
- •Раздзел 1 . Паняцце мовы. Роля мовы ў жыцці грамадства. Гістарычныя этапы фарміравання і развіцця беларускай мовы.
- •§1 Паняцце мовы
- •§3 Беларуская мова і іншыя славянскія мовы. Гістарычныя этапы фармiравання и развіцця беларускай мовы.
- •Канцэпцыі паходжання і час фармавання беларускай мовы
- •§4 Сутнасць і асаблівасці білінгвізму
- •В начале осени
- •§ 6.Cпецыфічныя асаблівасці беларускай мовы.
- •Марфалагічныя асаблівасці беларускай мовы.
- •§6. Нормы беларускай мовы
- •Раздзел 2 Стылістычныя разрады лексікі беларускай мовы.
- •§8. Паняцце стыляў мовы
- •На исходе лета
- •Раздзел 3 Лексікалогія і фразеалогія
- •§9. Лексіка беларускай мовы.
- •§10. Мнагазначныя словы. Прамое і пераноснае значэнне слоў.
- •§11. Сінонімы
- •Роль государства в экономике
- •§12. Антонімы
- •§13. Паронімы
- •§ 14. Лексіка беларускай мовы паводле паходжання
- •§15. Лексіка беларускай мовы паводле сферы ўжывання
- •Указ “Аб фiнансаваннi ўтрымання апарату кiраўнiцтва спажывецкiх таварыстваў I iх саюзаў”
- •§16. Фразеалагізмы, іх значэнне і ўжыванне
- •§17. Паняцці «тэрмін», «тэрміналагічная сістэма»,«тэрміналогія»
- •Олигополия
- •Сустрэча, прывітанне
- •Сітуацыя развітання
- •3 Богам!
- •Пажаданні, падзяка, пачуцці
- •Формы зваротку
- •Дыскусія
- •Тэлефонная размова
- •Як Іван Ігнатавіч пайшоў у магазін.
- •Раздзел 6 правапіс
- •§19. Правапіс галосных е, ё, я
- •§20. Правапіс галосных о, э
- •§21. Вымаўленне і правапіс і, ы, й пасля прыставак
- •§22. Правапіс спалучэнняў галосных у запазычаных словах
- •§23. Ужыванне вялікай літары
- •§24. Правапіс канчаткаў прыметнікаў.
- •§25. Правапіс канчаткаў назоўнікаў другога скланення адзіночнага ліку.
- •§26. Правапіс лічэбнікаў.
- •§27. Правапіс мяккага знака і апострафа
- •§28. Правапіс у, ў
- •§29. Правапіс разам і праз злучок. Н а з о ў н і к
- •П р ы м е т н і к
- •П р ы с л о ў е
- •- Праз злучок:
- •- Разам:
- •- Асобна:
- •Раздзел 7 дакумент
- •§30. Апісанне і ўзоры дакументаў.
- •§31. Класіфікацыя дзелавых пісем.
- •§32. Аўтабіяграфія
- •§33. Заява
- •§34.Рэзюме.
- •§35. Дагавор.
- •1. Прадмет дагавору
- •Договор найма
- •Практыкаванне 3 Прачытайце тэкст, перакладзіце яго на беларускую мову.
- •§36. Даверанасць(Даручэнне)
- •§37. Рэцэнзія, рэферат, анатацыя, канспектаванне
- •Як працаваць над рэфератам
- •Як падрыхтаваць канспект
- •Практыкаванне 1. Заканспектуйце дадзены тэкст.
- •Хочаш быць паспяховым? Пазбягай песімістаў
- •§38. Акт
- •Акт ацэнкі кошту кватэры
- •§39 Распіска
- •Пословицы и поговорки. Неделимые выражения
- •Устойчивые выражения и фразеологизмы
- •Слоўнік а
- •Умоўныя скарачэнні.
- •Спіс літаратуры
Устойчивые выражения и фразеологизмы
УСТОЙЛІВЫЯ ВЫРАЗЫ I ФРАЗЕАЛАПЗМЫ
аб чым га'ворка - о чем речь,
ад'даць пера'вагу-предпочесть,
адна'го 'разу-однажды, когда-то,
ад'но дзяр'жыся -только держись,
ад 'цёмнага да 'цёмнага - от темна до темна,
адцяг'нуць у'вагу – отвлечь
, ад'я'даць 'сэрца - терзать сердце,
акра'мя та'го, апра'ча та'го- кроме того,
а'шчадны банк - сберегательный банк
без 'пэўных (уся'лякіх) пад'стаў-безо всяких оснований,
біць 'лынды -бить баклуши,
быць у (стане) непрытомнасці - быть без сознания,
быць та'кой 'самай 'думкі - быть того же мнения,
бю'ро да'ведак - справочное бюро
вось та'бе і 'маеш - вот тебе и на,
га'ды ў ра'ды - в кои-то веки,
гала'вой нала'жыць - сложить голову,
гля'дзець праз ру'жовыя аку'ляры - смотреть через розовые очки,
да 'вашых па'слуг- к вашим услугам,
да'кучная 'байка - долгая песня,
да свя'тога 'нігды - в долгий ящик,
за ад'ным 'захадам – заодно,
з 'ветру вя'роўкі віць - нести ахинею,
зра'біць 'ласку - сделать (оказать) милость,
і брывом не вя'дзе - и бровью не ведет,
ка'лі 'ласка - пожалуйста,
'карак нада'рваць -живот надорвать,
ка'ту па пя'ту - очень мало.
'кідацца ў 'роспач - впадать в отчаяние.
