- •Дәріс 1 Кіріспе. Өндеу өндірісіндегі өнімнің сапасы туралы түсінік.
- •1. Өңдеу өндірісі технологиясының даму перспективасы және қазіргі жағдайы.
- •2. Өңдеу өндірісі саласында инновациондық қызмет пен ғылыми қамтамасыз ету.
- •3.Өндеу өндірісінің өнімдерінің классификациясы мен ассортименті.
- •4. Өнім сапасы және оған әсер ететін факторлар.
- •Дәріс 2 астық өңдеу өндірістерінің технологиясы. Диірмен өндірісінің технологиясы
- •2.1-Сурет. Бидай дәнінің қимасы және1-шоқша мұрттар; 2- жемісті және тұқымды қабықша; 3-алейронды кабат; 4-эндосперм; 5-қалқанша; 6-бүршік; 7-ұрық; 8-ұрық қабықшасы
- •Дәнді дақылдардың сапасын бағалау
- •Дәріс 3 Дәнді дақылдарды өңдеу және сақтау технологиясы
- •1000 Дәннің массасы
- •Дәннің шынылығы
- •Дәннің құрылымы және механикалық қасиеттері
- •Дәннің мықтылығы
- •Бидай дәнінің қаттылығы
- •Дәнді ұнтақтауға кететін энергия шығыны
- •Дәннің технологиялық қасиеттері
- •Дәріс 4 Дәннің бетін өңдеу процесі
- •Дәннің бетін өңдеу машинасы
- •Гидротермиялық өңдеу
- •Тарту қоспасын құрау дәннің технологиялық қасиеттерін тұрақтандыру әдісі
- •Дәнді ұнтақтау
- •Вальцелі станоктарда дәнді ұнтақтау
- •Ұнтақтау процесінің технологиялық тиімділігін бағалау
- •Ұнтақталған өнімдерді ірілігі бойынша сорттау
- •Диірмендерде қолданатын електердің сипаттамалары
- •Дәріс 5 Астықты ұнға өңдеу технологиясы. Бидайды ұнға ұнтақтаудың интенсификация процесі
- •2. Ұн және жарма зауыттарының технологиялық және экономикалық тиімділігі
- •1. Даяр өнімдердің шығымы жзне сапасы
- •Ұн және жарманың тұтынушылық құндылығы
- •Дәріс 6 Ұнның арнайы технологиясы
- •1. Ұн-ұнтақтар технологиясы.
- •2. Бидайлық нан өнімдеріндегі ұнтақтағы ұрықтың бөлінуі.
- •3. Жүгері ұнының технологиясы
- •Дәріс 7 Ұн қасиетін жақсарту жолдары
- •1.Ұнның витаминдендірілуі
- •2.Ұнның қасиетін жақсарту жолдары
- •Дәріс 8 Астықты жармаға өңдеу технологиясы
- •Технологиялық процесс туралы түсінік және оның тиімділігі
- •Ұн зауытының процестерінің жалпы сұлбасы
- •Жарма зауытының процестерінің жалпы сұлбалары
- •Сепараторда тазалау тиімділігін бағалау
- •Сепараторлардың конструкциялары
- •Астықты қоспалардан тазарту процестерін ұйымдастыру
- •Дәріс 9 жарма өндірісі технологиясы (крупяное производство) Жарма ассортименті
- •Дәріс 10 Астық түйiрден жарма өндiрудің арнайы технологиясы
- •2. Жылдам қайнайтын жарма технологиясы .
- •3. Қайнауды қажет етпейтін жарма алу технологиясы.
- •Дәріс 11 Сөк пен тары талқанының сапалық көрсеткіштері
- •Жарма сапасына қойылатын талаптар
- •Дәріс 12 құрама жем технологиясы (комбикормовое производство)
- •Дәріс 13 наубайхана өндірісінің технологиясы (хлебопекарное производство)
- •Дәріс 14 Қамырды дайындаудағы интенсификация процесі
- •Дәріс 15 Нан пісіру технологиясы
- •Дәріс 16 Нан және нан өнім0дерінің түрлері
- •Дәріс 17 Нан-тоқаш өнімдерін дайындаудың жылдамдатылған технологиясы
- •1. Инфрақызыл сәулелі генераторы бар пештерде пісіру
- •2. Бу атмосферасында пісіру
- •3. Электроконтактті қыздыруды қолдан отырып пісіру
- •Дәріс 18 Нан өндірісіндегі қоспалар
Астықты қоспалардан тазарту процестерін ұйымдастыру
Практикалық тәжірибеде астықты қоспалардан тазалау бірізділігі: желді -електі сепаратор - тас бөлгіш - триерлер - магнитті сепаратор немесе желді - електі сепаратор - тас бөлгіш - концентратор - триерлер - магнитті сепаратор.
