Сынама жүргізу

1. бетпердені кию, қолды жуып кептіру, қолғапты кию;

2. азопирамның 1% ерітіндісі және 3% сүтегінің асқын тотығы бірдей мөлшерде жеке пипеткамен алынып бөтен ыдысқа араластырылады, сыртына азопирамның 1% жұмысшы ерітіндісі деп белгіленеді;

3. бақылауға алынатын құрал-саймандарды мақта үстінде ұстап, үстіне азопирам тамыздырылады.

• Егер де ерітіндінің түсі көк – күлгін түске өзгерсе, құрал саймандардың құрамында қан қалдықтарының болғаны. Бұндай жағдайда IIІ-IV-V кезеңді қайталаймыз.

• Егер де ерітіндінің түсі ашық қызыл түске өзгерсе құрал -саймандардың құрамында жуғыш ерітіндінің қалдықтарының болғаны. Бұндай жағдайда V кезеңді қайталаймыз.

• Егер де ерітіндінің түсі қоңыр түске өзгерсе құрал-саймандардың құрамында ерітіндінің қалдықтары, дәрі дәрмектер, тат басқан жағдайлары болғаны.

Фенолфталеин сынамасы

Бұл тексерістің көмегімен шприцтердің жуып-шайылғанын анықтауға болады. Жуылған шприцтердің бөлшектерін 1% спиртті фенолфталеин ерітіндісіне суланған мақтамен сүртеді. Жуу ерітіндісінің қалдығында 30 секунд ішінде көкшіл-күлгін түс пайда болады. Егер тексеріс оң болса, ағынды суық су астында қайтадан қайталау керек.

Ескерту! Прогресс «Биолот» жуу заттарын қолданғанда фенолфталеин тексерісі қолданылмайды.

VІ кезең. Медициналық құрал саймандардың құрамындағы тұздарды жою мақсатында дистилденген сумен жуып шаямыз.

VIІ кезең. Медициналық құрал саймандарды кептіргіш шкафтың ішінде 85'C салып кептіреміз.

Тазалаудан толық өткізгеннен соң, медициналық құрал- саймандарды крафт пакетке, бөз орамына орап, бикске саламыз.

ПРОЦЕДУРАЛЫҚ (МАНИПУЛЯЦИЯЛЫҚ) ИНТЕНСИВТІ ЕМДЕУ (РЕАНИМАЦИЯ) БӨЛМЕЛЕРІНДЕГІ САНИТАРЛЫҚ ЭПИДЕМИЯҒА ҚАРСЫ ТӘРТІП

1. Медициналық процедуралар өткізуге процедуралық (манипуляциялық) бөлмелер қарастырылған:

- бұлшық етке, тері астына инъекциялар жасау үшін;

- көктамырға инъекциялар мен ерітінділер құю үшін;

- ауыр халдегі науқастарға реанимациялық көмек көрсетуге;

- интенсивті емдеу жүргізуге;

- емдік және диагностикалық іс шараларды іске асыруға;

2. Процедуралық (манипуляциялық) бөлмелерің кешені 12-14м²-ден кем болмауы керек, желдеткіш терезелермен, жарығы жеткілікті, қабырға және төбе бактерицидті шамдармен (ОБН-200 немесе ОБН-300 бір адам бөлменің 30м³ есебімен) міндетті түрде жабдықталады. Бактерицидті шамдарды 2 жылдан кейін ауыстыру қажет.

3. Процедуралық (манипуляциялық) бөлмелер аурухана (емхана) жабдықтау табеліне сәйкес үстірт дезинфекция кезінде бүлінбейтін кұралдармен жабдықталуы тиіс. Кушеткаларды полиэтилен пленкасымен немесе медициналық клеенкамен жабу қажет.

4. Арнайы құралдармен кушетканың үстін нұсқау бойынша зарарсыздандырылады.

5. Процедуралық бөлмеде дезинфекция жүргізу үшін мөрленген ыдыста қажетті концентрациялы дезинфекциялық ерітінді болуы керек.

6. Медициналық құралдарды қолданған соң шайып, дезинфекциялық ерітіндісі бар ыдысқа салып қояды.

7. Егер медициналық құралда қуыс болса, онда дезинфекция алдында дезинфекциялық ерітіндімен ыдысты шаяды, әрі қарай медициналық арнайы құралдар нұсқау бойынша өңделеді.

8. Арнайы процедуралық (манипуляциялық) үстелдерде журнал және басқа да оқу-есептік құжаттарды толтыруға болмайды.

9. Дәрілік ампулаларды жинау және уақытша сақтау үшін арнайы ыдыс болуы қажет.

10. Процедуралық кабинетте істейтін медициналық қызметшілер арнайы киім (медициналық халат, форма) киюі тиіс. Арнайы киімді күнделікті ауыстырады.