крый 'Божа - не дай Бог,
ма'халам не адмах'нуцца - отбою нет,
'месца са'бе не зна'ходзіць - места себе не находить,
мець на ў'вазе - иметь в виду,
мя'ціць язы'ком - молоть языком,
на 'бордзую ру'ку - на скорую руку,
на 'самай 'справе - на самом деле,
на скрут гала'вы - сломя голову,
ната'пырыць 'вушы - навострить уши,
на ў'сякі (уся'лякі) 'выпадак- на всякий случай,
не звяр'таць у'вагі - не обращать внимания1
'нейкім 'чынам - каким-то образом,
ні ў 'якім 'выпадку - ни в коем случае,
пад'трымліваць 'зносіны - поддерживать отношения,
пай'сці (пус'ціцца) у 'скокі - пуститься в пляс,
па'кінуць па-за ў'вагай - оставить без внимания,
пра 'тое і га'ворка - о том и речь,
пры'маць (браць) пад у'вагу- принимать во внимание1
ра'біць у'ражанне - создавать впечатление,
ра'біць як 'чорны вол - работать как вол,
са свай'го 'боку - со своей стороны,
сар'дэчна запра' шаем - добро пожаловать,
скру'ціць 'шыю- свернуть шею,
'спасці з 'цела ('твару) - похудеть (подурнеть),
'страціць прытомнасць - потерять сознание ,
ся'дзець 'склаўшы 'рукі - сидеть сложа руки,
таб'ліца 'множання -таблица умножения,
та'кім 'чынам-таким образом,
так 'сталася - так случилось,
так ці інакш -так или иначе.
твар у твар - лицом к лицу,
тэ'орыя іма'вернасцей -теория вероятностей,
ува'гнаць у 'чырвань - вогнать в краску,
у ві'рах на ю'рах - у черта на куличках,
у 'карак (кар'шэнь) гнаць - гнать в шею,
у'ласна 'кажучы - собственно говоря,
'улонне пры'роды -лоно природы,
у' рэшце рэшт - в конце концов,
у сва' ю чар' гу - в свою очередь,
у свет 'вочы - куда глаза глядят,
у тым 'ліку - в том числе,
хай жы'ве - да здравствует,
'хвалевая тэорыя - волновая теория,
чму'рыць гала'ву каму-н. -дурить голову кому-н.
'мае быць - как следует, честь честью
Слоўнік а
абавяз∕ак – обязанность;
(- ковы) – обязательный
абагнацца – отогнаться
абагуліць – обобщить
абалонка – оболочка
абаранак – баранка, бублик
абар∕аніць – защищать;
(- она) – защита
абаронца – защитник,
абвінаваціць –обвинить
абгрунтаваць –обосновать
абібок (разг.) – лентяй
аблічча – облик, лицо,
абрабаваць –ограбить
абрус –скатерть
абслугоўваць – обслуживать
абсталява∕ць – обставить;
(- нне) – обстановка
абуджац∕ь – будить;
(-ца) – пробуждаться,
абура∕ць – возмущать;
(-льна) – возмутительно,
абутак –обувь,
абшар –простор,
абыхо∕дзіцца – обходиться;
(-джанне) – обхождение,
абыякавы –безразличный,
аб’яднаць –объединить,
аб’яўляцца –появляться,
абяцаць –обещать,
авалодаць –овладеть,
агідны – противный,отвратительный,
агністы – огненный, пламенный,
агрэст– крыжовник,
агульны – общий,
агурок – огурец,
ад – от,
адбіцца – отразиться,
адбыцца – случиться,
адвольны – вольный, произвольный,
адзенне – одежда,
азначаць – отмечать,
адказ∕ - ответ;
(-аць)– ответить,
(-ны) – ответственный,
адкласці – отложить,
адкуль – откуда,
адліга – оттепель,
адмовіць(-ца) – отказать(ся),
адначасова – одновременно,
аднекуль – откуда-то,
аднойчы – однажды,
аднолькавы – одинаковый,
адносіны – отношения,
адпаведны – соответствующий,
адпачынак – отдых, отпуск,
адпраўшчык – отправитель,
адрадзіць – возродить,
(-джэнне) – возрождение,
адразу – сразу,
адрознівац∕ь(-ца) – отличать(ся)
адсутн∕асць – отсутствие;
(-нічаць) – отсутствовать
адукацыя – образование
адценне – оттенок
адчуваць – чувствовать
адчыніць – открыть
ажыны – ежевика
аздоб∕іць – украсить;
(-а) – украшение
азначэнне – определение
айчым – отчим
акрамя – кроме
аксаміт∕ - бархат,
(ны) – бархатный
акуляры – очки
але – 1) но, 2) да
алей – растительное масло
аловак – карандаш
альбо – или
амаль – почти
аматар – любитель
амшара (імшара) – моховое болото
аравяданне – рассказ
апошні – последний
апрануц∕ь (-ца) – одеть(-ся)
апрача – кроме
ап∕ячы – обжечь;
(-ек) – ожог
араць – пахать
артыкул – статья
асаблівы– особенный
ас∕абісты – личный
(-оба) – личность
асвет∕а – просвещение;
(-нік) – просветитель
асілак – богатырь
асмуглы – туманный, мглистый
асобны – отдельный
астатні – последний
асяроддзе – окружение, среда
атруціць – отравить
атрымац∕ь (-ца) – получить(ся)
аўторак – вторник
ахапіць – охватить
ахо∕ва – охрана;
(-ўваць) – охранять
ашчадны – бережливый
Б
бав∕оўна – хлопок;
(-аўняны) – хлопковый
бадай – вроде как, почти
багна – топкое болото, трясина
байка – басня
балбат∕аць – болтать;
(-лівы) – болтливый
барв∕а – окраска, багрец;
(-вовы) – багряный
бацька – отец
бацькі – родители
бачыць – видеть
бедства – бедствие
беззаганны – безупречный
безліч – множество
безнадзейны – безнадежный
безпадстаўны – безосновательный
безумоўны – безусловный
берасцянка – зяблик
бервяно – бревно
блакітны – голубой
бліскаўкі – блестки
блукаць – блуждать
блытаць – путать
бок – 1) бок, 2) сторона
бойка – битва, драка
большасць – большинство
бот – сапог
бохан – буханка
бранзалет – браслет
брак∕ - нехватка, недостаток
(-аваць) – 1) браковать, 2) недоставать
брук∕ - булыжная мостовая
(-аваць) – мостить булыжником
брыво – бровь
брыдкі – гадкий, противный
буд∕аваць – строить
