- •Ақпарат және информатика ұғымдары
- •1.1. Ақпарат ұғымы
- •1.2. Ақпарат қасиеттері
- •1.3. Ақпараттың өлшем бірліктері
- •1.4. Ақпараттық процесстер
- •1.5. Информатика пәні
- •Санақ жүйесі
- •2.1. Санақ жүйесінің негізгі ұғымдары
- •2.2. Бір санақ жүйесінен басқа санақ жүйесіне келтіру ережелері
- •2.1-Кесте. Натурал сандардың әртүрлі санақ жүйелерінде жазылуы
- •Компьютердің даму тарихы
- •3.1-Сурет. «Марк-1» автоматтандырылған есептегiш машинасы
- •3.2-Сурет. «Эниак» электронды есептеуіш машинасы
- •Компьютердің құрылғылары
- •4.1. Дербес компьютердің негізгі құрылғылары
- •Жүйелік блок
- •4.1-Сурет. Жүйелік блок
- •4.2-Сурет. Аналық тақша
- •4.3-Сурет. Порттар
- •4.4-Сурет. Мәліметтерді жинақтауыштар
- •Монитор
- •Пернетақта және тышқан
- •4.5-Сурет. Пернетақта
- •4.2. Дербес компьютердің қосымша құрылғылары
- •4.6-Сурет. Ішкі және сыртқы модем
- •4.7-Сурет. Модем құрылғысының жұмыс жасауы
- •4.8-Сурет. Флэш-жады түрлері
- •5. Файлдар, файлдық жүйелер мен менеджерлер
- •5.1. Файл ұғымы және файл түрлері
- •5.1-Сурет. Файлдардың орналасу құрылымы:
- •5.3. Файлдық менеджерлер
- •6. Компьютердің программалық қамтамасыз етілуі
- •7 Иә . Алгоритм және программа ұғымдары
- •7.1-Кесте. Блок-схемалардың сипаттамасы
- •8. Операциялық жүйелер
- •9. Компьютерлік вирустар
- •9.1-Сурет. Kaspersky антивирустық программасының терезесі
- •9.2-Сурет. Doctor Web антивирустық программасының терезесі
- •9.3-Сурет. Eset nod32 антивирустық программасының терезесі
- •10. Архиваторлар
- •11. Windows операциялық жүйесі
- •11.1. Windows операциялық жүйесінің негізгі ұғымдары
- •11.1-Сурет. Windows xp экранының жалпы көрінісі
- •11.2. Іске қосу (Пуск) мәзірі
- •11.2-Сурет. Іске қосу мәзірі
- •11.3-Сурет. «Жұмысты аяқтау» терезесі
- •11.3. Windows xp операциялық жүйесін баптау
- •11.4. Windows операциялық жүйесін пернетақта көмегімен басқару
- •11.1-Кесте. Windows-ті басқаратын пернелер комбинациялары
- •11.5. Сілтеуіш программасы
- •11.4-Сурет. Сілтеуіш программасы терезесі
- •11.5-Сурет. Көшірмесін алу әрекеті
- •11.6. Windows операциялық жүйесінің жұмыс істеу жылдамдығын арттыру
- •12. Стандартты программалар
- •12.1-Сурет. Стандартты программаларды жүктеу
- •12.1. Paint графикалық редакторы
- •12.2-Сурет. Paint редакторының экраны
- •12.2. WordPad мәтіндік редакторы және блокнот
- •12.3-Сурет. WordPad программасының терезесі
- •12.3. Калькулятор
- •12.4-Сурет. Стандартты және ғылыми калькулятор
- •13. Microsoft Word мәтіндік процессоры
- •13.1-Сурет. Microsoft Word программасының терезесі
- •13.1. Құжаттарды дайындау, сақтау және баспаға шығару
- •13.2-Сурет. Құжат ашу терезесі
- •13.3-Сурет. Құжатты баспаға шығару терезесі
- •13.4-Сурет. Құжатты сақтау терезесі