11. Медициналық қызметшілер нұсқау бойынша қанды өңдеп, қан тиген орамалдарды күнделікті және күні бойы кірленуіне қарай ауыстырады.

12. Қажетінше жұмыс күні ішінде залалсыздандырылған медициналық заттарды қолдану және сақтау үшін залалсызданған жамылғымен жабылған үстел әзірлейді. Залалсыздандырылған заттарды сақтау мерзімі 12 сағаттан аспауы керек. Залалсыздандырылған үстелді әзірлеу үшін мейірбике үстіне залалсыздандырылған халат, залалсыздандырылған резеңке қолғап немесе залалсыздандырылған пинцет (корцанг) қолданады.

13. Манипуляциядан кейін дезинфекциялық ерітіндіні колданып ылғалды жинау жүргізіледі.

14. Процедуралық бөлме, палата, реанимация бөлімшесінде ылғалды жинау әдісімен дезинфекциялық ерітінді қолдану арқылы 3 рет жүргізеді.

15. Аптасына бір рет процедуралық (реанимация, интенсивті терапия) бөлмелерінде жалпы жинау жүргізіледі. Дезинфекциялық агент ретінде 0,1% деохлор немесе 6% су тотығы + 0,5% жуу комплексін қолданады. Алдымен қабырғалар, құралдар, үстелдер, медициналык кушетка залалсыздандырылады, қоқысты жандырып, еденді мұқият жуады, бактерицидті шамдарды 2 сағатқа қосады да, бөлмені желдетеді.

16. Процедуралық кабинеттерде, реанимация (интенсивті емдеу) бөлмелерінде жұмыс уақытында қолданылмайтын заттарды сақтауға тиым салынады.

17. Мейірбике процедуралық бөлменің ылғалды жинауын арнайы қосымша киіммен өткізеді, ол негізгі арнайы киімнен бөлек сақталады.

ИНЪЕКЦИЯ ЖАСАЙТЫН БӨЛМЕНІҢ ЖАБДЫҒЫ

1. Күнделікті жұмысқа арналган медициналық заттарды сақтайтын жұмыс шкафы.

2. Шұғыл медициналық көмек көрсету медикаменттеріне арналған шкаф (арнайы жинақталған).

3. Жұмыс үстелі.

4. Тоңазытқыш (инсулин, қан тобын анықтауға арналған сарысулар, қан препараттары).

5. Залалсыздандырылған үстел.

6. Раковина (қол жуғыш).

7. Дистиллятор, дистилдентен сумен ыдыс.

8. Бактерицидтік шам.

9. Кушетка, орындық.

10. Көктамыр жүйесінің штативі.

11. Жинау үшін қолданылатын дезинфекциялық ерітінділер мен жуу құралдарын сақтайтын тумба.

ХИРУРГИЯЛЫҚ ҚҰРАЛ-САЙМАНДАРДЫ ЗАРАРСЫЗДАНДЫРУ

Таңуды және операцияны зарарсызданған құрал-саймандармен іске асырудың нәтижесінде жараны ластаудан және хирургтің қолын іріңді жараның іріңімен былғап алудан сақтандырады. Жұмыс біткен соң барлық пайдаланылған қүрал-саймандарды, ал іріңді жараларға пайдаланылған құрал-саймандарды бөлек зарарсыздандырады.

Металдан жасалған құрал-саймандарды қатты қыздыру арқылы немесе арнайы жасалған шкафтардың ішіндегі құрғақ ыстыққа ұстау арқылы зарарсыздандыру әдістері бар. Ең кең тараған түрі, электрмен қыздыратын шкаф, оның ішінің ыстықтығы 20-30 минуттан кейін 140Ә-180ӘС-ға жетеді. Бұл әдіспен металдан жасаған құрал-саймандардан басқа шыныдан, фосфордан жасалған ыдыстарды да зарарсыздандыруға болады. Зарарсыздандыратын шкафтың ішіне үстіне құрал-саймандар салынған торды орналастырып аузын жабады да, ажыратқышты токқа қосады. Реттегіш тетікті айналдыру арқылы шкафтағы температураны жайлап реттеуге болады. Құрал-саймандар 200ӘС-да 40 минуттың ішінде зарарсыздандырылып болады, бірақ құрал-саймандар тез тозады. Зарарсызданғандығын бақылау автоклавтау кезіндегідей болады.

