компьютерлік желілердің түрлері
- •16.2. Желілік топологиялар
- •16.1-Сурет. Шиналық топология
- •16.2-Сурет. Жұлдыз тәрізді топология
- •16.3-Сурет. Сақиналық топология
- •16.3. Желілік техникалық құралдар
- •16.4. Желілік программалық кұралдар
- •16.5. Клиент-сервер технологиясы
- •16.6. Тсp/ip жүйелік хаттамасы. Web-беттер
- •16.7. Файлды тасымалдау хаттамасы (ftp) және ftp-mail серверлері
- •17. Электрондық почта
11.4-Сурет. Сілтеуіш программасы терезесі
Бума алдында тұрған «+» белгісі буманың экран бетінде көрсетілмеген ішкі бумалары бар екендігін, «-» белгісі ішкі бумалардың тізімі төменде көрсетілгендігін білдіреді. Сол жақ бөліктегі объект атаулары бойынша жылжи отырып, оң жақ бөлікте ондағы ішкі бумалар мен файлдарды көруге болады.
Сілтеуіш программасы терезесінің төменгі жағында орналасқан қалып-күй қатарында ерекшеленген объекті туралы мәліметтер (объектілер саны, мөлшері) беріледі. Терезенің жоғарғы жағында Файл, Түзету, Түр, Таңдаулы, Сервис, Анықтама мәзірлері орналасқан. Файл мәзірі арқылы жаңа объект құруға, өшіруге, атын өзгертуге, қасиеттерін көруге және терезені жабуға болады.
Жаңа бума құру үшін бума орналасатын объектіні таңдап, Файл – Құру – Бума командалар тізбегін орындайды. Нәтижесінде «Жаңа бума» деген атаумен пайда болған бумаға қалауымызша жаңа атау беруге болады. Көрсетілген объектіде жаңа бума құрудың екінші жолы: терезенің сол жақ бөлігіндегі бос жерде шақырылған (тышқанның оң жағын басу арқылы) жанама мәзірден Құру – Бума командаларын таңдау.
Бума немесе файлды жою үш түрлі жолмен жүзеге асады: жойылатын буманы немесе файлды таңдап,
Файл – Жою командасын таңдау;
Жанама мәзірден Жою командасын таңдау;
Delete батырмасын басу.
Бума немесе файлдың атын өзгерту Файл – Атын өзгерту немесе жанама мәзірдің Атын өзгерту командасы арқылы орындалады.
Файл мәзірінің Қасиеттері батырмасын таңдау арқылы көрсетілген объектінің типі, орналасу орны, өлшемі, құрамы, атрибуты және т.с.с мәліметтерді көруге болады.
Түзету мәзірінде Қиып алу, Көшірмесін алу, Кірістіру, Барлығын ерекшелеу сияқты командалар орналасқан.
Буманың немесе файлдың көшірмесін алу үшін қажетті буманы немесе файлды ерекшелеп, төмендегі командалардың кез-келгенін орындайды:
Түзету – Көшірмесін алу;
Жанама мәзірден Көшірмесін алу командасын таңдау;
Ctrl+C пернелер комбинациясын басу;
Ctrl+Insert пернелер комбинациясын басу.
Көшірмесі алынған буманы немесе файлды көрсетілген жерге кірістіру жолдары:
Түзету – Кірістіру;
Жанама мәзірден Кірістіру командасын таңдау;
Ctrl+V пернелер комбинациясын басу;
Shift+Insert пернелер комбинациясын басу.
Ерекшеленген буманы немесе файлды қиып алу тәсілдері:
Түзету – Қиып алу;
Жанама мәзірден Қиып алу командасын таңдау;
Ctrl+X пернелер комбинациясын басу.
Ағымдағы терезенің барлық объектілерін ерекшелеу Түзету – Барлығын ерекшелеу командасы немесе Ctrl+A пернелер комбинациясы арқылы орындалады.
Түзету –Болдырмау командасы немесе Ctrl+Z пернелер комбинациясы соңғы орындалған команданы болдырмай, қайтадан бастапқы түрге келтіреді.
Файлдар мен бумаларды ерекшелеу үшін, егер олар қатар орналасса Shift пернесі, әр жерде орналасса Ctrl пернесі қолданылады.
Файлдың (буманың) орнын ауыстыру үшін меңзерді қажетті файлға (бумаға) апарып, тышқан батырмасын басу керек. Сонда онымен әрекет жасалатынын көрсететін жылжымалы белгіше пайда болады. Тышқан батырмасын басулы күйінде ұстап тұрып, жылжымалы белгіні файл (бума) көшірілуге тиіс бума белгісіне жеткіземіз де, батырманы қоя береміз. Нәтижесінде файл (бума) орнын ауыстырады. Егер файл (бума) көлемі үлкен болса, экранда 11.5-суреттегідей көрініс пайда болады.