- •Дәріс 1 Кіріспе. Өндеу өндірісіндегі өнімнің сапасы туралы түсінік.
- •1. Өңдеу өндірісі технологиясының даму перспективасы және қазіргі жағдайы.
- •2. Өңдеу өндірісі саласында инновациондық қызмет пен ғылыми қамтамасыз ету.
- •3.Өндеу өндірісінің өнімдерінің классификациясы мен ассортименті.
- •4. Өнім сапасы және оған әсер ететін факторлар.
- •Дәріс 2 астық өңдеу өндірістерінің технологиясы. Диірмен өндірісінің технологиясы
- •2.1-Сурет. Бидай дәнінің қимасы және1-шоқша мұрттар; 2- жемісті және тұқымды қабықша; 3-алейронды кабат; 4-эндосперм; 5-қалқанша; 6-бүршік; 7-ұрық; 8-ұрық қабықшасы
- •Дәнді дақылдардың сапасын бағалау
- •Дәріс 3 Дәнді дақылдарды өңдеу және сақтау технологиясы
- •1000 Дәннің массасы
- •Дәннің шынылығы
- •Дәннің құрылымы және механикалық қасиеттері
- •Дәннің мықтылығы
- •Бидай дәнінің қаттылығы
- •Дәнді ұнтақтауға кететін энергия шығыны
- •Дәннің технологиялық қасиеттері
- •Дәріс 4 Дәннің бетін өңдеу процесі
- •Дәннің бетін өңдеу машинасы
- •Гидротермиялық өңдеу
- •Тарту қоспасын құрау дәннің технологиялық қасиеттерін тұрақтандыру әдісі
- •Дәнді ұнтақтау
- •Вальцелі станоктарда дәнді ұнтақтау
- •Ұнтақтау процесінің технологиялық тиімділігін бағалау
- •Ұнтақталған өнімдерді ірілігі бойынша сорттау
- •Диірмендерде қолданатын електердің сипаттамалары
- •Дәріс 5 Астықты ұнға өңдеу технологиясы. Бидайды ұнға ұнтақтаудың интенсификация процесі
- •2. Ұн және жарма зауыттарының технологиялық және экономикалық тиімділігі
- •1. Даяр өнімдердің шығымы жзне сапасы
- •Ұн және жарманың тұтынушылық құндылығы
- •Дәріс 6 Ұнның арнайы технологиясы
- •1. Ұн-ұнтақтар технологиясы.
- •2. Бидайлық нан өнімдеріндегі ұнтақтағы ұрықтың бөлінуі.
- •3. Жүгері ұнының технологиясы
- •Дәріс 7 Ұн қасиетін жақсарту жолдары
- •1.Ұнның витаминдендірілуі
- •2.Ұнның қасиетін жақсарту жолдары
- •Дәріс 8 Астықты жармаға өңдеу технологиясы
- •Технологиялық процесс туралы түсінік және оның тиімділігі
- •Ұн зауытының процестерінің жалпы сұлбасы
- •Жарма зауытының процестерінің жалпы сұлбалары
- •Сепараторда тазалау тиімділігін бағалау
- •Сепараторлардың конструкциялары
- •Астықты қоспалардан тазарту процестерін ұйымдастыру
- •Дәріс 9 жарма өндірісі технологиясы (крупяное производство) Жарма ассортименті
- •Дәріс 10 Астық түйiрден жарма өндiрудің арнайы технологиясы
- •2. Жылдам қайнайтын жарма технологиясы .
- •3. Қайнауды қажет етпейтін жарма алу технологиясы.
- •Дәріс 11 Сөк пен тары талқанының сапалық көрсеткіштері
- •Жарма сапасына қойылатын талаптар
- •Дәріс 12 құрама жем технологиясы (комбикормовое производство)
- •Дәріс 13 наубайхана өндірісінің технологиясы (хлебопекарное производство)
- •Дәріс 14 Қамырды дайындаудағы интенсификация процесі
- •Дәріс 15 Нан пісіру технологиясы
- •Дәріс 16 Нан және нан өнім0дерінің түрлері
- •Дәріс 17 Нан-тоқаш өнімдерін дайындаудың жылдамдатылған технологиясы
- •1. Инфрақызыл сәулелі генераторы бар пештерде пісіру
- •2. Бу атмосферасында пісіру
- •3. Электроконтактті қыздыруды қолдан отырып пісіру
- •Дәріс 18 Нан өндірісіндегі қоспалар
1000 Дәннің массасы
Дәннің ірілік, шынылық, тығыздық көрсеткіштерімен 1000 дәннің массасы оң корреляцияда болғандықтан технологиялық қасиеттеріне елеулі әсерін тигізеді.