Зарарсыздандырудың ең қарапайым әдісі-қайнату болып саналады. Қайнату арқылы зарарсыздандыруды кез келген ыдыста іске асыруға болады. Қалтаға салып жүретіннен бастап стационарларға дейін пайдаланатын үлкен арнайы жасалған зарарасыздандырғыш-қайнатқыштар бар. Құрал-саймандарды зарарсызданған суда қайнатады. Суды зарарсыздау үшін арасына 6 сағаттан уақыт салып 30 миунттан екі рет қайнатса болғаны. Осылай мезгіл-мезгіл қайнату нәтижесінде микробтардың ұрықтарын (спораларын) өлтіруге болады. Суға 2% ертініді болғанша сілті (натрий гидрокарбонатын) қосады. Сілтіленгген су зарарсыздануды тездетеді және құрал-саймандарды тотығып, дат басудан қорғайды. Никельденген құрал-саймандарды қайнаған суға салады да, суыған соң үстел үстіне жайып, бетін зарарсызданған клеенкамен жауып қояды. Шприц, колба, банкы, стакан тәрізді шыныдан жасалған ыдыстарды сындырып алмас үшін, ыстық суға бірден салуға болмайды.

Шұғыл жағдайда металдан жасалған құрал-саймандарды күйдіру арқылы жылдамдатып зарарсыздандыруға болады. Күйдіруді спиртпен сұрту арқылы іске асырылады. Бірақта бұл әдіс онша сенімді емес.

ШПРИЦТЕРДІ ЗАРАРСЫЗДАНДЫРУ

Шприцтерді пайдаланып болған соң, оны бөлшектеп ағын су астына жуады. Жуылған шприцтерді құрамында: 0,5% сутегі тотығы ерітіндісі мен “Новость”, “Прогресс”, “Сульханол” деп аталатын жуатын ұнтақ заттар қосылған ыстық ерітіндіне 15 мин ұстайды, 1 литр ерітіндіні дайындау үшін 975 мл су, 20 мл-33% пергидрол ерітіндісін, 5 г жуатын ұнтақты алады. Содан соң шприцтерді ұзындығы 25-30 см болатын мақтадан – дәкеден жасалған тампонмен жуып, ағын суда шайқап, дистилденген сумен жуады. Осылай тазаланған шприцтерді зарарсыздандыруға береді.

Шприцтерді дистилденген суда қайнату арқылы зарарсызлдандыруды жиі пайдаланады. Олардың бөлшектерін жеке-жеке дәкеге орап қайнатқан дұрыс. Зарарсыздандырғышқа орналастырғанда, алдымен суық суға салмаса шытынап кетеді. Қызған кезде әртүрлі материалдардың көлемдері бірдей үлкеймейді (металл, шыны), сондықтан түрлі шеприцтерді зарарсыздандырғанда өте сақ болған жөн. Шприцтерді қайнай бастаған сәттен бастап 30 минут қайнатады да, пайдаланар кезде оларды зарарсызданған қысқашпен немесе корнцагпен қысып алады. Люэра тектес шыны шприцтер мен ыстыққа төзімді шприцтерді (шприцтердің сыртында “200ӘС” жазу болады) автоклав пен құрғақ ыстық шкафтарда зарарсыздандыруға болады. Құрал-саймандарды бүйтіп өңдеуіміздің себебі шприцтер мен инелер арқылы аса қауіпті вирусты кеселдердің, нақтырақ айтсақ Боткин кеселі деп аталатын жұқпалы гепатиттің қоздырушылары тарамас үшін жасалады.

Ерітінділермен суық зарарсыздандыратын әдіс те бар. Қандауыр, пышақ, ұстара, қайшы, үшкір инелер кескіш қүрал-саймандарды қайнату немесе автоклавтау арқылы зарарсыздағанда жүздері мұқалып өтпей қалатындықтан, оларды антисептикалық ерітінділеріне салып қояды. Бұндай құрал-саймандарды зарарсызданған астаушаға құйылған 96% спиртке салып, операция жасардың алдында 2 сағатқа қақпағын жауып қояды.

Резеңкеден жасалған затарды зарарсыздандыру.

Резеңкеден, латекстен жасалған катетерлерді және құрал-саймандарды дистилденген суда 20 минут қайнату арқылы зарарсыздайды. Мұндай кезде латекстің бетінде сүт түсті ақшыл қабыршық пайда болып, бөлме температурасында әлгі қабыршақтар өз-өзінен кетіп қалады.

Резеңке жабдықтарды зарарсыздандырудың ең зиянсыз суықтай өңдеу тәсілі болып саналады. Мұнда 2% хлорамин ерітіндісіне немесе диоцид (1:3000), раккала тағы басқа ерітінділерінде 30 мин ұстайды.

