- •1. Жер құкығының қүқык саласы ретінде, ғылым саласы ретінде және оқу пәні ретінде түсінігі
- •2. Жер құқығының пәні. Жер қүкық катынастары: түсінігі, объектісі, субъектісі және түрлері
- •3. Жер күқыгынын әдістері және жүйесі
- •4. Жер қүқығының кағидалары
- •5. Жер қүқығынын баска күқық салаларымен байланысы және арақатынасы
- •1. Казақстаіідағы жер катынастарының даму кезендері.
- •2. Қазақстанның Ресей күрамына енгенге дейінгі жер катынастары
- •3. Ресейдің күрамында болған кездегі жер катынастары
- •4. Кеңестік кезендегі жер қатынастары. «Жер туралы» декрет.
- •5. Егемеиді Қазакстандагы жер қатынастары. Қазақстан Реснубликасының жер қатынасгарынын нарык талаптарына сай дамуы
- •1. Жер қүқығының қайнар көздерінін түсінігі және белгілері
- •2. Жер қүқыгының қайнар коздері мен жер заңнамасының арақатынасы
- •3. Жер заңнамасынын мақсаты мен міндеттері
- •4. Жер күкығы кайнар көздерінін жіктелуі (заң күші бойынша; әрекет етуі бойыніиа; қүқыктық қатынастарды реттеу шеңбері бойынша; актіні қабылдаган орган бойынша)
- •1. Жерге меншік күқығының түсінігі және түрлері
- •2. Жерге мемлекеттік меншік қүқыгы, оның объектілері мен субъектілері және жүзеге асыру ерекшеліктері
- •3. Жерге жеке меншік қүкығы, оның объектілері мен субъектілері және жүзеге асыру ерекшеліктері
- •4. Жер учаскесі жерге заттық қүқыктың объектісі ретінде түсінігі, белгілері және түрлері
- •1. Жер пайдалану қүқығыныц түсінігі және оның түрлері
- •2. Жер пайдалану күқыгынын субъектілері және олардмн түрлері
- •3. Жер меншік иелері мен жер пайдаланушылардьщ күкыктары мен міндеттері
- •4. Сервитуттар түсінігі, түрлері пайда болу және тоқтату шарттары
- •1. Жерге меншік күкығының және езге құқықтардың пайда болу негіздері
- •2. Жерге меншік құқығының және пайдалану қүқыгының тоқтатылуы
- •3. Жер учаскесін алып (сатып алу) кою, түрлері және тәртібі
- •4. Жер мәмілелері. Жерге ақы төлеуді қүқықтық реттеу
- •1. Жер қатынастарын мемлекеттік реттеу қүқықтық механизмінің түсінігі
- •2. Жер катынастарын мемлекеттік реттеу органдарының жүйесі
- •3. Жер катынастарын реттеу саласында арнайы орталық уәкілеті органның қүзыреті (Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттік)
- •1. Жер катынастарын реттеу саласындағы мемлекеттік органдар функцияларының жүйесі
- •2. Жер кадастрының түсінігі, жер-кадастрлық қүжаттар, кадастр жүргізу тәртібі. Жерге қүқыктарды мемлекеттік реттеу
- •3. Жер мониторингінін түсінігі, қүрылысы, мазмүны
- •4. Жерге орналастырудың тусінігі, оның функциясы, міндеттері, жерге орналастыру процесінің кезендері және оның мазмүны.
- •5. Жерді корғау және ұтымды пайдалануға мемлекеттік бақылау жасаудың міндеттері мен максаттары
- •6. Жерге ақы төлеу. Жер салығы бойынша жеңілдіктер
- •7. Жер дауларын шешу
- •1. Жер қүқық бүзушылықтарының түсінігі, түрлері және қүрамы
- •2. Жер қүқық бүзушылықтар үшін жауапкершіліктің түсінігі. Жер зандарын бүзғаны үшін заңды жауапкершіліктің түрлері
- •Ерекше бел і м
- •1. Ауыл шаруашылығы максатындағы жерлердін қүқықтық жағдайының түсінігі және қүрамы
- •2. Ауылшаруашылык максатына арналган жерлерге меншік күкыгы және взге күқықтар, ауылшаруашылык мақсатындагы жерлерді пайдалану субъектілері
- •3. Арнайы жер корының түсінігі және күрамы
- •4. Ауыл шаруашылыгы мақсатындағы жер учаскелерін бір санаттан келесі түріне ауыстыру тәртібі
- •5. Шартты жер үлесі. Жалпы сипаттамасы
- •6. Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді ауылшаруашылық емес мақсаттарға пайдаланумен және оларды алып қоюмен келтірген шығынды етеу тәртібі
- •1. Елді мскен жерінің түсінігі және қүрамы
- •2. Қала және баска да елді мекеннің шекарасын белгілеу және өзгерту тәртібі
- •3. Қала манындагы аймақгардың түсінігі
- •1. Өндіріс жерлерінің тусінігі, қүрамы.