будоўля – стройка
будаўнік – строитель
буйны – крупный
бульба – картофель
бульбянішча – картофельное поле
бурак – свекла
бурштын∕ - янтарь;
(-авы) – янтарный
бусел – аист
бывай(це) – прощай(те)
быццам – будто
бэз∕ - сирень;
(-авы) – сиреневый
бязглузды – безмозглый
бязмежна – безгранично
бялізна – белье
бялявы – белокурый, блондин
бянтэжыц∕ь(-ца) – смущать(ся)
В
вага – вес
ваверка – белка
вадасховішча – водохранилище
важыць – весить
вакол – около, вокруг
валодаць – владеть
валошка – василек
ванітаваць – тошнить
вартас∕ны – ценный
(-ць) – ценность
варты – стоящий, достойный
вар’яцець – сходить с ума
вар’ят – сумасшедший
ваўнянка – волнушка
вед∕аць – знать,
(-ы) – знания
вежа – башня
верагодны – вероятный
верасень – сентябрь
верш – стихотворение
веславаць – грести
ветах – старый (убывающий) месяц
ветлівы – вежливый
веска – деревня
відавочны – очевидный
відовішча – зрелище
відушчы – зоркий
відэлец – вилка
вільг∕аць – влажность
(-отны) – влажный
віншаваць – поздравлять
віхура – вьюга, буран
вітаць – приветствовать
вобмацкам – на ощупь
вогнішча – костер
вой – воин
водар – аромат
вока (вочы) - глаз∕а
вокладка – обложка
вопратка – одежда
вораг – враг
варожы – вражеский
воўна – шерсть
воцат – укус
вугор – угорь
вунь – вон
вусце – устье
вусень – гусеница
вучан∕ь – ученик,
(-іца) – ученица
выбух∕ - взрыв,
(-нуць) – взорваться
вывуч∕аць – изучать
(-энне) – изучение
выгляд∕ - вид,
(-аць) – выглядеть
выдаваць – издавать
выданне – издание
выдал∕іць – удалить
(-енне) – удаление
выдатны – отличный
выдумляць – выдумывать
вызначац∕ь(-ца) – выделять(ся)
выйсце – выход
выкан∕аць – выполнить,
(-анне) – выполнение
выкарыстаць – использовать
выклікаць – вызывать
вык∕онваць – исполнять,
(-анаўца) – исполнитель
вылічэнне – вычисление
вылучац∕ь(-ца) – выделять(ся)
вымусіць – заставить
вынік – результат
выпадак – случай
выпрастац∕ь(-ца) – выпрямить(ся)
выраб – изделие
вырабляць – производить
вырай – место зимовки птиц
выраз – выражение
высакародны – благородный
высветліц∕ь(-ца) – выяснить(ся)
высмаліць – выжечь
вытанчаны – утонченный
вытвотчасць – производство
выток – исток
вытрымаць – выдержать
вытыркацца – торчать, выпирать
выхав∕аць – воспитать,
(-анне) – воспитание
выцягнуць – вынуть, достать
выявіц∕ь(-ца) – выяснить(ся), показать(ся)
вэлюм – вуаль
вэнджаны – копченый
Вялікдзень – Пасха
вялікі – большой
вяндліна – ветчина
вяргіня – георгин
вяртац∕ь(-ца) – возвращать(ся)
вяселле – свадьба
вяселка – радуга
вятрак – ветряная мельница
вячэра∕ - ужин,
(-ць) – ужинать
Г
гадаваць – ростить, воспитывать
гадавіна – годовщина
гадзін∕а – час,
(-нік) – часы
гай – роща
галіна – ветка
галіц∕ь(-ца) – брить(ся)
гальштук – галстук
гам∕аніць –разговаривать, шуметь
(-онка) - разговор, галдеж, шум
ганарыцца – гордиться
гонар – честь
гандляваць – торговать
гандаль – торговля
ганьб∕а – стыд, позор,
(-іць) – стыдить, позорить
гарачыня – жара
гарбата – чай
гарбуз – тыква
гародніна – овощи
гарсаж – корсаж
гападарлівы – хозяйственный (о человеке)
гаспадар∕чы – хозяйственный,
(-ка) – хозяйство
гасцінны – гостеприимный
глеба – почва
глушэц – глухарь
глядач – зритель
годзе – безл.: хватит, довольно
годн∕ы – с чувством собственного достоинства
(-асць) – достоинство
грак – грач
грамадзянін – гражданин
грамадс∕тва – общество
(-кі) – общественный
гронка – гроздь
грошы – деньги
грувасткі – громоздкий
грунт – почва
грунтоўны – основательный
грымоты – гром
грэбаваць – брезговать, чураться
гуз – шишка (от ушиба)
гузік – пуговица
гул∕ьня – игра
(-лівы) – игривый
гурт(ок) – группа, кружок (людей)
гутар∕ыць – говорить, беседовать
(-ка) – беседа, собеседование
гушчар – чаща, чащоба
Д
да – 1) до, 2) к
дабрабыт – благосостояние
дабранач – спокойной ночи
даброты – блага
давед∕ацца – узнать,
(-ка) – справка,
(-нік) – справочник
давер – доверие
да вітання – до свидания
дагляд∕ - присмотр,
(-аць) – присматривать
дагэтуль – до сих пор
дада∕ць – добавить, дополнить
(-тковы) – дополнительный
дадатны – положительный
дак∕араць – укорять,
(-ор) – укор
дакладны – точный
далі бог – боже мой, бога ради, ей-богу
далучыць – присоединить
дальнабачны – дальновидный
дамовіцца – договориться
да пабачэння – до свидания
дапамагчы – помочь
дараваць каму-н. – простить кого-н.,
дарадчык – советчик
дарослы – взрослый
даручыць – поручить
дарэмны – напрасный
дарэчы – кстати
дасканал∕ы – совершенный,
(-асць) – совершенство
даследава∕ць – исследовать,
(-нне) – исследование
даспадобы – по нраву, по вкусу
дастатковы – достаточный
дасціпны – остроумный
дасягаць – достигать
датыкацца – дотрагиваться
датычыц∕ь(-ца) – безл.: касаться
дах – крыша
дбайны – старательный, заботливый
дбаць – стараться, заботиться
дзейнасць – деятельность
дзеля– для, ради
дзе∕я – действие,
(-яч) – деятель,
(-йнічаць) – действовать,
(-янне) – действие
дзік – дикий кабан
дзі∕ўны – удивительный,
(-віцца) – удивляться
дзьмухавец – одуванчик
дзякаваць каму-н. – благодарить кого-н.
