- •Дәріс 1 Кіріспе. Өндеу өндірісіндегі өнімнің сапасы туралы түсінік.
- •1. Өңдеу өндірісі технологиясының даму перспективасы және қазіргі жағдайы.
- •2. Өңдеу өндірісі саласында инновациондық қызмет пен ғылыми қамтамасыз ету.
- •3.Өндеу өндірісінің өнімдерінің классификациясы мен ассортименті.
- •4. Өнім сапасы және оған әсер ететін факторлар.
- •Дәріс 2 астық өңдеу өндірістерінің технологиясы. Диірмен өндірісінің технологиясы
- •2.1-Сурет. Бидай дәнінің қимасы және1-шоқша мұрттар; 2- жемісті және тұқымды қабықша; 3-алейронды кабат; 4-эндосперм; 5-қалқанша; 6-бүршік; 7-ұрық; 8-ұрық қабықшасы
- •Дәнді дақылдардың сапасын бағалау
- •Дәріс 3 Дәнді дақылдарды өңдеу және сақтау технологиясы
- •1000 Дәннің массасы
- •Дәннің шынылығы
- •Дәннің құрылымы және механикалық қасиеттері
- •Дәннің мықтылығы
- •Бидай дәнінің қаттылығы
- •Дәнді ұнтақтауға кететін энергия шығыны
- •Дәннің технологиялық қасиеттері
- •Дәріс 4 Дәннің бетін өңдеу процесі
- •Дәннің бетін өңдеу машинасы
- •Гидротермиялық өңдеу
- •Тарту қоспасын құрау дәннің технологиялық қасиеттерін тұрақтандыру әдісі
- •Дәнді ұнтақтау
- •Вальцелі станоктарда дәнді ұнтақтау
- •Ұнтақтау процесінің технологиялық тиімділігін бағалау
- •Ұнтақталған өнімдерді ірілігі бойынша сорттау
- •Диірмендерде қолданатын електердің сипаттамалары
- •Дәріс 5 Астықты ұнға өңдеу технологиясы. Бидайды ұнға ұнтақтаудың интенсификация процесі
- •2. Ұн және жарма зауыттарының технологиялық және экономикалық тиімділігі
- •1. Даяр өнімдердің шығымы жзне сапасы
- •Ұн және жарманың тұтынушылық құндылығы
- •Дәріс 6 Ұнның арнайы технологиясы
- •1. Ұн-ұнтақтар технологиясы.
- •2. Бидайлық нан өнімдеріндегі ұнтақтағы ұрықтың бөлінуі.
- •3. Жүгері ұнының технологиясы
- •Дәріс 7 Ұн қасиетін жақсарту жолдары
- •1.Ұнның витаминдендірілуі
- •2.Ұнның қасиетін жақсарту жолдары
- •Дәріс 8 Астықты жармаға өңдеу технологиясы
- •Технологиялық процесс туралы түсінік және оның тиімділігі
- •Ұн зауытының процестерінің жалпы сұлбасы
- •Жарма зауытының процестерінің жалпы сұлбалары
- •Сепараторда тазалау тиімділігін бағалау
- •Сепараторлардың конструкциялары
- •Астықты қоспалардан тазарту процестерін ұйымдастыру
- •Дәріс 9 жарма өндірісі технологиясы (крупяное производство) Жарма ассортименті
- •Дәріс 10 Астық түйiрден жарма өндiрудің арнайы технологиясы
- •2. Жылдам қайнайтын жарма технологиясы .
- •3. Қайнауды қажет етпейтін жарма алу технологиясы.
- •Дәріс 11 Сөк пен тары талқанының сапалық көрсеткіштері
- •Жарма сапасына қойылатын талаптар
- •Дәріс 12 құрама жем технологиясы (комбикормовое производство)
- •Дәріс 13 наубайхана өндірісінің технологиясы (хлебопекарное производство)
- •Дәріс 14 Қамырды дайындаудағы интенсификация процесі
- •Дәріс 15 Нан пісіру технологиясы
- •Дәріс 16 Нан және нан өнім0дерінің түрлері
- •Дәріс 17 Нан-тоқаш өнімдерін дайындаудың жылдамдатылған технологиясы
- •1. Инфрақызыл сәулелі генераторы бар пештерде пісіру
- •2. Бу атмосферасында пісіру
- •3. Электроконтактті қыздыруды қолдан отырып пісіру
- •Дәріс 18 Нан өндірісіндегі қоспалар
Тарту қоспасын құрау дәннің технологиялық қасиеттерін тұрақтандыру әдісі
Дәннің қасиеттері оны өсіруде қалыптасады және типіне, сортына , өскен аймақтың ауа райына, жер жағдайына, сондай-ақ өндіру жылына байланысты. Осы қасиеттеріне орудан кейін әсерін тигізетін факторлар: тасымалдау, орудан кейінгі өңдеулер, сақтау. Осының салдарынан өңдеу өндірістеріне түсетін астық партияларының қасиеттері бірдей болмайды.