- •2. Көлік жерлерінін түсінігі, құрамы
- •3. Қорғаныс жерлерініңтусінігі, кұрамы.
- •4. Байланыс және энергетика жерлерінің түсінігі, қүрамы.
- •5. Жерді ерекше шарттармен пайдалану аймактары және ол жерлердің қүкықтык жағдайы
- •1. Ерекше қорғалатын табиғи аумак жерлерінің түсінігі.
- •2. Қорық жерлерінің қүкықтық жағдайының ерекшеліктері, үлттық дендрологиялык және зоологиялық парктердің қүқықтық жағдайынын ерекшеліктері
- •3. Ботаникалык бақтарга және табиги ескерткіштерге берілген жерлердің қүқықтық жагдайы
- •4. Сауықтыру және рекреациялык мақсаттағы жерлердің түсінігі.Осы жерлерді пайдаланудың тәртібі және жағдайы
- •5. Тарихи-мәдени мақсаттағы жерлердін түсінігі, қүрамы, олардың қүқықтық жагдайы
- •1. Орман коры жерлерінің тусінігі, қүрамы
- •2. Су коры жерлерінің түсінігі, түрлері, олардын кұкықтық жағдайы.Жағалаудағы жерлердің құқыктық жағдайы
- •3. Босалқы жерлердіңтүсінігі, жалпы сипаттамасы.
- •1. Шетелдік субъектілермен жер катынастарын күкықтык реттеу ерекшеліктері
- •2. Жер қүкық қатынастарынын шетелдік субъектілерінің күқықтық жағдайы
- •3. Қазакстандағы әскери полигондар жерін РесейФедерациясының жалга алу мәселелері
2. Жерге меншік құқығының және пайдалану қүқыгының тоқтатылуы
Жерге меншік кұкығын және баска да кұкықтарды токтату негіздері ерікті немесе мәжбүрлі түрде болуы мүмкін. Бұл негіздер Жер кодексінін 81-бабында көрсетілген. Жер учаскесіне жеке меншік кұкығы немесе жер пайдалану кұкығы келесі ерікті негіздер бойынша токтатылады:
меншік иесі - жер учаскесін немесе жер пайдаланушы жер пайдалану кұкығын иеліктен шығарып баска тұлғаларға берген жағдайда. Меншік иесі немесе жер пайдаланушы азаматтык кұкыктык мәмілелер негізінде өз жер учаскесіне кұкығын окшау- лауына болады.
меншік иесі меншік кұкығынан немесе жер пайдаланушы жер пайдалану кұкығынан бас тарткан жағдайда. Меншік иесі немесе жер пайдаланушы бұл туралы жария етіп, не жер учаскесіне катысты өзіне тиесілі кұкыктарын сактау ниетінсіз олардан бастартатыныи айкын білдіретін баска да іс-өрекетжа- сагі, өзіне тиесілі жер учаскесіне меншік құкығынан немесе жер пайдалану кұкығынан бас тарта алады.
Уакытша жер пайдалану құкығынан немесе жеке меншіктегі жер учаскесін уакытша пайдалану құкығынан бас тарту жалдау шартын немесе өтеусіз уақытша жер пайдалану туралы шартты тоқтату үшін белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
Жер учаскесінін меншік иесі немесе жер пайдаланушы меншік немесе жер пайдалану құкықтарынан бас тартқанын айкын білдіретін іс-әрекет жасаған жағдайда (басқа жаққа кету, учаскені ұзак уакыт бойы пайдаланбау және басқалар), жер кадастрын жүргізетін органдар жылжымайтын мүлікке құқыктарды мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органға хабарлай отырып, бүл учаскені иесіз мүлік ретінде есепке алады.