дзякуй – спасибо
дзянніца – заря
дзяржава – государство
дзяцінства – детство
добразычлівы – доброжелательный
добры – 1) добрый, 2) хороший
досвітак – рассвет
досыць – достаточно
доўгі – длинный
даўжыня – длина
досціп – остроумие
дошка – доска
драпежн∕ы – хищный,
(-ік) – хищник
драўляны – деревянный
драць(-ца) – рвать(ся)
драч – коростель
дробязь – мелочь
дрот – проволока
друк - печать,
(-аваць) – печатать,
(-ар) – печатник,
(-арня) – типография
дрыгва – болотистое топкое место, трясина
дрэнны – плохой
дужы – сильный
дыван – ковер
дыктоўка – диктант
Е
ежа – еда
Ë
ëлуп – олух
Ж
жаб∕раваць – нищенствовать,
(-рак) – нищий
жадаць – желать
жарт∕ - шутка,
(-аваць) з каго-н. – шутить над кем-н.
(-аўлівы) – шутливый
жаўрук – жаворонок
жах∕ - ужас,
(-лівы) – ужасный
жнівень – август
жораў – журавль
жорсткі – жестокий
жудасны – жуткий
журавіны – клюква
журыцца – грустить, тосковать
жывела – животное
жыта – рожь
жыхар – житель
З
забараняць – запрещать
забіць – убить
забыц∕ь(-ца) на што-н. – забыть о чем-н.
забяспечыць – обеспечить
завея – вьюга
завулак – переулок
завушніцы – серьги
загад – приказ
загана – недостаток
загарнуць – завернуть
згубіці – потерять
задав∕оліць – удовлетворить,
(-альняючы) – удовлетворительный
(за)зірнуць – (за)глянуть
зайздрасць – зависть
зайздросціць – завидовать
займаць – занимать
заканчэнне – окончание
заключны – заключительный
заляцацца – ухаживать
замежны – иностранный, заграничный
замест – вместо
(за)надта – слишком
заняпад – упадок
запатрабаванн∕е – затребование, запрос,
(да запатрабавання – до востребования)
запаленне– воспаление
запал∕кі – спички,
(-ьнічка) – зажигалка
запінкі – запонки
заплюшчыць – зажмурить
запрашаць – приглашать
зараз – сейчас
засмуці∕ць(-ца) – опечалить(ся)
засмучаць – печалить
заснаваць – основать
заспакаяльны – успокаивающий
застудзіц∕ь(-ца) – простудить(ся)
затрымац∕ь(-ца) – задержать(ся)
затое – зато
заўважаць – замечать
заўседы – всегда
захавац∕ь(-ца) – сохранить(ся)
захад – 1) запад, 2) заход (солнца), закат
захапіць – захватить,
(-л∕енне) – восхищение,
(-яць(-ца)) – восхищать(ся)
(-яючы) – восхитительный
збан – кувшин
збожжа – злаковые
збольшага – в основном
збор – собрание
зброя – оружие
званочак – колокольчик
зваротны – обратный, возвратный
звычайны – обычный
звяртацца да кага-н. – обращаться к кому-н.
зг∕адзіцца – согласиться,
(-одны, -одзен) – согласен
зграбны – ладный, стройный, изящный
здабыць – добыть
здавацца – казаться
здагадацца – догадаться
здарожыцца – устать в дороге
здарыцца – случиться
здзек∕ - издевка,
(-лівы) – издевательский,
(-вацца) з каго-н. – издеваться над кем-нибудь
здолець – суметь, смочь
здольн∕ы – способный,
(-асць) – способность
здужаць – осилить
здурнець – одуреть
здым∕ак – сниок,
(-аць) – снимать, фотографировать
зеляніна – зелень
зелкі – лекарственные растения
ззяць – сиять
зірнуць – глянуть, посмотреть
зіха∕цець – сверкать, сиять,
(-тлівы) – сверкающий
злавац∕ь – злить кого-н., злиться,
(-ца) – злиться
злачын∕ец – преступник, злоумышленник,
(-ства) – преступление
злітавацца – сжалиться
злучыць – соединить
змага∕цца – бороться,
(-р) – борец
змена – смена
зменная – переменная
змест – содержание
з мэтай – предл.: с целью
змрочны – мрачный
змясціц∕ь(-ца) – поместить(ся)
з нагоды – по случаю, по причине
знаходзіцца – находиться
значны – значительный
знікаць – исчезать
знічка – падающая звезда
зносіны – отношение
зноў – снова
знясілець∕знясіліць - обессилеть∕обессилить
золак – рассвет
зор∕ка – звезда,
(-ны) – звездный
зразуме∕ць – понять,
(-лы) – понятный
зрок – зрение
зруйнаваць – разрушить
зручны – удобный
зрэшты – наконец
зусім – совсем
зычыць – желать
з’ява – явление
з’явіцца – появиться
зязюля – кукушка
І
іклы – клыки
імж∕эць – моросить,
(-а) – изморось
іна∕чай(-кш) – иначе
індычка – индейка
інтэрнат – общежитие
іншы – другой, иной
існаваць – существовать
К
кабета – женщина
кава – кофе
кавун – арбуз
кажан – летучая мышь
казаць – говорить
казуля – косуля
кайданы – кандалы
калі – когда
калі ласка– пожалуйста
калодзеж∕ - колодец,
(-ны) – колодезный
калоша – штанина
каля – около
Каляды – Рождество
камель – ствол
камізэлька – жилет
канапа – диван
капеж – капель
капішон – капюшон
капялюш – шляпа
карак – задняя часть шеи
каралі – бусы
каржакаваты – коренастый
карпатлівы – кропотливый
карыс∕ны – полезный,
(-ць) – польза
кастрычнік – октябрь
кат∕ - мучитель, палач,
(-аваць) – мучить, пытать
катах – початок (кукурузный)
кафля – кафель
каха∕ць – любить,
(-нне) – любовь
кацяня – котенок
качка – утка
каштаваць – пробовать
каштоўны – драгоценный
кашуля – рубашка
квет∕ка – цветок,
(-нік) – цветник
квітнець – цвести
к∕еліх – бокал,
(-ілішак) – рюмка
кем∕іць – соображать
(-лівы) – сообразительный
кепскі – плохой
кідок – бросок
кілім – ковер
кінуць – 1) бросить, 2) оставить
кіра∕ваць – руководить, управлять,
(-ўнік) – руководитель,
(-ўніцтва) – руководство
кірмаш – ярмарка
клопат – хлопоты
кнігаўка (каня) – чибис
кожны– каждый
кола – колесо
колер – цвет
колькасць – количество
конік – кузнечик
коска– запятая
коўзкі – скользкий
кошт– стоимость
кпіць з каго-н. – насмехаться над кем-н.
