- •Ақпарат және информатика ұғымдары
- •1.1. Ақпарат ұғымы
- •1.2. Ақпарат қасиеттері
- •1.3. Ақпараттың өлшем бірліктері
- •1.4. Ақпараттық процесстер
- •1.5. Информатика пәні
- •Санақ жүйесі
- •2.1. Санақ жүйесінің негізгі ұғымдары
- •2.2. Бір санақ жүйесінен басқа санақ жүйесіне келтіру ережелері
- •2.1-Кесте. Натурал сандардың әртүрлі санақ жүйелерінде жазылуы
- •Компьютердің даму тарихы
- •3.1-Сурет. «Марк-1» автоматтандырылған есептегiш машинасы
- •3.2-Сурет. «Эниак» электронды есептеуіш машинасы
- •Компьютердің құрылғылары
- •4.1. Дербес компьютердің негізгі құрылғылары
- •Жүйелік блок
- •4.1-Сурет. Жүйелік блок
- •4.2-Сурет. Аналық тақша
- •4.3-Сурет. Порттар
- •4.4-Сурет. Мәліметтерді жинақтауыштар
- •Монитор
- •Пернетақта және тышқан
- •4.5-Сурет. Пернетақта
- •4.2. Дербес компьютердің қосымша құрылғылары
- •4.6-Сурет. Ішкі және сыртқы модем
- •4.7-Сурет. Модем құрылғысының жұмыс жасауы
- •4.8-Сурет. Флэш-жады түрлері
- •5. Файлдар, файлдық жүйелер мен менеджерлер
- •5.1. Файл ұғымы және файл түрлері
- •5.1-Сурет. Файлдардың орналасу құрылымы:
- •5.3. Файлдық менеджерлер
- •6. Компьютердің программалық қамтамасыз етілуі
- •7 Иә . Алгоритм және программа ұғымдары
- •7.1-Кесте. Блок-схемалардың сипаттамасы
- •8. Операциялық жүйелер
- •9. Компьютерлік вирустар
- •9.1-Сурет. Kaspersky антивирустық программасының терезесі
- •9.2-Сурет. Doctor Web антивирустық программасының терезесі
- •9.3-Сурет. Eset nod32 антивирустық программасының терезесі
- •10. Архиваторлар
- •11. Windows операциялық жүйесі
- •11.1. Windows операциялық жүйесінің негізгі ұғымдары
- •11.1-Сурет. Windows xp экранының жалпы көрінісі
- •11.2. Іске қосу (Пуск) мәзірі
- •11.2-Сурет. Іске қосу мәзірі
- •11.3-Сурет. «Жұмысты аяқтау» терезесі
- •11.3. Windows xp операциялық жүйесін баптау
- •11.4. Windows операциялық жүйесін пернетақта көмегімен басқару
- •11.1-Кесте. Windows-ті басқаратын пернелер комбинациялары
- •11.5. Сілтеуіш программасы
- •11.4-Сурет. Сілтеуіш программасы терезесі
- •11.5-Сурет. Көшірмесін алу әрекеті
- •11.6. Windows операциялық жүйесінің жұмыс істеу жылдамдығын арттыру
- •12. Стандартты программалар
- •12.1-Сурет. Стандартты программаларды жүктеу
- •12.1. Paint графикалық редакторы
- •12.2-Сурет. Paint редакторының экраны
- •12.2. WordPad мәтіндік редакторы және блокнот
- •12.3-Сурет. WordPad программасының терезесі
- •12.3. Калькулятор
- •12.4-Сурет. Стандартты және ғылыми калькулятор
- •13. Microsoft Word мәтіндік процессоры
- •13.1-Сурет. Microsoft Word программасының терезесі
- •13.1. Құжаттарды дайындау, сақтау және баспаға шығару
- •13.2-Сурет. Құжат ашу терезесі
- •13.3-Сурет. Құжатты баспаға шығару терезесі
- •13.4-Сурет. Құжатты сақтау терезесі
- •13.2. Мәтінді пішімдеу
- •13.5-Сурет. «Қаріп» сұқбаттасу терезесі
- •13.6-Сурет. «Азат жол» сұқбаттасу терезесі
- •13.7-Сурет. «Тізім» сұқбаттасу терезесі
- •13.8-Сурет. «Шекара мен құйып бояу» терезесі
- •13.3. Кестелерді даярлау және түзету
- •13.9-Сурет. «Кестені кірістіру» терезесі
