Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
жер кукыгы.docx
Скачиваний:
90
Добавлен:
18.02.2016
Размер:
179.21 Кб
Скачать

1. Жер қүқығының қайнар көздерінін түсінігі және белгілері

«Қүкыктын кайнар көзі» ең алғаш екі мың жыл бүрын пайда болған, оны Тит Ливий он екі кесте зандарын сипаттай отырып, рим күкығынын кайнар көзі ретінде пайдаланған.

Жер күкығынын кайнар көзі болып жер катынастарын рет- тейтін нормативтік актілер табылады. Мүндай нормативтік

құқықтык актілер келесідей белгілерге жауап беруі тиіс: алды- мен, аталған актілер мемлекеттік биліктің тасушысы болуы кажет, екіншіден, бұл актілер нормативтік сипатга, яғни бірнеше рет колданатын сипатта болуы кажет, үшіншіден, бұл актілер бірнеше субъектілерге бағытталған болуы тиіс және барлык субъектілер орындауы тиіс.

Казақстан Республикасының Конституциясынын9-бабына сәйкес Казакстан Республикасы біртутас мемлекет болып табы­лады, сол себептен жер зандары да Республиканың барлык ай- мағы үшін бірдей болып табылады.

Жергілікті органдар жер заңдарына жататын нормативтік- актілер шығаруға кұқылы жәнеолар барлык әкімшілік бөлініс- терінде бірдей күшке ие болады. Бүл жер кұкығы субъектілерінің күкыктык дәрежесі, баска аумакта орналаскан жер күкығы субъектісінін кұкыктык дәрежесіне тек Республикалык зандар- да көрсетілген жагдайларда ғана ерекшеленуін білдіреді. Жалпы кұкыктың қайнар көздері мемлекеттің күкық шығармашылык кызметініңсыртқы нысаны болып табылады. Мемлекеттің еркі күкыктын кайнар көздері арқылы барлығына бірдей сипатка ие бола алады.

Жер кұкығының кайнар көздері дегенміз — өз күзыреті шегінде мемлекеттік билік органдарымен қабылданған жер кұкығы қаты- настарын реттеуге бағытталған нормативтік-кұкыктық акті- лердің, халыкаралык келісімшартгардын жиынтығы болып та­былады. Бұлардың негізгі максаты — мемлекеггің жер саясатын білдіре отырып оны жүзеге асыру. Бұл жерде сот прецедент- терінің әдет-ғүрып ережелері есепке алынбайды.

Белгілері:

  • Жер катынастары саласындагы мемлекеттің саясатын жүргізуді камтамасыз етуге бағытталған;

  • Жер қатынастарын реттеуге бағытталған;

  • Бірнеше рет қолданылады;

  • Жер құкық қатынастары субъектілерімен орындалуға міндетті болып табылады.

2. Жер қүқыгының қайнар коздері мен жер заңнамасының арақатынасы

Жер кұкыктеориясында жер құқығының қайнар көздері мен жер заңнамасы деген ұғымды өзара ажырата білген дұрыс. Себебі жер құқығының кайнар көздері кеңмағынада қарастырылатын ұғым болса, жер зандары тар мағынада қарастырылады. Жер күқығының қайнар көздері ретінде Қазақстан Республикасынын. Кылмыстық кодексі, Азаматтық кодексі т.б. жер кұқық қатынас- тарын реттеу барысында қолданылатын өзге де актілер де болуы мүмкін. Ал, жер кұқық зандары жер кұқық қатынастарын рет­теу ге бағытталған жәнетікелей аталған салада қолданылады. Мәсе- лен, Жер кодексі, Шаруа (фермер) қожалығы туралы зан, т.б. Жер құқығынын кайнар көздеріне карамас бұрын, жер зандары- нын максаты мен міндетін анықтап алу кажет. Қазакстан Респуб­ликасынын колданыстағы жер занын саралай отырып, келесі жайттарды бөліп алуға болады. Жер құқығы зандарынын міндеттері мен максаттары занактілерінде айтылғанымен, ғылы- ми зерттеулерде және оқулыктарда арнайы зерттелмегең. Осы ұғымдардыңанықтамасы мен мәнін ашу ғылым үшін де, білім үшін де өзекті мәселе болып саналады.