кравец – портной
крадзеж – кража
краіна – страна
крама – магазин
краска – цветок
краязнаўчы – краеведческий
кроп – укроп
кропка – точка
кропля – капля
крумкач – ворон
круціц∕ь(-ца) – кружить(ся)
крыніца – родник
крыга∕ - льдина,
(-ход) – ледоход
крыж – 1) крест, 2) крестец
крыў∕да – обида,
(-даваць) на каго-н.; за што-н. – обижаться на кого-н., за что-н.
(-дзіц∕ь(-ца)) – обижать(ся),
(дны) – обидный
крыху – чуть
крышку – чуть-чуть
крэла – кресло, стул
кубак – 1) кубок, 2) чашка
кузурка – козявка
куля – пуля
Л
лазня – баня
ланцуг – цепь
ланцужок – цепочка
лаяц∕ь(-ца) – ругать(ся)
лаянка – ругань
легкадумны – легкомысленный
ледзь∕ве – чуть, едва
лек∕і – лекарств∕о(-а),
(-авы) – лекарственный
леташні – прошлогодний
летуцен∕іць – мечтать,
(-нік) – мечтатель
лёс – судьба
ліпень – июль
ліст – 1) лист, 2) письмо
лістапад – 1) листопад, 2) ноябрь
лістота – листва
літасць – жалость, милость
ліхтар – фонарь
лі∕к – счет,
(-чыць) – считать
ложак – кровать
лукавіна – излучина
лунаць – витать, парить
лупаць(лыпаць) – хлопать (глазами)
лытка – икра (на ноге)
любы – любимый
люстр∕а – 1) люстра, 2) зеркало;
(-эрка) – зеркало
люты – 1) лютый, 2) февраль
ляда – вырубка
лязо(лезы) – лезви∕е(-я)
ляль∕ка – кукла;
(-ечны) – кукольный
лямант∕ - крик;
(-аваць) – кричать
ляскаць – клацать (зубами)
М
мабыць – неверное
магутны – могучий
магчымасць – возможность
мажлівасць – возможность
мазкі – пачкающийся
майстраваць – мастерить
маладзік – молодой месяц
маланка – молния
малпа – обезьяна
мал∕яваць – рисовать;
(-юнак) – рисунок
ман∕іць – обманывать;
(-юка) – обманщик
мар∕а – мечта;
(-ыць) – мечтать
мармытаць – бормотать
марнець – худеть;
марн∕ы – напрасный, бесполезный
(-аваць) – тратить даром, зря
маруд∕ны – медленный;
(-дзіць) – медлить;
(-а) – копуша
масляк – масленок
маста∕к – художник;
(-цкі) – художественный
матухна – матушка
маўклівы – молчаливый
маўляў – вводн.: дескать
мацаваць – укреплять
менавіта – именно
меркава∕ць – (пред)полагать;
(-нне) – мнение, соображение
мех – мешок
мець (маю, маеш і г.д.) – иметь
мінулы – прошлый
міргаць – моргать
мітус∕іцца – суетиться;
(-ня) – суета
млос∕ць – дурнота;
(-на) – дурно
множны – множественный
моц∕ - сила;
(-ны) – сильный
музыка – музыкант
мулкі – жесткий, неудобный
мусіць – 1) быть должным, обязанным, 2) вводн.сл.: наверное
мур∕ - стена, кладка
(-аваць) – класть кирпич, камень
муштук – мундштук
мыць – 1) мыть, 2) стирать
мяжа – граница
мянтуз – налим
мясцовасць – местность
Н
наадварот – наоборот
наблізіц∕ь(-ца) – приблизить(ся)
набрыняць – набухнуть
набыць – приобрести
навакольны – окружающий
навокал – вокруг
навальніца – гроза
навіна – новость
навошта – зачем
нагадаць – напомнить
надаваць – придавать
надакучыць – наскучить
надвор’е – погода
надзея – наднжда
надта – очень, слишком
надыходзіць – наступать
на жаль – к сожалению
на заканчэнне – предл.: в заключение
назаўжды – навсегда
назіраць – наблюдать
найлепшы – наилучший
накірунак – направление
наконт – насчет
накшталт – вроде
належ∕аць – принадлежать;
(-ыць) – безл.: надлежит
намульваць – натирать
наогул – вообще
на падставе – предл.: на основании
напілак – напильник
напрадвесні – ранней весной
напрамак – направление
на працягу – предл.: в течение
напруж∕ыць – напрячь;
(-ана) – напряженно
напрыклад – например
напярэдадні – накануне
нарада – сове∕(-щание)
нарадзіц∕ь(-ца) – родить(ся)
нарэшце – наконец
настаўні∕к – учитель;
(-ца) – учительница
настрой – настроение
наступны – следующий
насуперак – вопреки
насупраць – напротив
натхненне – вдохновение
натхнена – вдохновенно
натхняц∕ь(-ца) – вдохновлять(ся)
на чале – предл.: во главе
нашчадак – потомок
наяўн∕ы- наличн∕ый
(-асць) – наличность
неабсяжны – необъятный
неабходны – необходимый
небакрай – горизонт
небасхіл – небосклон
небяспе∕ка – опасность;
(-чны) – опасный
недарэчны – неуместный, нелепый
(не)дасканал∕ы – (не)совершенный
(-асць) – (не)совершенство
незалежны – независимый
нездарма – недаром
нейкі – какой-то
нельга – нельзя
немаўля – младенец
непакоіць – беспокоить
непасрэдны – непосредственный
неставаць – безл.: недоставать
нібы – будто
ніколі – никогда
нумар – номер
нырка – почка
нягода – непогода, невзгода
нядбайны (нядбалы) – небрежный, нерадивый
нядзеля – воскресенье
нядужыц∕ь – болеть;
(-ца) – безл.: нездоровиться
няма чаго – нечего
няўжо – неужели
няхай – пусть
П
(па)абапал – по обе стороны
паасобку – по отдельности
паблізу – около, близ
пабудова – строение
паважаны – уважаемый
павін∕ны(-ен) – должен, обязан
паведам∕іць – сообщить;
(-ленне) – сообщение
паверх – 1) нареч.: поверх, 2) этаж
паветра – воздух
паводзі∕ць (сябе) – вести (себя)
(-ны) – поведение
павярхоўны – поверхностный
пагард∕а – презрение;
(-лівы) – презрительный
паглыбіць – углубить
пагорак – холм
пагражаць – угрожать
падабацца – нравиться
падарож∕жа – путешествие;
(-нік) – путешественник
(-нічаць) – путешествовать
падарунак – подарок
