3. Индикаторлық қуат шамасын анықтаймыз.

Қозғалтқыштың индикаторлық қуаты (N_i,) – цилиндр ішінде газдардың уақыт бірлігінде жасайтын жұмысы.

Көпцилиндрлі қозғалтқыш үшін (кВт)

N_i = p_i ·V_h ·i·n/(30τ)

мұндағы: p_i — орташа индикаторлық қысым, МПа;

V_h — бір цилиндрдің жұмыс көлемі, л (дм³);

i — цилиндрлер саны;

n — иінді білік айналуының жиілігі, мин^-1;

τ — қозғалтқыш тактілігі.

4. Индикаторлық пәк мәнін табамыз.

Индикаторлық ПӘК пайдалы жұмысты жасау үшін нақты циклде отын жылуын пайдалану дәрежесін сипаттайды.

24

Сұйық отында жұмыс жасайтын қозғалтқыштар үшін

η_i=p_i·l₀·α/(H_u·ρ₀·η_V)

мұндағы: p_i - МПа-да;

кг/кг отын-да;

МДж/кг отын-да;

МПа-да берілген.

Газ тәріздес отында жұмыс жасайтын қозғалтқыштар үшін

η_i=0,003712·10^-6·M_i´·T₀·p_i /(H_u·p₀·η_V)

мұндағы: M_i´ - моль/моль отын-да;

T₀ - К-де; p_i және p₀ МПа-да берілген.

Номинальды режимде істейтін қазіргі автокөлік қозғалтқыштарында индикаторлық ПӘК шамасы төмендегідей:

Отынды электронды бүркетін қозғалтқыштар үшін ................0,35 – 0,45

Карбюраторлы қозғалтқыштар үшін ........................................0,30 – 0,40

Дизельдер үшін ..........................................................................0,40 – 0,50

Газды қозғалтқыштар үшін .......................................................0,28 – 0,35

5. Отынның меншікті индикаторлық шығынының шамасын есептейміз.

Индикаторлық ПӘК шамасы белгілі болғанда, сұйық отынның меншікті индикаторлық шығыны (г/кВт·ч):

Газ тәріздес отында жұмыс жасайтын қозғалтқыштар үшін газ отынының меншікті индикаторлық шығыны (м³/кВт·ч):

Номинальды режимде отынның меншікті шығыны

Отынды электронды бүркетін қозғалтқыштар үшін .........g_i=180-230(г/кВт·ч)

Карбюраторлы қозғалтқыштар үшін .............................. g_i=210-275(г/кВт·ч)

Дизельдер үшін ...................................................................g_i=170-210(г/кВт·ч)

Газды қозғалтқыштар үшін .................................................g_i=10,5-13,5(г/кВт·ч)

4.1-кесте.Жұмыс циклінің индикаторлық параметрлерінің қорытынды мәндерінің кестесі

Параметрлер	Өлшем бірліктер	Қозғалтқыштың жұмыс циклінің индикаторлық параметрлері
		Қозғалтқыш түрі (мысалы, карбюраторлы қозғалтқыш)
n	айн/мин
pi	МПа
	МПа

25

№5 ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫС

Қозғалтқыш пен цилиндрдің негізгі өлшемдері мен нәтижелі көрсеткіштерін есептеу

Мақсаты: Енгізу мен шығару процесстеріне атқаруға және әр түрлі механикалық кедергілерден (иінді – шатунды механизмдегі үйкеліс, көмекші механизмдерді қозғалту және басқалары) өтуге жұмсалатын қозғалтқыштың пайдалы жұмысын сипаттайтын тиімді көрсеткіштерді анықтау. Қозғалтқыштың негізгі конструктивті параметрлерін табу.