- •13.4. Формуламен жұмыс
- •13.10-Сурет. Формула редакторының аспаптар тақтасы
- •13.5. Word программасында сурет салу
- •13.11-Сурет. Сурет салу аспаптар тақтасы
- •14. Microsoft Excel электрондық кестесі
- •14.1. Ехсеl программасы туралы жалпы мағлұматтар
- •14.1-Сурет. Microsoft Excel программасының терезесі
- •14.2. Электрондық кестенің негізгі ұғымдары
- •14.2-Сурет. Ұяшықтар блогы
- •14.3-Сурет. Адрестеу түрлері
- •14.3. Жолдармен, бағаналармен және блоктармен орындалатын операциялар
- •14.4. Excel функциялары
- •14.4-Сурет. Сандар пішімін таңдау терезесі
- •14.5. Диаграмма құру
- •14.5-Сурет. Диаграмма шебері терезесі
- •14.6-Сурет. Функциясының графигі
- •15. Microsoft Access
- •15.1. Мәліметтер қорын басқару жүйесі
- •15.2. Өріс типтері және қасиеттері
- •15.3. Ms Access программасының негізгі объектілері
- •15.1-Сурет. Кесте режимінде кестені құру
- •15.2-Сурет. Конструктор режимінде кестені құру
- •15.3-Сурет. Кесте шебері режимінде кестені құру
- •15.4-Сурет. Сұраныс терезесі
- •15.5-Сурет. Конструктор көмегімен қалып құру
- •15.6-Сурет. Есеп беру терезесі
- •16. Компьютерлік желі
- •16.1. Компьютерлік желілердің түрлері
- •16.2. Желілік топологиялар
- •16.1-Сурет. Шиналық топология
- •16.2-Сурет. Жұлдыз тәрізді топология
- •16.3-Сурет. Сақиналық топология
- •16.3. Желілік техникалық құралдар
- •16.4. Желілік программалық кұралдар
- •16.5. Клиент-сервер технологиясы
- •16.6. Тсp/ip жүйелік хаттамасы. Web-беттер
- •16.7. Файлды тасымалдау хаттамасы (ftp) және ftp-mail серверлері
- •17. Электрондық почта
11.5-Сурет. Көшірмесін алу әрекеті
Егер файл (бума) бір диск көлемінде бір орыннан екінші орынға тасымалданған болса, онда ол ескі орнынан алынып тасталады, яғни жылжытылады. Егер файл (бума) бір дискіден екінші дискіге тасымалданған болса, онда ол ескі орында сақталады, яғни оның тек көшірмесі алынады.
11.6. Windows операциялық жүйесінің жұмыс істеу жылдамдығын арттыру
Windows операциялық жүйесі бір уақытта бірнеше программалардың жұмыс істеуін, әртүрлі программалар арасында мәлімет алмасуды, мультимедиа мүмкіндіктерін пайдалануды қамтамасыз етеді. Қатқыл дискінің ақпаратты оқу жылдамдығы процессордың оны өңдеу жылдамдығынан біршама кем. Егер компьютер аяқасты өшіп қалса немесе белгісіз себептермен «тұрып» қалса, онда компьютерді міндетті түрде тексерген жөн. Ол үшін компьютермен келесі әрекеттер тізбегін орындау керек:
Қатқыл дискіні тексеру. Ол үшін Windows операциялық жүйесінің Norton Disk Doctor программасын қолданады. Аталған программа қатқыл дискідегі логикалық қателіктерді қалпына келтіріп, «жоғалған кластерлер» және «тоғысқан файлдық сілтемелер» проблемаларын шешеді. Қатқыл дискіні тексеру кезінде барлық жоғалған кластерлер файлдарға айналады, тоғысқан сілтемелер бөлінеді, дұрыс жазылмаған ұзын атаулар түзетіледі. Қалпына келтірілген файлдар түпкі каталогқа .chk кеңейтпесімен орналастырылады. Көп жағдайларды бізге бұл файлдардың қажеті жоқ, сондықтан оларды өшіріп тастауға болады.