Қауызды жарма дақылдарының 1000 дәнінің массасының азаюына байланысты ядро мөлшері төмендейді, сонымен қатар олардың қауызы көбейді.
1000 дәннің массасы 40г жоғары бидайдың ірі фракциясынан сортты ұн тартуда, 1000 дәннің массасы 23г төмен майда фракцияға қарағанда, ұнның шығымы 3... 5% жоғары болады.
Астық партиясының біркелкілігі
Ұн және жарма технологиясында астықтың ірілігі және біркелкілігі елеулі орын алады. Технологиялық процестің жоғары көрсеткішін алу үшін өңдеуге түсетін шикізаттың біркелкілігін қамтамасыз ету қажет. Ол үшін астық массасынан майдасынан майдасын бөліп бірнеше фракцияға топтайды.
Қарақұмық, сұлы, күріш,дақылдарын фркцияға бөліп қауыздайды.Егер қауыздауға өлшемдері әртүрлі астық түссе,онда ірі дән жарылады немесе майдалары қауыздалмайды.
Арпаны өңдеуде 2а-22*20 електен елеп 5 % майда фракцияны бөліп өңдегенде,сапасы жоғары ірі арпа жармасын көбірек алады.
Ұн зауыттарында бидайды фракцияламайды. Бірақ көптеген зерттеулер бойынша 2а-25*20 електен алынған өнімдердің технологиялық ьқасиеттері жоғары болады. Жаңа технология бойынша элеваторда 8% майда бидайдыбөліп алып құрама жем өндіруге жібереді.
Бидайды ірілігі бойынша топтап жеке ұнтақтау тиімділігін 3.3 кестеде көрсетілген.
Кесте 3 Бидайдың әртүрлі ірілігінің ұндық қасиеттері
Ірілік франкциясы |
Безостая 1 |
Саратовская 29 | ||
Шығымы, % |
Күлділігі, % |
Шығымы, % |
Күлділігі, % | |
1 |
76,2 |
0,60 |
76,1 |
0,62 |
2 |
72,3 |
0,59 |
74,5 |
0,61 |
3 |
71,9 |
0,58 |
73,2 |
0,59 |
4 |
69,1 |
0,67 |
68,1 |
0,64 |
5 |
67,7 |
0,70 |
66,4 |
0,66 |
Кесте 3.3 мәндеріне қарағанда, ірі фракциялардан майдаларына көшкенде, ұнның жалпы швғымы 8,5-тен және 9,7%-ке төмендеп күлділігі жоғарылады.
Қара бидайдың 2а-20*25 електен алынған сырғымасын ұнтақтағанда сортты ұнның шығымы 63,7%, күлділігі 0,88% болды,ал арнайы фракциядан (2а-25*20-дан өтіп 2а22*20 сырғымасы) шығымы 64,3%, күлділігі 0,94%, ал майда фракция үшін – 61,8% және 1,09%, яғни майда фракциядан сапасы нашар өнім алынады.
Сондықтан астық массасынан алдын-ала табандылықпен майда фракцияны бөліп алып,өңдеуге жіберу керек.
Майда фракцияны бөліп алып ұнтақтау тиімділігі 4 кестеде көрсетілген.
Кесте 4. Майда фракцияны алу тиімділігі
Варианттар |
Майда франкцияны бөліп алу мөлшері, % |
Ұнның шығымының өсуі, % |
Күлділігінің төмендеуі, % | ||
Барлығы |
Жоғары және 1–сорт |
Барлығы |
Жоғары және 1–сорт | ||
1 |
9,1 |
0,81 |
1,18 |
0,03 |
0,03 |
2 |
2,3 |
0,10 |
2,63 |
0,05 |
0,03 |
3 |
6,0 |
1,22 |
1,85 |
0,02 |
0,02 |
4 |
11,5 |
1,44 |
1,12 |
0,02 |
0,02 |
Кесте 4. мәндеріне қарағанда майда фракция азайған сайын ұнның шығымы жоғары болып кулділігі азаяды.
Сонымен, майда фракцияны аз бөліп алып процестің тиімділігін арттыруға болады.