Қолғаптарды зарарсыздандыруға мұқият дайындайды. Операциядан кейін қолғаптарды жақсылап жуады, бүтіндігін тексереді, құрғатып тальк ұнтағын себеді. Аздаған, тесіктері болса желімдейді. Қолғаптарды автоклавка салып немесе қайнатып зарарсыздандырады. Автоклавтаудан өткізген кезде әр қолғаптың іші-сыртына тальк ұнтағын сеуіп, жеке-жеке дәкеден жасалған бір-біріне және бикс кенересіне тиіп тұрмауы қажет, сол үшін бикстің түбіне жан-жағынан орамал немесе шаршы төсеп тастайды. Автоклавтаудан кейін қолғаптарды сол бикс ішінде сақтайды. Қолғаптарды зарарсыздандырғанда, ас содасын қоспай, 15-20 минут қайнатады. Содан соң таза орамалмен құрғатып сүртеді де, тальк ұнтағын сеуіп қояды.

Қолғаптарды суықтай зарарсыздандыруға да болады: ол үшін оларды 2% Б-хлорамин ерітіндісіне 15-20 минут немесе 0,21% сулема ерітіндісіне 1-1ұ сағатқа салып қояды да, содан кейін хлорид натрийдың изотоникалық ертінтісімен жуып. құрғатады, тальк ұнтағын сеуіп, зарарсызданған бикстерде сақтайды.

Қан тамырлары арқылы (парентеральды жолмен) енгізілетін ерітінділерді зарарсыздандыруды автоклавтау арқылы іске асырады. Ерітінділер сақталатын ыдыс ішінде зарарсыздандырылады. Ерітінділер құйылған шөлмектер мен шынылардың аузын ашық күйінше, ал олардың тығындарын қасына жеке қойып автоклавтың ішіне орналастырады да, 2 атм (19,6 кПа) қысымда 30 минут ұстайды. Аутоклавтаудан кейін шынылардың аузын тығындайды да, целлофанмен қосымша жауып, жіппен байлайды.

Қайнату арқылы зарарсыздандырғанда ерітінді ыдыстарын 30 минут қайнатқан соң, 6 сағаттан кейін 30 минут тағы қайнатады да аузын жабады, зарарсызданған ерітінділердің сақталу мерзімі екі тәулік.

Қолды зарарсыздандыру. Қолды зарарсыздандырудың көптеген әдістері бар. Ол үшін құмырсқа қышқылын, раккаланы, церигелді және басқадарды пайдаланады. Ең соңғы әдістерінің біріне ультрадыбыспен зарарсыздандыру жатады.

Қолды зарарсыздандырудың теріге әсер етпейтін, ең сенімді, әрі қарапайым классикалық тәсілдеріне тоқтала кетейік.

Спасокукоцкий –Кочергин тәсілі. Ластанған қолда (алақан мен білекті (ағып тұрған жылы судың астына сабындап тазалап жуады. Егер қол таңба таза болса, алдын ала жуудың қажеті жоқ, эмалданған екі шараға құйылған жылы аммиак ерітіндісіне (мұсәтір спиртіне) алма кезек жуу арқылы іске асырады. Ол үшін әр-шараға 2 литр қайнаған су құйып, оған 10 мл аммиактан қосады. Қолды зарарсыздандыралған дәкеден жасалған шаршылармен жуады. Алақанды ысқылап жуумен қатар, көп уақыт ерітіндінің ішіне батырып тұрған дұрыс. Бірінші шарадағы ерітіндіде негізінен білекті, тырнақ көбелерін, алақанды мұқият ысқылап жуса, екіншісінде –саусақтар мен білек буынына дейінгі аралықты жуады. Әр ыдыста қолды 3 минут жуған дұрыс. Содан кейін қолды зарарсызданған орамалмен немесе шаршымен ұқыптап тұрып сүртеді. Құрғатылған қолды (саусақтары мен білек буынына дейінгі аралықты) 2ұ минуттен 96% этил спиртімен екі мәрте мұқият сүртеді.

Жоғарыдағы тәсіл қолдың терісіне зиянын тигізбейтін сенімді, кез келген жағдайда пайдалануға қолайлы тәсіл болып саналады.

Фюрбрингер тәсілі. Қолды қылдан жасалған екі шөткемен бірінен соң бірін ауыстырып ағып тұрған жылы судың астында 10 минуттей сабындап жуады. Содан соң қолды зарарсызданған шаршымен құрғатып, 70% этил спиртімен, сынап дихлоридының (сулема) 1:1000-ға дейін сұйытылған ерітіндісімен 3 мин сүртеді. Тырнақ көбелеріне йодтың спирт ерітіндісін жағады.

Жедлел жағдайда қолды тездетіп өңдеудің тәсілі. Қолды ағып тұрған судың астында сабындап жуып, таза орамалмен сүртіп құрғатады. Содан кейін кішкене мақтаға немесе дәкеге 5-7 мл теріні жұмсартатын немесе дезинфекциялайтын ерітіндіден қйып, алақанды, саусақтарды 1-2 минут мұқият сүртіп тазалайды.