Астық қасиеттерінің бірдей болмауы технологиялық операциялардың, әсіресе, машиналар мен аппараттардың жұмыс режимдерін жиі өзгертуді талап етеді. Осы жұмыстарды болдырмау үшін дайындау бөлімінде тарту партиясының қасиеттері тұрақты болу қажет. Тарту партиясының қасиеттерін тұрақтандыру технологиялық процестерді автоматтандыруға мүмкіндік тудырады. Бұл талаптарды ГТӨ және сипаттамалары әр түрлі партияларды араластырып, сапасы бір тарту қоспасын құру арқылы орындайды. Бұл партияның, сапа көрсеткіштерін алдын- ала білуге болады. Ол үшін қоспаның компоненттерін таңдап, қатынастарын арнайы әдіс бойынша есептеп, мөлшерлеп араластырады.
Тарту партиясын жасауда құнды бидай үнемделеді және жеке тартып ұн алуда тиімділігі нашар бидайды пайдалануға мүмкіндік туады. Тарту партиясын құрауда бидайдың орташа шынылығын (50...60%), сағызының мөлшерін және сапасын ескереді. Тарту партиясын екі - үш немесе төрт компоненттерден құрайды. Тарту қоспасын талап етілген көрсеткіштерін ескеріп есептейді. Сапа көрсеткіштерінің адитивті заңдылыкка, яғни арифметикалық орта көрсеткіштер бойынша бағыныштылығын ескеріп, компоненттердің массасын есептейді. Егер тарту партиясының массасын М, m1 - жеке компоненттің массасы, X - таңдап алынған сапа көрсеткішінің орташа өлшенген мәні, X1 - қоспадағы әр компоненттің жеке мәні деп белгілеп екі компоненттен тұратын тарту партиясын екі теңдеумен есептеуге болады:
{X = m1 x1+m2 x1 x2 (4.2)
{М = m 1+ m2
Осы теңдеу бойынша компоненттердің массасын анықтауға болады:
{ m1= М(Х- x2))/ (x1- x2) (4.3)
{m2=M - m1
Тарту партиясын үш компоненттен құруда, компоненттердің екі массасы тең болған жағдайда, аналитикалық есепті шешуге болады.
Тарту партиясының компоненттерін ГТӨ кейін араластырады. Себебі, әр компоненттің қасиеттері өзгеше болғандықтан, осы операцияның режимдерін ерекше жүргізеді.
Дәнді ұнтақтау
Ұнтақтау процесі көптеген өндірістерде колданады. Технологиялық мақсатты шешуде сусымалы заттарды алу үшін қатты материалдарды ұнтақтауда бірнеше амалдар қолданады.
Қатты материалдарды ұнтақтаудың екі әдісі болады: жәй және таңдамалы. Ұнтақталатын материалдың химиялық құрамы және оның барлық бөлімдерінің структура - механикалық қасиеттері бірдей болса, онда қажетті мақсатқа пайдалануға болатын осы қатты заттан ірілік бөлшектері біркелкі сусымалы массаны алуға болады.
Ұнтақтаудың түрлі әдістерін қолданып, бірдей күшпен әсер етіп, қатты денені ұнтақтауда ірілігі және химиялық құрамы бірдей емес бөлшектер алады. Осы мақсатты орындау үшін бір этапты ұнтақтау жарамайды, оны бірнеше рет қайталайды, әр этапта ұнтақталған фракцияларды ірілігі және сапасы бойынша елейді. Бұл әдіс іріктеп ұнтақтауға жатады. Іріктеп ұнтақтау - ұнның бірнеше сортын алу әдісі.
Ұнтақтау процесін сауатты жүргізу аркылы даяр өнімнің сапасына және оның өзіндік құнына, ұнтақтау машиналарының қуатына және бір тонна өнімге кететін меншікті энергия шығынына елеулі әсер етуге болады.