падзея – событие
падкоўдранік – пододеяльник
падлога – пол
падобны да – похожий на
падпарадкаваць – подчинить
падрабязны – подробный
падручнік – учебник
падрыхтоўка – подготовка
падсілкавацца – подкрепиться
падстава – основание
падтрымаць – поддержать
падчас – предл.: во время
падшэўка – подкладка
пазбавіцца чаго-н. – избавиться от чего-нибудь
пазбегнуць – избежать
пазногці – ногти
паводле – по, в соответствии
пазычыць – одолжить
пакара∕ць – наказать;
(-нне) – наказание
пакой – комната
пярэдні пакой –прихожая
пакрысе – понемногу
пакуль – пока
палегка – облегчение
паліца – полка
паліць – жечь
палова – половина
палохаць – пугать
пальчаткі – перчатки
паля∕ваць – охотиться;
(-ванне) – охота
(-ўнічы) – охотник, охотничий
памер – размер
паміж – между
памыл∕ка – ошибка;
(-яцца) – ошибаться
памяркоўны – рассудительный
памяшканне – помещение
панчохі – чулки
пантофлі – туфли
панядзелак – понедельник
папараць – папоротник
папера – бумага
папярэдзіць – предупредить
парада – совет
пара∕ніць – ранить;
(-ненне) – ранение
парасон – зонт
параўна∕ць – сравнить;
(-нне) – сравнение
паркан – изгородь, забор
парэчкі – смородина
пасада – должность
пасварыцца – поссориться, поругаться
паседжанне – заседание
паспець – успеть
патрабаваць – требовать; нуждаться
патрэба – необходимость
патрэбны – нужный
патураць – потакать
патэльня – сковорода
паўабаронца – полузащитник
паўз – около, вдоль, мимо
паўста∕ць – восстать, предстать;
(-нне) – восстание
пахадзіць – 1) походить, 2) происходить
пахмурны – пасмурный
пацвельвацца з кім-н. – дразнить кого-н.; посмеиваться
пацвердзіць – подтвердить
пацеркі – ожерелье
пацярпелы – потерпевший
пачастунак – угощение
пачатак – 1) початок (кукурузный), 2) начало
пачуцце – чувство
пачынац∕ь(-ца) – начинать(ся)
пачынальнік – основатель
пачынаючы з – предл.: начиная с
паштоўка – открытка
пашырыць – расширить, распространить
перабольшваць – преувеличивать
пераважаць – преобладать
пераважна – преимущественно
пераймаць – перенимать
перакана∕ць – убедить;
(-нні) – убеждения
пераклад∕ - перевод;
(-аць) – переводить
пераменшыць – преуменьшить
перапынак – перерыв
перасоўвац∕ь(-ца) – передвигать(ся)
перасц∕ерагаць – предостерегать;
(-ярога) – предостережение
ператварыць – превратить
першапачатковы – первоначальный
пеша – пешком
пільн∕ы – внимательный;
(-аваць) – сторожить, наблюдать
пісьменнік – писатель
плен∕ - плоды; результат; урожай
(-ны) – плодотворный
плот – забор
плотка – плотва
плошча – площадь
плынь – течение
пляма – пятно
пляскаты – плоский
пляцоўка – площадка
побач – около, рядом
помнік – памятник
поплаў – заливной луг
поркацца – возиться
поруч – рядом
поспех – успех
поўдзень – 1) полдень, 2) юг
поўнач – 1) полночь, 2) север
поўня – полная луна
поўсць – шерсть (у животных)
прабачыць каму-н. – простить кого-н.
правесці – провести (что-л.); проводить (кого-л.)
прадстаўнік – представитель
прадпрыемства – предприятие
праз – через
празмерны - чрезмерный
празрысты – прозрачный
практыкавац∕(-ца) – упражнять(ся)
практыкаванне – упражнение
пралеска – подснежник
пральня – прачечная
прамень – луч
прамоўца – оратор
праніклівы – проницательный, внимательный
прапан∕аваць – предлагать;
(-ова) – предложение
прас∕ - утюг;
(-аваць) – утюжить
прастора – 1) простор, 2) пространство
прасцірадла – покрывало
прасціна – простыня
праца∕ - работа;
(-ваць) – работать;
(-віты) – работящий;
(-здольны) – трудоспособный
працоўны – трудовой
працягвац∕ь(-ца) – продолжать(ся)
прачнуцца – проснуться
прозвішча – фамилия
процілеглы – противоположный
пруток – спица (вязальная)
прыблізны – приблизительно
прывабны – привлекательный
прывітанне – привет
прыгод∕а – приключение;
(-ніцкі) – приключенческий
прыг∕ожы – красивый;
(-ажуня) – красавица
прыдбаць – приобрести
прыемны – приятный
прымеркаваць – приурочить
прыклад – пример
прыкры – досадный
прынада – приманка
прыпаімнаць – вспоминать
прыпынак – остановка
прыродазнаўства – природоведение, естествознание
прысадзісты – приземистый
прыстойна – прилично
прытомнасць – сознание
прыхільнік – сторонник
птушка – птица
пукаты – выпуклый
пунсовы – алый
пупышка – почка (на дереве)
пухліна – опухоль
пушча – пуща
пэндзаль – кисть
пэўн∕ы – определенный;
(-а) – вводн.сл.: наверное
пярэчыць – возражать
пясняр – певец, поэт
пяшчот∕ны – нежный;
(-а) – нежность
Р
рабіць – делать
радзіма – родина
радок – строчка
разам – вместе
разбурыць – разрушить
разв∕ажаць – рассуждать;
(-ажлівы) – рассудительный
развітацца – проститься
разглядаць – рассматривать
раздражняц∕ь(-ца) – раздражать(ся)
разлік(-і) – расчет(ы)
размаўляць – разговаривать
разнастайны – разнообразный
разумець – понимать
раіць – советовать
разынкі – изюм
рамонак – ромашка
раней – раньше
раненне – ранение
рапт∕ам – внезапно
(-оўна) – вдруг
расклад – расписание
ратаваць – спасать
раўнанне – уравнение
рахманы – кроткий, уступчивый
рахунак – счет
рашучы – решительный
рог – 1) рог, 2) угол
