2 Сурет.Болаттың кернеу концентрациясына сезгіштік коэффиценті
88
№12 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС
Карбюратор қозғалтқышының газ тарату элементтерін есептеу.
Мақсаты: газ тарату механизм элементтерінің жобалау – құрастыру жұмыстарын орындау.
Жылулық есеп негізінде келесі мәндерді қабылдаймыз: цилиндр диаметрі D = 78 мм, поршень ауданы Fп=47,76 см2; nN=5600 мин -1 номиналды қуат кезіндегі айналу жиілігі; иінді біліктің бұрыштық айналу жиілігі ω=586 рад/с; поршеньнің орташа жылдамдығы vп.ср=14,56 м/с; енгізу клапаны максималды көтерілгенде седлоның өтуші қимасындағы қоспа жылдамдығы ωвп=95 м/с; енгізу клапанының ашылуын алдын-алу бұрышы φпр= 18°; енгізу клапанының жабылуының кешігу бұрышы φзп=60°. Тарату білігі мен жоғарыда орналасқан, жоғары клапанды газ тарату механизмі.
Есептеу шеңбер доғалары түзейтін симметриялық профилі бар дөңес жұдырықша үшін жүргізіледі.
Клапан мен мойынның өтуші қималарының негізгі өлшемдерін есептеу реті.
1. Максимал көтерілгенде клапанның өтуші қимасының ауланы.
Fкл = vп.срFп / ωвп=14,56·47,76/95=7,32 см2;
2. Клапан мойнының диаметрі.
dтоp=
=
=3,23,
мұндағы: Fтоп=1,12Fкл=1,12·7,32=8,20 см2.
Жоғарыда орналасқан (жану камерсы сына типті не жазық жұмырлы) клапандарды баста мүмкін орналастыру шарттарынан мойын диаметрі dтоp=0,45D =0,45·78=35 мм дейін жете алады.. dтоp=32,5 мм қабылдаймыз;
3. Клапан фаскасының бұрышы α=45° болғанда клапанның максималды көтерілу биіктігі:
hкл.max=
/2,22–dтоp=
/2,22–32,5=8,92
мм.
89
ЕНГІЗУ ЖҰДЫРЫҚШАСЫНЫҢ НЕГІЗГІ ӨЛШЕМДЕРІ.
4. Бастапқы шеңбер радиусы
r0=(1,3 – 2,0)hкл.max=(1,3 – 2,0)·8,92=(11,6 – 17,8) мм.
r0=15 мм деп қабылдаймыз;
5. Итергіштің максималды көтерілуі;
hт.max=hкл.max lт/lкл=8,92·33,5/52,6=5,68 мм,
мұндағы: lт=33,5 мм және lкл=52,6 мм — тіректен жұдырықша және клапанға дейінгі (1 суретте), техникалық негізде қабылдан арақашықтық (осы механизмде итергіштің ролінде жұдырықшамен тура байланыста болатын тербелмелі рычаг болады).
1 сурет. Клапан жетектерінің сызбасы:
а – бір иықты рычаг; б – екі иықты рычаг.
90
Жазық итергіші бар дөңес жұдырықшаны белгілі бір қалыпқа келтіру
6. Доғалар радиусы
Жұдырықшаның дөңес профилінің доғасы үшін радиус r2 ≥1,5 мм, r2=8,5 мм деп қабылдаймыз, сонда
r1=
мұндағы: а = r0+hт.max– r2=15+5,68-8,5=12,18 мм,
φр0=( φпр+180°+ φзп)/4=(18+180+60)/4=64°30'.
7. Итергіш радиусы r1 доға бойымен көтерілгенде максималды бұрыш.
φp1max=13°03'.
8. Итергіш радиусы r2 доға бойымен көтерілгенде максималды бұрыш
φp2max= φp0 – φp1max=64°30' –13°03'=51°27'.
9. Итергіштің иінді біліктің айналу бұрышы бойымен көтерілуі
hт1=(r1– r0)(1– cosφp1)=(57,2– 15)(1– cosφp1)=42,7(1– cosφp1) мм;
hт2= acosφp2+ r2– r0=12,18 cosφp2+8,5–15=(12,18 cosφp2–6,5) мм.
10. Итергіштің жыдамдығы мен үдеуі
ωт1 =(r1– r0)ωк sinφp1=(57,2 – 15)·10 -3·293 sinφp1=12,36 sinφp1 м/с;
ωт2 =ωкasinφp2=293·12,18·10 -3 sinφp2=3,57sinφp2 м/с;
jт1=(r1– r0)ω2к cosφp1=(57,2 – 15)·10 -3·2932 cosφp1=3623 cosφp1 м/с2;
jт2= –ω2кacosφp2= –2932·12,18·10 -3 cosφp2= –1046 cosφp2 м/с2,
мұндағы: ωк=0,5ω=0,5·586=293 рад/с — тарату білігінің бұрыштық айналу жиілігі.
Тарату (және иінді) біліктің айналу бұрышына байланысты келтірілген формулалар бойынша hт, ωт және jт есептелген мәндері 1 кестеде келтірілген.
91
12.1-кесте мәліметтері бойынша 2 суретте итергіштің көтерілу, жылдамдық және үдеу диаграммалары көрсетілген.
12.1-кесте.
