Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Ist_kult_bel.doc
Скачиваний:
19
Добавлен:
21.04.2019
Размер:
487.94 Кб
Скачать
  1. Літаратура Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.

У часы паўстання 1863 г. з'явілася прапагандысцкая літара-тура на беларускай мове. I паўстаўшыя палякі, і імперская ўлада заклікалі беларускага селяніна прыняць іх бок. I толькі «Мужыц-кая праўда» К.Каліноўскага заклікала да змагання за ўласныя інта-рэсы. У віленскай турме перад смерцю Каліноўскі напісаў верш «Марыська чарнаброва, галубка мая». Гэта было лірычнае раз-вітанне рэвалюцыянера і з радзімай, і з каханай дзяўчынай - вілен-чанкай Марысяй Грагатовіч. Але з той пары беларуская літарату-ра замёрла з-за цэнзурнага ўціску.

Першым нацыянальна свядомым беларускім паэтам, за-снавальнікам беларускай класічнай літаратуры лічыцца Ф.Багу-шэвіч. Ён належаў датых нямногіх прадстаўнікоў паўстанцкай беларускай інтэлігенцыі, якія цудам уцалелі ад царскіх рэпрэсій. Яго станаўленню як нацыянальнага паэта паспрыяў і прыклад украінскага адраджэння (вучыўся ў Нежынскім юрыдычным ліцэі, што на Украіне). Неабходнасць захавання роднай культу-ры і мовы добра разумеў і таленавіты паэт з Мінска Янка Лу-чына (1851-1898). Беларуская літаратура другой паловы XIX ст. узбагацілася творамі Адама Гурыновіча, Казіміра Кастравіцка-га (Каруся Каганца), Альгерда Абуховіча (першы нацыяналь-ны байкапісец), Фелікса Тапчэўскага. Усе яны сваёй творчасцю былі цесна звязаны з патрэбамі сялянскага жыцця, рыхтавалі беларускае грамадства да змагання за лепшую долю. Белару-ская паэзія мела рэвалюцыйную накіраванасць. Гэтая акалічнасць, а таксама цэнзурныя цяжкасці з беларускай мовай вялі да таго, што многія творы вядомых і невядомых нацыянальных аўтараў так і не былі надрукаваны.

Захавальнікамі бацькоўскай мовы выступалі вучнёўскія і сту-дэнцкія гурткі беларускай моладзі, якія пад уплывам этнаграфіч-ных даследаванняў Беларусі паўсталі ў канцы XIX ст. у Пецярбур-гу. Маскве, Варшаве, Кіевс, Кракаве, Адэсе, Харкаве.

  1. Архітэктура Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.

У сірхітэктуры часам выяўлялася мясцовая культурная тра-дыцыя. Тым больш. што ў той перыяд у дойлідстве назіраўся адыход ад рускага класіцызм> і ўсталяванне стылю эклектызму, які дапускаў выбар архітэктурных форм з мінулых эпох.

  1. Выяўленчае мастацтва Беларусі другой паловы XIX - пачатку XX ст.

Жываnicy мала што спрыяла ў Беларусі. Толькі ў Вільні існавала рыса-вальная школа, якая давала прафесійную падрыхтоўку. Вялікім мастакам Беларусі Казіміру Альхімовічу (1840-1916), Нікадзіму Сілівановічу (1834-1919), Апалінарыю Гараускаму (1833-1900) прыходзілася працаваць па-за межамі Беларусі, бо тут яны не маглі знайсці сабе працу. Беларуская зямля, яе гісторыя, людзі не пакі-далі абымкавымі польскіх мастакоў Станіслава Віткевіча, Юлья-на Фалата, рускага жывапісца Івана Трутнева, які кіраваў Вілен-скай рысавальнай школай, Ільлю Рэпіна, які ў 90-х гадах часова жыў у Здраўневе каля Віцебска. Усе яны прысвячалі свае творы беларускаму краю.

У пачатку 20 ст. зараджалася нацыянальнае выяуленчае мастацтва: творчасць графі-1 каў К.Каганца і Я.Драздовіча, а таксама рэгіянальныя жывапіс-j ныя матывы ў творчасці I Гараўскага, Ф.Рушчыца, Ю.Пэна,' Я.Кругера і інш. 3 пачатку XX ст. у беларускім мастацтве атры-І малі распаўсюджванне рысы імпрэсіяншіу - напрамку ў мастацтве, заснаванага на сцвярджэнні прыгажосці паўсядзённай рэчаіснасці ва ўсім багацці фарбаў. пластычных форм.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]