- •1. Праблема перыядызацыі гісторыі беларускай культуры. Асноўныя этапы і асаблівасці яе развіцця.
- •2. Прыняцце і распаўсюджвашіе хрысціянства. Рэліігійна-асветніцкія дзеячы ў IX – першай палове XIII ст.
- •3. Архітэктура і мастацтва ў IX - першай палове XIII ст.
- •4. Пісьменства. Літаратура. Фальклор ў IX - першай палове XIII ст.
- •5. Вытокі і працэс фармавання беларускай народнасці.
- •6. Асвета. Пісьменства. Літаратура на Беларусі ў другой палове XIII - ху ст.
- •7. Архітэктура і мастацтва Беларусі ў другой палове XIII - ху ст.
- •8. Асаблівасці і праявы Рэнесансу на Беларусі. Дзеячы культуры Беларусі эпохі Адраджэння.
- •9. Рэлігійны рух у вкл і Беларусі ў хуі - першай палове хуіі ст. Дзеячы Рэфармацыі ў Беларусі.
- •Новыя тэндэнцыі ў кніжнай культуры хуі - першай паловы хуіі ст. Развіццё кнігадруку.
- •Літаратурна-грамадскі рух у Беларусі ў хуі - першай палове хуіі ст.
- •Асвета ў Беларусі ў хуі - першай палове хуіі ст.
- •Архітэктура Беларусі хуі - першай паловы хуп ст.
- •Выяўленчае мастацтва. Тэатральнае і музычнае мастацтва хуі - першай паловы хуіі ст.
- •Гістарычныя ўмовы і асноўныя тэндэнцыі развіцця беларускай культуры ў другой палове хуіі - першай палове хуш ст. Рэлігійная сітуацыя.
- •Грамадска-палітычная думка. Навука (другая палова хуіі - хуш ст.)
- •Стан адукацыі і кнігадрукавання на Беларусі ў другой палове хуіі - хуііі ст.
- •Архітэктура і мастацтва Беларусі хуіі - хуііі ст.
- •Літаратура ў другой палове хуіі - хуш ст.
- •Палітыка царызму ў галіне культуры на Беларусі ў першай палове XIX ст. Рэлігійная сітуацыя.
- •Адукацыя і навука ў першай палове XIX ст. Узнікненне навуковага беларусазнаўства.
- •Літаратурнае жыццё Беларусі ў першай палове XIX ст.
- •Музыка і тэатр першай паловы XIX ст.
- •Архітэктура і выяўленчае мастацтва ў першай палове XIX ст.
- •Агульная характарыстыка ўмоваў і асаблівасцяў культурнага працэсу ў Беларусі ў другой палове XIX ст. - пачатку XX ст. "Польскае пытанне" і развіццё беларускай культуры. Рэлігійная сітуацыя.
- •Асвета ў Беларусі ў другой палове XIX - пачатку XX ст.
- •Навука ў Беларусі ў другой палове XIX - пачатку XX ст. Дасягненні навуковага беларусазнаўства.
- •Развіццё друку ў Беларусі ў другой палове XIX - аачатку XX ст.
- •Літаратура Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.
- •Архітэктура Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.
- •Выяўленчае мастацтва Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.
- •Тэатральнае і мучычнае жыццё Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.
- •Беларуская культура ў складаных умовах ваенных ліхалеццяў і барацьбы за беларускую дзяржаўнасць(1914- 1920).
- •Культурная сітуацыя ў бсср у 20-я гады. Ажыццяўленне палітыкі беларусізацыі.
- •Культура Беларусі ва ўмовах бальшавіцкага генацыду зо-х гадоў. Палітычныя рэпрэсіі супраць беларускай інтэлігенцыі.
- •Развіццё асветы і навукі ў бсср 20 - 30-я гады.
- •Літаратура ў бсср у 20 - 30-я гады.
- •Архітэктура і мастацтва ў бсср у 20 - 30-я гады.
- •Грамадска-культурная сітуацыя ў Заходняй Беларусі (20 - 30-я гады). Умовы і асаблівасці развіцця беларускай культуры.
- •Асвета і навука ў Заходняй Беларусі (20 - 30-я гады).
- •Літаратура і мастацтва ў Заходняй Беларусі (20 - 30-я гады).
- •Лёс беларускай культуры ў гады другой сусветнай вайны.
- •Складанасці і супярэчнасці культурнага жыцця на Беларусі ў першае пасляваеннае дзесяцігоддзе.
- •Умовы і асаблівасці развіцця культуры Беларусі ў другой палове 50-х – першай палове 80-х гадоў.
- •Літаратура і мастацтва у бсср у другой палове 50-х - першай палове 80-х г.
- •Нацыянальна-культурнае адраджэнне: складаны шлях развіцця (другая палова 80-х – першая палова 90-х гадоў).
- •Беларуская культура ва ўмовах прэзідэнцкай рэспублікі (1994 - 2002).
- •Прысутнасць беларускай культуры ў свеце.
Літаратура ў другой палове хуіі - хуш ст.
Другая палова XVII-XVIII ст. - вельмі складаны. нсадна-іначны перыяд у развіцці беларускай літаратуры Тагачасная белар>ская літаратура з'яўлялася літаратурай пераходнага тыпу. Гэта-злучальнае звяно паміж сярэднявеччам і Новым часам. заключ-ная стадыя старажытнай і адначасова ўступная фаза новай, нацы-янальнай беларускай літаратуры. Большасць твораў пераходнага псрыяду - уся песенна-інтымная лірыка. гумарыстычная і пара-дыйна-сатырычная паэзія і проза, інтэрмедыі, урэшце першая бе-ларуская «Камедыя» К.Марашэўскага і «Песня беларускіх жаў-нераў 1794 г.» - і сваёй гутарковай мовай, і выразна свецкім змес-там належаць ужо да новай традыцыі. ствараюць «пярэдадзень» новай літаратуры.