Қолдың терісін жұмсартып тазалау үшін этил спиртін, 5% танин ерітіндісін пайдаланса, дезинфекциялау үшін 5% фенол ерітіндісін (карбол қышқылы), сұйытылған ертіндісін, диоцид ерітіндісін (1:5000), 0,5% хлорамин ертіндісін пайдаланады. Егер зарарсызданған қолғаптар болса, оларды тазаланбаған қолға киюге болады. Көмек көрсетіп жатқан кезде қол былғанып қалатын болса, қайтадан дезинфекциялайтын ерітінділермен жуып тазалап отыру керек.

Хирургиялық құрал-саймандарды өңдеу және залалсыздандыру

Хирургиялық құрал-саймандар инфекциялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге тиіс. Микроорганизмдерді жою дезинфекциядан, тазалаудан және залалсыздандырудан тұрады.

Іріңді операциялар мен таңулардан кейін, сонымен қатар соңғы 5 жыл ішінде гепатитпен ауырған науқастарға жасалған, қолданылған құрал-саймандарды басқалардан бөлек өңдейді. Дезинфекция мен өңдеудің барлық процедураларын медицина қызметкері міндетті түрде жеткілікті қалыңдықтағы латекстен жасалған қолғаптар мен халатта, маскада, су өтпейтін алжапқышпен өткізеді. Өткір заттардан абай болып жұмыс істеу қажет.

Қолданған құрал-саймандар, дезинфекциялаушы ерітіндісі бар ыдыста жуылып, басқа дезинфекциялаушы ерітіндісі бар ыдысқа құрал-саймандар толығымен батырылады. Экспозия уақыты қолданылған дезинфекциялық ерітіндіге байланысты.

Залалсыздануды өткізгеннен кейін құрал-саймандар ағынды сумен жуылады. Тазалау құрал-саймандарды жуатын арнайы ерітіндіге (оның құрамына жуғыш зат, сутектің асқын тотығы және су кіреді) батырып қою арқылы жүргізіледі. Экспозиция уақыты 40-45º температурада 15-20 минут. Бұдан кейін құрал-саймандар осы ерітіндіде щеткамен жуылып, ағынды немесе тазаланған суда шайылады.

Кептіруді табиғи жағдайда жаялықта немесе құрғақ бу шкафында 80º температурада 30 минут өткізеді.

Металдан жасалған кеспейтін хирургиялық инструменттер құрғақ бу шкафында немесе автоклавта залалсыздандырылады. Бір рет қолданылатын инструменттер сәулелік әдіспен залалсыздандырылады. Кесетін инструменттерді залалсыздаудың негізгі әдісіне химиялық антисептикалық ерітінділерді қолдану жатады. Кейде құрғақ бу шкафында да залалсыздауға болады. Олар үшін ең тиімді әдіс газбен немесе сәулемен залалсыздау. Резеңкелі медициналық заттарды (катетрлер, зондтар, дренаждар, қолғаптар) залалсыздау автоклавтау әдісімен 1 атм қысымда 30 минут бойы жүргізіледі.

Соңғы уақытта медицина тәжірибесінде зауыттық сәулелендіруден өткен медициналық және пластмасты бір реттік резеңкелі заттар көп қолдануда. Оптикалық құралдарды залалсыздау үшін (лапароскоп, гастроскоп және т.б.) залалсыздаудың газды әдісі немесе суық химиялық түрі қолданылады.

Қолды өңдеу – емдеу, алдын алу мекемелеріндегі медицина қызметкерлері мен науқастар арасында микроорганизмдердің таралуын болдырмау үшін қолданатын ең тиімді әдіс.

Аздап ластанған қолдарды қарапайым сабынды сумен жуып, теріде болатын көптеген микроорганизмдерді кетіреді. Қолды жууды тамақтану алдында, науқастарға тамақ беру кезінде, тағам өнімдерімен жұмыс істеу алдында, дәретханадан шыққан кезде, науқастарға күтім жасаудың алдында және кейін, қолдың ластануының барлық түрлерінде, қолды хирургиялық өңдеуге дейін өткізеді.

Қолды антисептикалық заттарды қолданып дезинфекция жасау микроорганизмдерді жоюдың тиімді тәсілі.

Қолдың дезинфекциясын иммунитеті төмендеген науқасқа күтім жасар алдында, жараларды таңу мен катетрлерді қою, күтім жасау алдында және кейіннен, ағзаның биологиялық сұйықтықтармен қарым-қатынас болғаннан кейін және хирургиялық іс-шаралар өткізу үшін қолғаптарды киер алдында және болғаннан соң жасайды.

Қолдың хирургиялық өңдеуін барлық өткізілетін хирургиялық іс-шаралар алдында жүргізіледі. Ол микроорганизмнің транзиторлы флорасын жояды және қолғап зақымдалған кезде хирургиялық жараның ластану қаупінің алдын алады.