ро∕днасць – родство;
(-дзіч) – родственник
рознакаляровы – разноцветный
розніца – разница
роспач – отчаяние
руды – рыже-коричневый
руж∕а – роза;
(-овы) – розовый
рум – лесоповал
руплівы – заботливый, усердный
рух∕ - движение;
(-ац∕ь(-ца)) – двигать(ся)
ручнік – полотенце
рушыць – 1) двинуться, 2) трогать, задевать
рыса – черта
рыхтавац∕ь(-ца) – готовить(ся)
рэйка – рельс
рэч – вещь
рэшта – сдача, остаток
С
садавіна – фрукты
сакавік – март
сакавіты – сочный
самакіраванне – самоуправление
самастойны – самостоятельный
самотны – грустный; уединенный
сапсавац∕ь(-ца) – испортить(ся)
сапраўд∕ны – настоящий;
(-ы) – вправду, действительно
саромецца – стесняться
сачыць – следить, наблюдать
свар∕ка – ссора;
(-ыцца) – ссориться
свойскі – домашний (о животных, птицах)
свет – мир
свят∕а – праздник;
(-каваць) – праздновать;
(-очны) – праздничный
свяцільня – светильник
серада – среда
сердаваць – сердиться
сівы – седой
сівець – седеть
сітаўка – трясогуска
скакаць – 1) скакать, прыгать 2) танцевать
ска∕чок – прыжок;
(-кун) – прыгун;
скара∕ціць – сократить;
(-чэнне) – сокращение
скарб∕ - сокровище;
(-ніца) – сокровищница
скар∕дзіцца – жаловаться;
(-га) – жалоба
сквапны – жадный
сківіца – челюсть
складаны – сложный
складац∕ь - состав∕лять;
(-ца) – состоять
скнар∕а – скряга;
(-лівы) – скупой
скокі – танцы
скончыць – закончить
скронь – висок
скрыжаванне – перекресток
скрынка – ящик
скура∕ - кожа;
(-заменнік) – кожзаменитель;
(-нік) – кожник
славуты – славный
сланечнік – подсолнечник
слата – слякоть
следчы – следователь
слізга(ці)ць – скользить
слізкі – скользкий
слімак – слизняк
слоік – стеклянная банка
слуп – столб
слушны – дельный, резонный
смаж∕ыць(-ыцца) – жарить(ся);
(-онка) – жаркое
сма∕чны – вкусный;
(-коцце) – (разг.): вкуснота
смутак – печаль
смятанка – сливки
снеда∕ць – завтракать;
(-нне) ∕сняданак – завтрак
снежань – декабрь
сорам∕ - стыд;
(-на) – стыдно
спаборні∕чаць – соревноваться;
(-цтва) – соревнование
спагада – согласие, сговорчивость
спадар∕ - господин;
(-ыня) – госпожа;
(-ства) – господа
спадарожнік – спутник
спадзявацца – надеяться
спадніца – юбка
спадчына – наследство
спазн∕іцца – опоздать;
(-енне) – опоздание
спакушаць – соблазнять
спалучаць – сочетать
спатка∕ць(-цца) – встретить(ся);
(-нне) – свидание
спачатку – сначала
спачуваць – сочувствовать
спека – жара
сподак – блюдце
сподні – нижний (о белье)
спрабаваць – пробовать
справа – дело
спраўдзіць – оправдать
спраўны – исправный
спрыт∕ - ловкость;
спрытны – ловкий
спрыя∕ць – содействовать;
(-льны) – благоприятный
спрэс – сплошь
спужац∕ь(-ца) –испугать(ся)
спустошыць – опустошить
спыніц∕ь(-ца) – остановить(ся)
(с)пытац∕ь(-ца) – спросить
спяваць – петь
спяшацца – спешить
ставіцца – относиться
ставок – пруд
стагоддзе – век, столетие
сталы – пожилой
стаміцца – устать
стом∕а – усталость;
(-лены) – усталый
стан – состояние
становішча – положение
станоўчы – положительный
старадаўні – древний, старинный
старажытны – древний
старанны – старательный
старонка – страница
статак – стадо
ствараць – творить, создавать
столь – потолок
страва – кушанье, блюдо
стракаты – пестрый
страўнік – желудок
страха – крыша
стра∕ціць – утратить, потерять;
(-та) – утрата, потеря
стромкі – стройный, прямой
стронга – форель
стрыечны – двоюродный
стрыманы – сдержанный
стрэл∕ - выстрел;
(-іць) – выстрелить
(-ьба) – ружье
студзень – январь
ступень – степень
сувязь – связь
сузор’е – созвездие
сукенка – платье
сум∕ - печаль, грусть;
(-аваць) – грустить
сумет – сугроб
сумленн∕е – совесть;
(-ы) – честный, совестливый
сумясціць – совместить
суніцы – земляника
суполка – объединение, организация
супраць – против
сурвэтка – салфетка
Сусвет – Вселенная
сусветны – мировой
сустр∕эча – встреча;
(-акац∕ь(-ца)) – встречать(ся)
сутока – слияние
сухарлявы – сухощавый
суцішаць – успокаивать
суцэльны – цельный, единый
сучасны – современный
схіл∕ - склон;
(-іць) – склонить
сховішча – хранилище, убежище
сход – собрание
сцежка – дорожка, тропинка
сціплы – скромный
сціслы – сжатый
сцягно – бедро
сшытак – тетрадь
сысці – уйти
сэнс – смысл
сяб∕ар – друг;
(-роўка) – подруга
сядзіба – усадьба
сярод – среди
Т
таварыства – товарищество, общество
так – 1) да, 2) нареч.: так
таксама – также
тален∕т – талант;
(-авіты) – талантливый
талерка – тарелка
танны – дшевый
таполя – тополь
тата – папа
таямнічы – таинственный
твар – лицо
твор – произведение
тканіна – ткань
тлумачыць – объяснять
торба∕ - сумка;
(-чка) – сумочка
травень – май
трапіць – попасть
трапны – меткий
троху – (разг.): чуть-чуть
трус – кролик
трускалкі (клубніцы) – клубника
трывалы – прочный, постоянный, надежный
трамац∕ь(-ца) – держать(ся)
трэба – нужно
тузін - дюжина
турб∕аваць – беспокоить;
(-ота) – беспокойство
тулава – туловище
тхнуць – пахнуть
тыдзень – неделя
тынкаваць – штукатурить
тэрмін – 1) термин, 2) срок;
(-ова) – срочно
У
у адносінах да (чаго?) – предл.: в отношении (чего?)