Желді - електі сепараторды жеңіл, ірі және майда қоспаларды бөлу үшін процестің алдында қолданады. Бұл келесі жабдықтардың жұмысын жеңілдетеді. Ірі қоспаларды бөлу үшін саңлауын 4,25 х 25мм, ал майда қоспалар үшін - 0 2мм електер қолданады; жеңіл коспаларды бөлу үшін жел ағымының жылдамдығын - бидайдағы жеңіл қоспалар үшін 5,5 ... 6,5 м/с, кара бидай үшін - 5,0... 6,0 м/с таңдайды.
Желді - електі сепаратордың жұмыс тиімділігі 4.1 формуламен есептегенде ірі қоспаларды 100 %, майдаларды - 65 ... 75%, жеңілдері - 70 ...85% тазалауы қажет. Жалпы тазалау тиімділігі - 65 ... 75%, келесі этапта астықтан ауыр қоспалар - тас белінеді. Қазіргі тас бөлгіштер ауыр қоспаларды жоғары мөлшерде бөлуді камтамасыз етеді, тазалау тиімділігі 98 ... 99%.
Ұзындығы бойынша қоспалардан тазарту үшін карамықша және қарасұлы бөлгіш триерлер қолданады. Қарамықша бөлу үшін бірінші тазалауда дискадағы ұяшықтар 4-5 мм, ал тексеруде - 3-4 мм; ал қарасұлы бөлгіштер үшін 8...10 мм - негізгі триерде және 9...11 мм тексеруде. Триерлердің тазалау тиімділігі: қарақұмық тазалауда 80 %, ал қарасұлы - 70%.
Тазалаудың жоғары тиімділігін концентратор камтамасыз етеді. Алғашқы этаптарда тазаланбай қалған майда қоспаларды бөлу үшін бірінші бөлігінде .саңлауы Ǿ 2мм елек қояды. Осында астық тығыздыгы бойынша бөлінеді - әлжуаз (щуплый), желінген, дамымаған, кене-таспақамен жарақаттанған, қарасұлы, арпа және басқа дәнге ұқсастар жеңіл фракция ретінде массаның бетіне қалқиды. Машинаның екінші ұзындық бөлігінде елек саңылауы 9 мм, осы електе алғаш ірі одан кейін жеңіл фракциялар еленеді, ал жоғарғы қабат барлық қоспалармен сырғыма кұрайды.
Концентратор жұмысын талдау бойынша ауыр фракция 70...75%, сырғыма 0,2...1%, оның 50 ... 60% қоспалардан тұрады. Ауыр фракция қоспалардан 85...95% тазаланады, ал астықты қоспалардан - 70 ...75%. осының салдарынан ауыр фракцияны триерлерден өткізбейді, ал майда фракцияны тек қарамықшадан тазалайды.
Қазіргі магнит сепараторларының тазалау тиімділігі жоғары болғандықтан астық массасында магнит қоспалар өте аз болады.
Сонымен, астықты қоспалардан тазалаудан кейін коспалардың мөлшері 0,4% - тен көп емес, яғни қоспалардың 80 % - нен астамы бөлінеді; басқа астық дақылдардың 30% астамы бөлінеді, ал тазалаудан кейін 3% - тен көп болмайды.
Бақылау сұрақтары
1. Ұн зауытының процестерінің жалпы сұлбалары туралы айтыңыз
2. Жарма зауытының процестерінің жалпы сұлбалары туралы айтыңыз
3. Сепараторлардың конструкцияларын айтыңыз
Қолданылатын әдебиет
1. Есіркеп Г.Е. Өңдеу өндірісінің арнайы технологиясы: оқулық. 1-ші бөлім [Мәтін]: оқулық/Г.Е. Есіркеп, М.И. Құтыш, С.Б. Ермекбаев. – Астана : С.Сейфуллин атындағы ҚазАТУ, 2013. – 169 б.
2. Бектурганова А.А. Технология перерабатывающих производств: учебно-справочное пособие. Часть 4 [Текст]: учебная/ А.А. Бектурганова, А.М.Омаралиева, Ж.Е. Сафуани, Н.С. Машанова.- Астана : ТОО"Дәме", 2011.- 116 c.
3. Ізтаев Ғ.И. Астықтану және диқаншылық негіздері [Мәтін] : оқулык : оқу құралы/ Ғ.И. Ізтаев, Б. Отыншиев.- Алматы, 1994.- 224 б.