Қолды өңдеудің классикалық әдістеріне жататын Спассокукоцкий – Кочергин, Альфред тәсілдерінің тек тарихи мәні бар және олар қазіргі таңда қолданылмайды.

Қазіргі заманда қолданылатын әдістерге қолды первамурмен, хлоргексидинмен, дегминмен, дегмицидпен, церигельмен, АХД, АХД – специаль, евросептпен өңдеу жатады.

Қолды первамурмен өңдеу: Первамур бұл құмырсқа қышқылынан, сутектің асқын тотығынан және судың қоспасынан тұратын ерітінді. Бұл қоспа ретінде теріде жұқа қабат түзеді және оның тесіктерін толығымен жабатын күшті антисептик болып есептеледі, 2-4% ерітіндісі қолданылады. Өңдеуді 1 минут бойы ыдыстарда жүргізіп, одан кейін қолды залалсызданған сүлгімен кептіреді.

Хлоргексидинмен қолды өңдеу: 0,5% хлоргексидиннің спиртті ерітіндісі қолданылады. Қолды өңдеу антисептигі бар тампонмен 3 минут бойы сүртеді.

Дегминмен және дегмицидпен өңдеу: Бұл антисептиктер беткей әсер ететін белсенді заттар тобына жатады. Өңдеу ыдыстарда 5-7 минут бойы жүргізіліп, кейіннен қол залалсызданған сүлгімен кептіріледі.

Церигельмен өңдеу: Церигель – қабат түзгіш антисептик. Өңдеу үшін оны 3 минут бойы қолдың бетіне жақсылап жағады.

АХД, АХД – специаль, евросептпен өңдеу: Бұлардың құрамында этанол, полинолдың май қышқылының эфирі, хлоргексидині бар біріктірілген антисептиктер. Қолды өңдеу үшін ерітіндіні екі рет қол терісіне 2-3 минут бойы сіңдіріп жағу жолымен өткізеді. Бұл қазіргі таңда ең көп таралған және жетілдірілген әдіс болып есептеледі.

Науқастың қанымен қарым-қатынаста өтетін операциялар мен манипуляциялар тек қолғаппен жасалынуы тиіс. Кіші манипуляцияларды жасау немесе өлім алдындағы жағдайларда қолға арнайы өңдеу өткізбей-ақ міндетті түрде залалсызданған қолғапты бірден киюге болады.

Операция аймағын өңдеу

Операция аймағын өңдеу 2 кезеңнен тұрады.

І кезеңде сабынды сумен гигиеналық жуу, түктерді қыру өткізіледі.

ІІ кезең операция алдында жүргізіледі.

Қазіргі кезде операция аймағын өңдеу үшін йодонат, йодоперин, хлоргексидин биглюконат, 70% спирт, первамур, АХД, бриллиант жасылы қолданылады. Кең ауқымды өңдеуді операция аймағын залалсызданған жаялықпен шектеу алдында, кесуді жасар алдында және жараға тігіс салу алдында және тігіс салып болғаннан соң орталықтан шетке қарай 2 рет жүргізіледі.

Залалсызданғандықты бақылау әдістері

Медициналық заттардың залалсызданғандығы міндетті түрде бақыланады. Сонымен қатар құрал-саймандарды залалсыздандыруға дейінгі өткізілетін өңдеу бақылауға алынады.

Залалсыздандыруды бақылауда ең тура мәлімет беретін-бактериологиялық әдіс. Залалсызданған заттардан жұғымды алғаннан кейін бактериологиялық лабораторияда олар әр түрлі қоректі орталарға егіледі. 3-5 күннен соң бактериологиялық ластану дәрежесі анықталады. Залалсыздандырғандықтың бактериологиялық зерттеуі міндетті түрде 7-10 күнде 1 рет өткізіледі.

Залалсыздандырудың термиялық тәсілдерімен тікелей емес бақылау жүргізіледі және ол залалсыздандыруға қажетті температураны анықтайды.

Автоклавтау кезінде залалсыздандыратын қорапқа балқу температурасы 110-120º аралығында болатын ұнтақ тәрізді заты бар ампула салынады. Егер залалсыздандырудан соң зат еритін болса, онда бикстегі медициналық құрал-саймандар залалсызданған болып саналады. Бұл әдіс үшін бензой қышқылы, (балқу температурасы 120º), резорцин (балқу температурасы 119º), антипирин (балқуы 110º), термоиндикаторлар қолданылады.

Залалсыздандыруды құрғақ булы шкафта өткізгенде балқу нүктесі жоғары заттар қолданылады: аскорбин қышқылы (балқуы 190º), янтарь қышқылы (балқуы 180º), тиомочевина (балқу температурасы 180º), термоиндикаторлар.