Иесіз мүлік ретінде есепке алынған күннен бастап бір жыл еткеннен кейін тиісті аткарушы орган жер учаскесін мемлекеттік меншікке түсті деп тану туралы талаппен сотка жүгіне алады. Сот шешімі бойынша мемлекеттік меншікке түсті деп танылма- ған иесіз жер учаскесін калдырып кеткен оның меншік иесі немесе жер пайдаланушысы иеленуге, пайдалануға және билік етуге кайтадан алуы не ол алу мерзімінің өтуі себепті меншікке немесе жер пайдалануға алынуы мүмкін.
3. Жер учаскесін алып (сатып алу) кою, түрлері және тәртібі
Жер учаскесін алып кою мәжбүрлі түрде жүзеге асырылады. Оның келесі түрлері бар :
Жеке меншік иесінен немесе жер пайдаланушыдан жер учаскесі мемлекеттік кажеттіктер үшін сатып алуды коса алғанда, алып қойылған болса;
Меншік иесінің немесе жер пайдаланушының міндеттемелері бойынша жер учаскесінен немесе жер пайдалану кұкығынан өндіріп алу жүргізілген болса;
Жер кұкығының институты ретінде — жерді алып коюмен және оның салдарынан туындайтын құкыктык қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығын құрайды.
Жерге меншік құқығы мен жер пайдалану құкығының тоқта- тылу негізі ретінде - бұл заттық құкықтардың күштеп токтаты- луы. Бұл ретте алып қоюдың барлығы аталмыш кұкықтардын токтатылуына негіз болмайды.
Жер қорын басқару фукциясы ретінде — мемлекеттік орган- дардың меншік кұкығын немесе жер пайдалану құқығын оны кайта бөлу максатында тОқгатуға негізделген заңи маңызы бар әрекет- терінің жиынтығы.
Жауапкершілік шарасы ретінде, жер учаскесін алып кою жер- кұкыктык жауапкершілік жүйесінде ерекше жағдайларда колда- нылады. Жер кұкыктык жауапкершілік жер зандарыныңталап- тарын жүйелі түрде бүзған жағдайларда колданылады.
Жер учаскесін алып коюмен байланысты кұкыктык қатынас- тар өзінің мазмұны бойынша өте күрделі қатынастар және өзіне тән ерекшеліктері де бар.
Бірініиіден, жер учаскесін алып қоюдың міндетті субъектісі мемлекеттік орган болып табылады (жергілікті аткарушы орган- дар немесе сот органдары). Бұл ретте егер жер учаскесін алып коюдын міндетті субъектісі болып аткарушы биліктін мемлекеттік органдары танылса, онда қандай кұкыктык катынастар әкімшілік кұқықтық катынастар болып табылады.
Екіншіден, жер учаскесін алып кою кешенді кұкыктық каты- настарды тудырады. Олар, жер кұкыктык катынастар, әкімшілік кұкыктык катынастар, азаматгық кұкыктык катынастар, тұрғын үй катынастары және әлеуметтік қатынастар.
Үшіншіден, жер учаскесін алып қою көп жағдайда аты айтып тұрғандай еріксіз, мәжбүрлеу аркылы жүзеге асырылады. Яғни жер учаскесінін меншік иесінің немесе жер пайдаланушының еркінен тыс алынып койылады және күштеу сипатына ие болады.
Жер учаскесін алып коюмен байланысты кұкыктық қатынас- тардың катысушылары болып занда көрсетілген кұкыктар мен міндеттерді иеленуші күкық субъектілері ғана бола алады. Бүл орайда мүндай күкыктык катынас субъектілерінің барлығын жер учаскесін алып коюдың субъектілері ретінде карауға болмайды. Мысалы жер учаскесін алып кою кезінде делдалдык кызмет ат- кару негізінде (техникалык немесе өзге де көмек көрсетушілер) күкыктык катынастарға катынасушылар субъект ретінде таныл- майды. Жер учаскесін мемлекет кажеттіктері үшін алып кою кезінде алып кою процесі белгілі бір аткарушы органның қаты- суымен жүргізіледі.