Қатқыл дискіні тазалау. «Дискіні тазалау» программасы дискідегі қажетсіз, қолданылмайтын файлдарды жоюға арналған. Ол үшін System Mechanic, Easy Cleaner, Window Washer, Disk Cleaner немесе Супер Метла программаларын қолдануға болады.
Қолданылмайтын программаларды жою. Егер компьютеріңізге жаңа программаларды жиі орнатсаңыз, онда қолданылмайтын программаларды өшіріп отыруды әдетке айналдырыңыз. Windows операциялық жүйесіне орнатылған программалар неғұрлым аз болса, ол соғұрлым жылдам және қарқынды жұмыс жасайды. Қолданылмайтын программаларды жою үшін басқару тақтасындағы «программаларды орнату және өшіру» мәзірінің командаларын қолданады.
Реестрді тазалау. Қатқыл дискіден басқа реестрді де белгілі бір уақыт аралығында тазалап отыру қажет. Себебі: реестрде жинақталған қателіктер компьютер жұмысын айтарлықтай баяулатады. Өкінішке орай, Windows операциялық жүйесінде реестрді тазалау қызметін атқаратын стандартты программа жоқ. Реестрді тазалау үшін Norton Win Doctor немесе Registry Cleaner утилитін қолданады.
Реестрді тығыздау. Бұл процесс реестрді тазалағаннан кейін атқарылады. Реестрді тығыздау оның алатын көлемін айтарлықтай азайтып, нәтижесінде операциялық жүйенің жұмыс жасау жылдамдығы артады. Реестрді тығыздау процесі Registry Defrag және Registry Fixer утилитасының көмегімен жүзеге асады. Аталған программаларды пайдалану өте жақсы нәтиже береді.
Қатқыл дискіні дефрагментациялау. Жоғарыдағы әрекеттер тізбегін орындағаннан кейін операциялық жүйе жұмысының жылдамдығы артады. Бірақ, жұмыс жылдамдығын одан да арттыру үшін қатқыл дискіні дефрагментациялау қажет. Дефрагментациялау программасының мақсаты – файлдардың мазмұнын өзгертпей, олардың кластерлері бірінен кейін бірі орналасатындай етіп жазу. Бұл оңай әрекет көрінгенмен оған тиісті көңіл бөлу керек. Оның әрбір пайдаланушыға тигізер көмегі көп. Дефрагментациялау процесінің алдында қоржынды тазалап алған жөн. Дефрагментациялау әрекетінің ұзақтығы дискінің көлеміне, оның жүктелу дәрежесіне тәуелді. Бұл әрекет әдетте бірнеше сағатқа созылады және бұл уақытта компьютерді мүмкіндігінше пайдаланбаған дұрыс. Қатқыл дискіні айына бір немесе екі рет дефрагментациялап отыру ұсынылады. Қазіргі уақыттағы ең жақсы дефрагментатор – Norton Speed Disk.
Өкінішке орай, аталған әрекеттерді тізбектей бірден атқаратын программа жоқ. Бірақ, қазіргі уақытта осы әрекеттердің біразын атқаратын All in One Wizard программасы пайда болды.
Операциялық жүйенің жұмыс істеу жылдамдығы процессор, драйвер және қолданбалы программаларға ғана тәуелді емес. Жүйе жұмысының баяулауы операциялық жүйенің өзіне де байланысты. Қолданушының міндеті - жұмыс жылдамдығы мен қарқындылығын үйлестіре білу. Кей жағдайда операциялық жүйе жұмысына жүйеге орнатылған шрифттардың көптігі де кері әсер етеді. Көптеген қолданушылар операциялық жүйеге жүздеген, тіпті мыңдаған шрифттар орнатады. Шрифттарға толған терезенің іске қосылуы өте баяу. Операциялық жүйенің жұмысын жақсарту үшін утилиттер қолданылады.