Залалсыздандыруға дейінгі өңдеудің сапасын анықтауды құрал-саймандарды өңдегеннен кейін және кептіргеннен соң өткізеді. Гемоглобиннің (қанның) болуына, тотықтырғыштардың, хлорлы заттардың, жуатын заттардың, тотықтың болуына тексеріледі. Қанды анықтау үшін амидопиринді және азопирамды сынамалар өткізіледі. Жуатын заттарды анықтау үшін фенолфталеинді және азопирамды сынамалар жасалынады.

Тотықтырғыштардың құрамында хлоры бар заттардың және тотықтың бар жоғын анықтау үшін азопирамды сынама жүргізіледі.

Сынаманың оң нәтижесі кезінде құрал-саймандар жағылған ерітінді түсін өзгертеді. Емдік – профилактикалық мекемелерде әр өңделген партиядан 1-4% заттар медициналық бақылауға алынады, ол 3-5 бірліктен кем болмауы тиіс. Сынама оң нәтиже көрсеткенде бұл заттардың барлық партиясы қайта өңдеуге жіберіледі.

Емдеу бөлмелерін (палаталар, дәліз, дәретхана, жуынатын бөлме) жинастырудың ерекшеліктері:

Бөлмені ағынды жинастырудан өткізу мақсаты: санитарлық-гигиеналық талапты сақтау, ауруханаішілік жұқпаның алдын алу. Емдеу сауықтыру мекемелерінде ағынды жинастыру 2 рет ылғалды әдіспен, кей жағдайларда жиірек жүргізіледі. Ол үшін қажетті заттар: шелек, швабра, шара, еден жуу үшін шүберек, таза шүберек (шаң сүртуге), зарарсыздандыру ерітіндісі, халат, орамал, алжапқыш, резеңке биялай, өлшемі бар ыдыстар.

Іс-әрекеттер: Орамалды тағып, халатты, алжапқышты киіп, резеңке биялайды киіңіз. Зарасыздандыру ерітінділерінің бірін әзірлеңіз. Бөлмеге ылғалды жинастыру жүргізіңіз: таза шүберекті ерітінділердің біріне малып, жиһаздарды, терезенің алдын сүртіңіз. Еденді мынандай тәртіппен жуу қажет: қабырғалардан ортаға жинаңыз, содан соң төрден төмен қарай жуамыз. Ылғалды жинастырудан соң бактерицидты шамды 30 минутқа қосыңыз, терезе есікті 10-15 минутқа ашып желдету.

Коридор (дәліз) жинастырудың өзіндік ерекшеліктері бар. Себебі бұл барлық жатқан науқастар, науқастардың туыстары, медицина қызметкерлерінің және көрінуге келген науқастардың бәрі жүретін жер. Күніге 2 рет ылғалды жинау және ластануына қарай тазалау керек. Бактериоцидты шамды 30 минутқа қолданады. Оның өзінің шелегі, швабрасы, шаңдарды сүртуге (терезе есік) арналған шүберегі, еденді жууға арналған шүберегі болады және бәрінде белгісі болуы керек. Аптасына 1 рет қорытынды жуу, бактерицидты шамды 1 сағатқа қою.

Дәретхана – аурухананың әр бөлімшесінде бірнешеуі болуы керек, себебі: медицина қызметкерлеріне арналған, ер адамдарға және әйел адамдарға арналған болады. Бөлімшенің санитарлы - гигиеналық бөлмесіне жақын жерде орналасқан болуы керек. Әжетхана ішінде дезинфекциялық ерітіндісі бар үлкен ыдыс болуы керек, оған дәрет ыдыстарын 1 сағатқа салып қою қажет және терезесі ашылатын желорай болуы шарт. Әрі су жақсы ағатын, қағаз салатын шелек, өзінің еденін жуу үшін шелек, шүберек, швабрасы оның өзінің белгісі (маркировка) болуы керек, күніне бір неше рет жуылады және ластануына қарай сүртіледі.

Жуынатын бөлмені тазарту ерекшеліктері бар: бір айда бір рет қорытынды жуу, күніне екі рет ылғалды жуу. Аяқтың астына ағаштан жасалынған тор таяқша немесе резеңке төселінеуі керек. Терезесі ашылатын, жарық әрі әйнектерден адам бойы көрінбейтіндей етіп бояу жағылуы керек. Бөлме термометрі, су термометрі және жеке сабын, жеке жөке, жеке сүлгі және жеке сыртқы киімдеріне арналған шкаф болуы қажет. Дезинфекциялық ерітінділермен толтырылған ыдыс, арнайы су құйғыш болуы керек. Медициналық шкафта қайшы, стакан, станок тағы да басқа керекті заттар әр науқасқа бір біреуден болуы керек.

Тұтас (генеральный) жинау ерекшеліктері

Емдеу бөлімшесінің палаталары кең, жарық, көп дегенде 6 адамға есептелген болуы керек.