- •13.2. Мәтінді пішімдеу
- •13.5-Сурет. «Қаріп» сұқбаттасу терезесі
- •13.6-Сурет. «Азат жол» сұқбаттасу терезесі
- •13.7-Сурет. «Тізім» сұқбаттасу терезесі
- •13.8-Сурет. «Шекара мен құйып бояу» терезесі
- •13.3. Кестелерді даярлау және түзету
- •13.9-Сурет. «Кестені кірістіру» терезесі
- •13.4. Формуламен жұмыс
- •13.10-Сурет. Формула редакторының аспаптар тақтасы
- •13.5. Word программасында сурет салу
- •13.11-Сурет. Сурет салу аспаптар тақтасы
- •14. Microsoft Excel электрондық кестесі
- •14.1. Ехсеl программасы туралы жалпы мағлұматтар
- •14.1-Сурет. Microsoft Excel программасының терезесі
- •14.2. Электрондық кестенің негізгі ұғымдары
- •14.2-Сурет. Ұяшықтар блогы
- •14.3-Сурет. Адрестеу түрлері
- •14.3. Жолдармен, бағаналармен және блоктармен орындалатын операциялар
- •14.4. Excel функциялары
- •14.4-Сурет. Сандар пішімін таңдау терезесі
- •14.5. Диаграмма құру
- •14.5-Сурет. Диаграмма шебері терезесі
- •14.6-Сурет. Функциясының графигі
- •15. Microsoft Access
- •15.1. Мәліметтер қорын басқару жүйесі
- •15.2. Өріс типтері және қасиеттері
- •15.3. Ms Access программасының негізгі объектілері
- •15.1-Сурет. Кесте режимінде кестені құру
- •15.2-Сурет. Конструктор режимінде кестені құру
- •15.3-Сурет. Кесте шебері режимінде кестені құру
- •15.4-Сурет. Сұраныс терезесі
- •15.5-Сурет. Конструктор көмегімен қалып құру
- •15.6-Сурет. Есеп беру терезесі
- •16. Компьютерлік желі
- •16.1. Компьютерлік желілердің түрлері
- •16.2. Желілік топологиялар
- •16.1-Сурет. Шиналық топология
- •16.2-Сурет. Жұлдыз тәрізді топология
- •16.3-Сурет. Сақиналық топология
- •16.3. Желілік техникалық құралдар
- •16.4. Желілік программалық кұралдар
- •16.5. Клиент-сервер технологиясы
- •16.6. Тсp/ip жүйелік хаттамасы. Web-беттер
- •16.7. Файлды тасымалдау хаттамасы (ftp) және ftp-mail серверлері
- •17. Электрондық почта
5.3. Файлдық менеджерлер
Файлдық менеджерлер(файлдар диспечері) - дискідегі файлдар мен каталогтарды (бумаларды) басқаруға арналған программалық жасақтама. Ол операциялық жүйемен жұмысты жеңілдетуге арналған. Көптеген файлдар мен каталогтармен (бумалармен) жұмыс жасау Windows операциялық жүйесінде сілтеуіш (проводник) көмегімен жүзеге асады. Файлдық менеджерлер бірнеше файлды бір есте сақтау құрылғысынан екіншісіне көшіруді және т.б. командаларды сілтеуішке қарағанда жылдам жүзеге асырады. Әдетте файлдық менеджер екі тақтадан (панельден) тұрады.
Ең алғашқы шыққан файлдық менеджер – 1986 жылы Питер Нортон негізін қалаған Norton Commanderпрограммалық қабықшасы. Norton Commander программалық қабықшасы екі вертикаль тақтадан (панельден) тұрады. Экранның жоғарғы жағында мәзір (меню) қатары, төменгі жағында функциональдық пернелер атқаратын қызметімен сипатталған.