Палітыка царызму ў галіне культуры на Беларусі ў першай палове XIX ст. Рэлігійная сітуацыя.
Рэпрэсіі 30-х г. XIX ст. прычыніліся да крызісу ліцвінскай тра-дыцыі і тых працэсаў беларускага культурнага накаплення, якія адбываліся ў яе межах. Але адначасна палітыка русіфікацыі пасп-рыяла афармленню заходнерускай культурнай традыцыі, якая так-сама спрыяла працэсу беларускага культурнага накаплення. Ха-рактэрныя рысы гэтай традыцыі - усведамленне самабытнасці Беларусі як «Заходняй Русі», апеляцыя да гістарычных традыцы-яў Полацкага княства, высокая ацэнка ролі праваслаўнай царквы ў гісторыі «заходнерускіх зямель», антыпольскасць і антыкаталіц-касць. Па канфесійнай прыналежнасці большасць прадстаўнікоў заходнерускай традыцыі - уніяты. а пасля 1839 г. - вернікі права-слаўнай царквы. Многія належалі да праваслаўнага духавенства, займалі дзяржаўныя ці вайсковыя пасады або былі звязанымі з расійскімі магнатамі. Літаратурныя і публіцыстычныя творы піса-ліся па-руску і па-беларуску. Беларуская мова, якую звычайна на-зывалі «заходнерускай гаворкай», перадавалася кірыліцай. Заход-неруская традыцыя ў першай палове XIX ст. развівалася пераваж-на на Гомельшчыне і Магілёўшчыне. Яе прадстаўнікоў А..Цвікевіч назваў «беларусафіламі ў расейскай культуры».
Нараджалася гэтая традыцыя ў Магілёве. У 1793 г. туг была выдадзена гістарычная праца «Аб Заходняй Расіі». Аўтар працы магілёўскі арцыбіскуп Станіслаў Богуш-Сестранцэвіч між іншым спрабаваў даказаць «гістарычныя правы» Расіі на валоданне бе-ларускімі землямі. Адным з аргументаў быў тэзіс пра «гістарыч-нае адзінства» рускіх, беларусаў і ўкраінцаў. Дарэчы, ёсць пэўныя падставы сцвярджаць, што менавіта С.Богуш-Сестранцэвіч з'яў-ляўся аўтарам першай «Беларускай граматыкі», рукапіс якой па-куль не знойдзены.
Адукацыя і навука ў першай палове XIX ст. Узнікненне навуковага беларусазнаўства.
Прыкметным эпізодам беларускага культурнага накаплення ў межах ліцвінскай традыцыі стала выданне беларускіх буквароў (лемантароў). У 1835 г. у Вільні была выдадзена на беларускай мове польскай лацінкай чытанка для дзяцей - «Krotkie zebranie nauki Chrzescianskiej». a ў 1862 г. у Варшаве - «Лемантар для добрых дзетак-каталікоў». Сустракаюцца згадкі пра падрыхтаваную да дру-ку ў 1854 г. беларускую граматыку.
У псршай палове XIX ст. цэнтрам заходнерускай культурнай тРадыцыі стаў Гомель Менавіта тут пад апекай расійскага магна-та графа Міхаіла Румянцава распачалася навуковая дзейнасць зга-Данага вышэй заснавальніка беларускай археаграфіі Івана Грыга-ровіча. У 20-40-я гады ён падрыхтаваў да друку і выдаў 9 тамоў гістарычных дакументаў. Варта адзначыць пяцітомнас выданнці «Актов Западной Росснм» Ідэалагічная накіраванасць апублікава-І ных дакумснтаў бясспрэчна. Бсларусь успрымалася І.Грыгарові-І чам толькі як «Заходняя Русь». Беларускую мову ен называў тоі «заходнерускай гаворкай», то «літоўска-рускай (беларускай) мо-| вай». Тым нс мснш, гэтыя археаграфічныя зборнікі ў далейшым паспрыялі выпрацоўцы ўласнабеларускай гістарычнай памяці.
Усвсдамленню гістарычнай самабытнасці беларусаў і Бела-русі спрыялі гістарычныя працы М.Без-Карніловіча і ОТурчыно-і віча. Першы з іх лічыў беларусаў «самастойным племснем». на-| шчадкамі крывічоў і радзімічаў. адзначаў дзяржаўнасць ПолацкайІ зямлі. О.Турчыновіч сцвярджаў, што па меньшай мсры да XV ст.| існавала ўласна беларуская гісторыя.
Першыя буйныя публікацыі, прысвечаныя Беларусі, /явілісЯ ў расійскім друку ў 50-я г. XIX ст. Іх аўтарам быў Павел Шпілеўскі j У большасці артыкулаў ён паўтараў тэзісы расійскай афіцыйна прапаганды (у т.л. тэзіс пра «ісконна рускія землі»), але ўсс ж так лічыў Беларусь асобным этнаграфічным рэгіёнам. У 1845 г. ён скла$ Слоўнік караняслоў беларускай гаворкі, а пра;» год падрыхтава} да друк)' «Кароткую граматыку беларускай мовы». Аснову бела^ рускага алфавіта ў ягонай граматыцы складала кірыліца Адна* улады не дазволілі яе выдання.