Қабырға майлы бояумен боялып, еденге линолеум төселінеді, палаталар ең қажетті жабдықтармен (төсек, үстел, тумба, орындықтармен) жабдықталады. Төсектер ыңғайлы болуы тиіс. Ауруханалық жиһаздардың беті жұмсақ, жеңіл жуылатын болу керек.

1-2 адамдық палаталарға бірінші кезекте ауыр науқасты емделушілер жатқызылады.

25-30 емделушіге бекітілген мейірбикелік бекет болады.

Бекет орнында дәрі-дәрмек құралдарына арналған шкаф, үстел, орындық, күту жабдықтарына арналған шкаф, тез бүлінетін дәрі-дәрмек құралдарына арналған мұздатқыш, дәрі-дәрмек құралдары тарататын жылжымалы үстелше, әртүрлі манипуляциялар дайындайтын үстелше, шүмекті раковина болу керек. Мейірбикелер бекетінен барлық палаталар көрініп тұруы қажет. Бекет орны ауыр науқасты емделушілермен байланысты болу керек. Бекетте барлық ауруханалық бөлімшелердің телефон тізімінің болғаны дұрыс.

Мейірбикенің функционалдық міндеттері:

• Науқастың күш-қуатын сақтауға және орнына келтіруге мүмкіндік туғызатын, ауру азабын жеңілдететін барлық шараларды жүргізу.

• Науқастардың барлық ағзаларының қызметтерін бақылау, аурудың әртүрлі себеп-салдарын немесе асқынуын болдырмау.

• Науқасқа ілтипатпен қарау.

• Мейірбике жұмысына өте жауапты, өз ісін жақсы көріп, науқасқа зор ықыласпен карау керек.

• Науқастың жағдайын дәрігерге хабарлап, әрі қарай қалай оларды күту және емдеу туралы нұсқауларын алады. Науқастың дәрігер тағайындаған ем парақтағы және ауру тарихындағы дәрі-дәрмектерді өз уақытында жүргізілуін және оны күн сайын қадағалап отыру керек.

• Науқасты интраскопиялық және лабораториялық зерттеулерге әзірлеу, жауапты палатаның, кереуеттің жанындағы тумбочканың, шомылатын бөлмелердің, дәретхананың тазалығын бақылауға алу, науқастың күн тәртібін бұзбауын қадағалау.

• Тоңазытқыштағы сырқаттардың тамақтарының сақталу тәртібін, туыстарының әкелген тамақтарының диетаға сәйкестігін және оның сапасын тексеру.

• Уақытында талап қағазын жазып, диета құрастыратын мейірбикеге тапсыруға, науқастың «ауру тарихын» өз уақытында толтыруға, анализдердің, зерттеу қорытындылардың, қызу қағазын дер кезінде тіркеуге міндетті.

• Жаңадан түскен науқастарды аурухана тәртібімен таныстыру.

• Кезекшілікті тапсырғанда, кезекшілікті қабылдаған мейірбике палатадағы науқастардың әрқайсысына берген дәрігердің тағайындағандарының бәрін айтып тапсыруға және ауруханадан шығатын науқастар туралы мәлімдеме беруге міндетті.

• Кіші медицина қызметкерлеріне басшылық етуге, науқастардың ортасында үнемі санитарлық ағарту жұмыстарын жүргізуге, жұмыс барысын жақсарту үшін әртүрлі тиімді жаңа әдістер мен тәсілдерді қолдануға, мамандық туралы әдебиеттерді оқуға, өзінің кәсіптік мамандығын және еңбек өнімділігін жоғарылатуға әрдайым жұмыс істеуге міндетті.

Мейірбикенің жауапкершілік міндеттері:

• Дәрігердің тағайындағандарын уақытында және сапалы орындауға.

• Наркотикалық және басқа да дәрі-дәрмек заттарды дұрыс сақтап қолдануға.

• Медициналық инвентарьлар мен палатадағы шаруашылық жабдықтарды сақтауға.

• Науқастардың санитарлық жағдайлары мен емдеу және қорғау тәртібін бұзбауына.

• Уақытында гигиеналық ванна қабылдап, төсек-орнын ауыстыруға міндетті.

Мейірбикенің жұмыс орны: Оның қарамағындағы палаталардан қашық болмауы керек, мейірбике орнында оның қажетті заттарымен, медициналық аспаптармен, дәрі-дәрмектерге арналған шкаф, ауру тарихын сақтауға арналған жабылатын жәшіктері бар үстел, телефон, үстел үсті шамы, компьютер мен тағы да басқа қажетті заттармен қамтамасыз етілуі қажет. Арнайы дәрі-дәрмектерге арналған шыны шкафтар болуы керек.