Norton Commander программалық қабықшасында функциональдық пернелердің атқаратын қызметтері:
F1(help) – анықтама;
F2(menu) – тізімде көрсетілген командалар тізімін шығару;
F3(view) – файлды көру;
F4(edit) – файлды редактрлеу;
F5(copy) – файлдың көшірмесін алу;
F6(renmov) – файлдың атын өзгерту;
F7(MkDir) – ішкі каталог құру;
F8(delete) – файлды өшіру;
F9(PullDN) – NC мәзірін шығару;
F10(Quit) – NC программалық қабықшасынан шығу;
Alt+F1 – сол жақ тақтадағы дискіні таңдау;
Alt+F2 – оң жақ тақтадағы дискіні таңдау;
Alt+F3 – мәтіндік файлды көру;
Alt+F4 – файлды редактрлеу;
Alt+F5 – ерекшеленген файлды сығу (архивтеу);
Alt+F6 – файлды архивтен алу;
Alt+F7 – дискіден файлды іздеу;
Alt+F8 – алдыңғы енгізілген командаларды көру және қайталап орындау;
Alt+F9 – экранның өлшемін өзгерту;
Alt+F10 – басқа каталогқа жылдам өту;
Ctrl+F1 – сол жақ тақтаны шығару және алып тастау;
Ctrl+F2 - оң жақ тақтаны шығару және алып тастау;
Ctrl+F3 – ағымдағы тақтаның файлдарын аты бойынша сұрыптау;
Ctrl+F4 - ағымдағы тақтаның файлдарын кеңейтпесі бойынша сұрыптау;
Ctrl+F5 - ағымдағы тақтаның файлдарын уақыт бойынша сұрыптау;
Ctrl+F6 - ағымдағы тақтаның файлдарын өлшемі бойынша сұрыптау;
Ctrl+F7 - ағымдағы тақтаның файлдарын сұрыптамау;
Ctrl+F9 – ерекшеленген файлды немесе файлдар жиынын баспаға шығару.
Қазіргі уақытта жиі қолданылатын файлдық менеджерлер: FAR-менеджер, Total Commander, Frigate.
FAR-менеджерNorton Commander программалық қабықшасына өте ұқсас. Ол плагин деп аталатын қосымша модульдерді сүйемелдейді. FAR-менеджердің ерекшеліктері: программаның көлемі аз, тез жүктеледі; плагиндер көмегімен программаның мүмкіндіктерін арттыруға болады; каталогтардың өлшемін анықтайды; FTP-клиент файлдарын беру, қосалқы құрылғыларды қолдану мүмкіндіктерін береді; бір уақытта барлық файлдарда бірдей символдарды алмастыруға болады; күрделі құрылымдық масканы қолданып, файлдар жиынын өзгертуге болады.
Total Commander1993 жылыWindows Commander деген атпен жарыққа шыққан. Total Commander программасының интерфейсі Norton Commander программалық қабықшасына ұқсайды, бірақ мүмкіндігі зор. Мұнда файлдардың атауы, типі, өлшемі, уақыты көрсетілген. Total Commander ерекшеліктері: бірнеше тілдерді сүйемелдейді; жиі қолданылатын каталогтарды есте сақтайды; әртүрлі архивтермен жұмыс жасайды; желіде тиімді жұмыс жасайды; плагиндерді сүйемелдейді; файлдар мен бумаларды әртүрлі қасиеттері бойынша іздеп, салыстыру жүйесі қалыптасқан.
Frigate(Фрагет) графиктік файлдық менеджері 2001 жылы шыққан ең жас және өте жылдам дамыған программа. Frigate файлдық менеджерінің ерекшеліктері: файлдарды жылдам қарау мүмкіндігі (оң жақ тақтада файл атаулары бойынша жылжи отырып, сол жақ тақтада оның құрылымын көру); арнайы утилиттер (калькулятор, блокнот) орналастырылған; жиі қолданылатын каталогтарды есте сақтайды; бір уақытта файлдармен бірнеше операцияларды қатар орындайды; өлшем менеджері көлемі үлкен файлдарды анықтайды; файлдарды CD-дискіге жазуға болады.