у адрозненні ад – предл.: в отличие от
убор – наряд
урац∕ь(-ца) – нарядить(ся)
ува∕га – внимание;
(-жлівы) – внимательный
уваход∕ - вход;
(-ны) – входной
увогуле – вообще
у выніку – предл.: в результате, в итоге
угодкі – годовщина
угору – вверх
удзел∕ - участие;
(-ьнік) – участник;
(-ьнічаць) – участвовать
удзячн∕ы – благодарный;
(-асць) – благодарность
ужыва∕ць(-цца) – употреблять(ся)
(-нне) – употребление
узброіць – вооружить
узвар – компот
узвышша – возвышенность
уздымац∕ь(-ца) – поднимать(ся)
узлесак – опушка
узначаліць –возглавить
узрост – возраст
узрушыць – взволновать
укідва∕ць – вбрасывать;
(-нне) – вбрасывание
уладальнік – владелец, обладатель
уладкавац∕ь(-ца) – устроить(ся)
уласн∕ы – собственный;
(-ік) – собственник
умо∕ва – условие;
(-ўны) – условный
упершыню – впервые
упрыгажэнне – украшение
упрыгожыц∕ь(-ца) – украсить(ся)
упэўнены – уверенный
ура∕зіць –впечатлить;
(-жанне) – впечатление
ураўнаважаны – уравновешенный
урачысты – торжественный
урэшце – наконец
установа – учреждение
усход – 1) восход, 2) восток
утульны – уютный
уцекі – побег
уцячы – убежать
учора – вчера
учэпісты – цепкий
ушчыльную – вплотную
ушчэнт – дотла, целиком
уя∕віць – представить;
(-ўленне) – воображение
Ф
фарба∕ – краска;
(-ваць) – красить
філіжанка – чашка
фіранка – занавеска
футра – мех
Х
хаваць – 1) прятать, 2) хоронить
хапіць – безл.: хватить
хараство – красота
харчава∕цца – питаться
(-нне) – питание
хаўтур∕ы – похороны;
(-ны) – похоронный
хваля∕ - волна;
(-вацца) – волноваться
хвар∕эць – болеть;
(-оба) – болезнь
хворы – больной
хвіліна – минута
хвоя – 1) хво, 2) сосна
хеўра – орда, банда
хіба – разве
хлоп∕ец(-чык) – мальчик
хлус∕ - лжец;
(-іць) – лгать;
(-ня) – ложь
хмара – туча
хмызняк – кусты, заросли
хросны – крестный
хрышчэнне – крещение
хуст∕ка – платок;
(-ачка) – платочек
хуткаплынны – быстротекущий, скоротечный
хут∕кі(-чэй) - быстр∕ый(-ей)
Ц
царква – церковь
цвік – гвоздь
ц∕емра – тьма, мрак;
(-ьмяны) – тусклый, темный
церусіць – моросить
цецярук – тетерев
ціка∕вы – интересный;
(-васць) – интерес;
(-віц∕ь(-ца)) – интересовать(ся);
(-ўны) – любопытный
ціск – давление
ціснуць – жать
цмок – змей (миф.)
цуд∕ - чудо;
(-оўны) – чудесный
цукар – сахар
цукерка – конфета
цыбуля – лук
цыраваць – штопать
цырульня – парикмахерская
цэгла – кирпич
цагляны – кирпичный
цягнік – поезд
цямніць – соображать
Ч
чакаць – ждать, ожидать
чапаць – трогать
чаравікі – ботинки, башмаки
чараўнік – волшебник
чарга∕ - очередь;
(-вац∕ь(-ца)) – чередовать(ся)
чарнявы – смуглый, брюнет
чарот – камыш
час – время
часопіс – журнал
частаваць – угощать
чацвер – четверг
чуваць – безл.: слышно
чуйны – чуткий
чуллівы – чувствительный
чуць – слышать
чыгун∕ка – железная дорога;
(-ачны) – железнодорожный
чырвоны – красный
Ш
шавец – сапожник
шалены – бешеный
шалі – весы
шаноўны – уважаемый
шанц – шанс;
(-аваць) – безл.: везти
шафа – шкаф
шкада∕ - вводн. слово: жаль;
(-ваць) – жалеть
шкарпэті – носки
шкло – стекло
шклянка – стакан
шко∕да – вред;
(-дзіць) – вредить
шлюб – брак, свадьба
шлях∕ - путь;
(-ам) – предл.: путем
шмат∕ - много;
(-лікі) – многочисленный
шпак∕ - скворец;
(-оўня) – скворечник
шпалеры – обои
шпацыр∕ - прогулка;
(-аваць) – прогуливаться
шпулька – катушка (ниток)
шруб – винт
штаны – брюки
штодзенны – ежедневный
штур∕хаць – толкать;
(-шок) – толчок
штучны – искуственный
шукаць – искать
шчупак – щука
шчыльны – плотный, тесный
шчыры – искренний
шызы – сизый
шыльда – вывеска
шынок – кабак, пивная
шыпшына – шиповник
шэраг – ряд
шэры – сизый
Ю
юшка – уха
Я
язмін – жасмин
якас∕ны – качественый;
(-ць) – качество
ялавічына – говядина
яліна – елка
яскравы – яркий
ярчэць – становиться ярче