Поршень сақиналарының есептеу реті.

Сақиналардың есебі:

а) Цилиндр қабырғасына сақина тарапынан түсіретін, жану камерасының жеткілікті герметикалығын қамтамасыз ететін, сақиналардың цлиндр қабырғасымен үйкелісіне қозғалтқыштың қуат шығынын күрт жоғарлатпауы тиісті қысымның мәнін анықтауда;

б) Сақинаның шеңбері бойынша түсетін қысымның эпюрасын тұрғызамыз;

в) Сақинаны поршеньге кигзгенде және жұмыс істегенде қапсырмаға қарама - қарсы қимада пайда болатын иілу кернеуін анықтауда:

г) Сақинаның тіке қапсырмасындағы монтажды саңылауларды орнату болып келеді.

8. Сақинаның цилиндр қабырғасына түсіретін орташа қысымы (мПа)

мұндағы: Е — сақина материалының серпімділік модулі (сұр шойын үшін Е =1 ·10⁵ МПа, легирленген шойын үшін Е = 1,2· 10⁵ МПа, болат үшін E = (2-2,3)10⁵ МПа);

А₀ — сақинаның бос және жұмыс кезіндегі саңылаулар мәндерінің арасындағы айырма (1 кестеде ).

Мүмкін болатын орташа радиалды қысым р_ср (МПа):

Компрессионды сақиналар үшін..........................0,11 - 0,37

Май сыдырғыш сақиналар үшін............................0,2 – 0,4

Бензинді қозғалтыштар үшін сақина қысымының эпюрасын алмұрт тәрізді (2 сурет), келесі параметрлермен қабылдаймыз

9.2-кесте

Сақинаның қазіргі қысымның қалпын аныұтайтын ψ бұрышы, град	0	30	60	90	120	150	180
Коэффициент μк	1,05	1,04	1,02	1,0	1,02	1,027	1,50
Сәйкесті нүктедегі қысым р	0,267	0,264	0,259	0,254	0,259	0,323	0,381

9. Сақинаның иілу кернеуі.

Сақинаның қапсырмасына қарама-қарсы қимада пайда болатын иілу кернеуі: Жұмыс қалпы кезінде:

σ_из1=2,61р_ср(D/t - l)²;

поршеньге кигізген кезде: ,

51

Мұндағы: m — сақинаны кигізу тәсіліне байланысты коэффицент (есептегенде m = 1,57 қабылданады). Сақинаның мүмкін иілу кернеуі [σ_ю]=220—450 МПа.

10. Салқын күйдегі поршень сақинасының тіке қапсырмасындағы (замок) монтажды саңылау.

Δ_к = Δ'_к + πD[α_к (Т_к -– Т₀) – α_ц (Т_ц – Т₀)],

Мұндағы: Δ'_к — қозғалтқыштың жұмысы кезінде сақина қапсырмасындағы минималды мүмкін саңылау (Δ'_к = 0,06 ÷ 0,10 мм);

α_к және α_ц— сақина мен цилиндр гильзасының материалының сызықтық ұлғаю коэффиценттері;

Т_к, Т_ц және Т₀ — жұмыс жағдайындағы сақинаның, цилиндр қабырғасының температурасы және бастапқы температура Т₀=293 К;

Сұйықтықпен салқындатқанда Т_ц = 383 – 388, Т_к = 473 – 573 К;

Ауамен салқындатқанда Т_ц = 443 – 463, Т_к = 523 – 723 К.

Бензинді қозғалтқыштың поршень сақинасының есеп үлгісі.

Сақина материалы – легирленген сұр шойын, Е= 1,2 ·10⁵ МПа.

Сақинаның цилиндр қабырғасына түсіретін орташа қысымы:

= 0,254 МПа,

мұндағы; А₀ = 3t = 3 · 3,5 = 10,5 мм.

Сақинаның цилиндр қабырғасына шеңбер бойынмен түрлі нүктелердің түсіретін қысымы келесі формуламен анықталады:

р = р_срμ_k,

мұндағы: μ_к – сақинаның цилиндр айнасына түсіретін эпюрасының формасына байланысты өндірушімен бекітілетін ауыспалы коэффицент. Бензинді қозғалтқыштар үшін келесі параметрлері бар алмұрт тәрізді эюраны қабылдауға болады: