2. Жер катынастарын мемлекеттік реттеу органдарының жүйесі

Жер катынастарын реттейтін мемлекеттік органды бірнеше топка бөлуге болады:

1. Жалпы күзыреті бар органдар. Олардын катарына: Парла­мент, Президент, Үкімет, жергілікті окілді және аткарушы орган- дар жатады.

2. Арнайы күзыреті бар органдар. Казакстан Республикасы­ның Жер ресурстарын баскару агенттігі. Бүл агенттіктің күкык- тыкмәртебесі Жер кодексінің 14-бабымен және Казакстан Рес- публикасы Үкіметінін 2005 жылғы 15 каңтарда кабылданған Каулысымен бекітілген ережемен реттеледі.

3. Функционалды кұзыреті бар органдар. Бұларға келесі орган­дар жатады: Коршаған ортаны корғау министрлігі, Ауыл шаруа­шылығы министрлігі, Су ресурстарын баскару жөніндегі коми­тет, кұкы к корғау органдары, прокуратура органдары, сот орган- дары, салык органдары.

Үкіметтің кұзыреті Жер кодексінің 13-бабындакарастырыл- ған. Жер кодексіне сәйкес, Казакстан Республикасы Үкіметінің жер катынастарын реттеу саласындағы кұзыретіне мыналар жа­тады:

1. Республиканың жер корын пайдалану мен корғау саласын­дағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу;

2. коршаған ортаны корғау жөніндегі баска да іс-шаралардың кешенінде жерді ұтымды пайдалану, топырақ кұнарлылығын сак- тау мен арттыру, жер ресурстарын корғау жөніндегі мемлекеттік бағдарламаларды әзірлеу;

3. республикалык манызы бар ерекше корғалатын табиғи аумактарды күру мен кеңейтуге, халыкаралык міндеттемелерді орындау мен жерді корғанысжәне кауіпсіздік кажеттері үшін пайдалануға байланысты жағдайларда барлык санаттағы жерден

жер учаскелерін беру және алып кою, соның ішінде сатып алу арқылы алып қою;

4. жер учаскесіне меншік кұкығына және жерді пайдалану кұқығына берілетін құжаттардың нысандарын бекіту;

5. облыстықөкілді және атқарушы органдардың аудандар мен облыстық маңызы бар қалалардың шекарасын өзгерту мәселелері жөніндегі ұсыныстарын келісу, сондай-ак облыстық маңызы бар калалартөңірегінде кала маңы аймақтарын белгілеу мен өзгерту;

6. жерді ерекше корғалатын табиғи аумактарға жатқызу және жерді осы аумақтардың резервіне қалдыру тәртібін, республи- калык және халықаралық маңызы бар ерекше корғалатын табиғи аумақтардың тізбесін бекіту;

7. мемлекеттік жер кадастры мен жер мониторингін жүргізу тәртібін бекіту;

8. жерді пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру тәртібін белгілеу;

9. облыстардың және астананың, республикалық маңызы бар қалалардың арасындағы жер қатынастарын реттеу;

3. Жер катынастарын реттеу саласында арнайы орталық уәкілеті органның қүзыреті (Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттік)

Жер ресурстарын баскару жөніндегі орталык атқарушы орган­ның карауына мәселелердің кең шеңбері берілген. Оның функ- циялары 1999 жылы Үкімет қаулысымен Мемлекеттік жер комитетінің негізінде қайта құрылған Үкімет күрамына кірмейтін Қазакстан Республикасының жер ресурстарын баскару жөніндегі агенттігіне берілді. Казакстан Республикасының колданыстағы Жер кодексі кабылданғаннан кейін Жер ресурстарын баскару жөніндегі агенттік туралы ережені бекіткен Үкіметтің қаулысы 2005 жылы 14 каңтарда кабылданды.

Сонымен, Казакстан Республикасының Жер ресурстарын бас­кару агентгігі арнайы аткару, рұксат ету және бакылау-кадаға- лау функцияларын, сондай-ак жер ресурстарын баскару сала­сында топографиялык-геодезиялык және картографиялык жү- мыстарды салааралык үйлестіруді жүзеге асыратын Казакстан Республикасының орталык аткарушы органы болып саналады. Ережеде жалпы ережелер мен агенттіктің негізгі міндеттері және кұкыктары 1 және 2-бөлімдерінде орын алған. Агенттіктің об- лыстарда және Астана, Алматы калаларында, аудандар мен кала- ларда занды түлғалар болып табылатын аумактык бөлімдері бар.

Агенттіктің негізгі міндеггері:

1. жер ресурстарын басқару, жер катынастарын реттеу, гео­дезия және картография саласында біріңғай мемлекеттік саясат- ты жүргізу;

2. жер ресурстарын баскару жөніндегі жұмыстарды үйымдас- тыру және жүзеге асыру, жерге орналастыру, геодезия және кар­тография жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және іске асыру;

3. мемлекеттік геодезиялык кадағалауды жүзеге асыру және тиісті акпаратты корғау болып табылады.

Агенттіктің өз функцияларын жүзеге асыру максатында заң- намада белгіленген тәртіппен:

1) мемлекеттік органдардан, өзге де ұйымдардан, лауазымды адамдардан және азаматтардан жерді пайдалану мен корғау мәселелері жөніндегі және геодезия мен картография саласын­дағы кажетті акпаратты сұратуга және алуға;

2. заннамалык келісімдерде көзделген негіздемелер бойынша жер учаскелеріне меншік кұкыктары мен жерді пайдалану кұкықтарын токтату туралы аткарушы органдардың карауына ұсыныстар енгізуге;

3. жергілікті аткарушы органдардын жер заңнамасына қайшы келетін шешімдерін токтату туралы ұсьіныс енгізуге кұкығы бар.

Бұл Ереженің бұрынғы Ережелерден айырмашылығы жер ре­сурстарын баскару жөніндегі орталык аткарушы орган жер ре­сурстарын баскару мен жер катынастарын реттеу саласында біртұтас мемлекеттік саясат жүргізуіне байланысты, онын кұзыреті бірнеше топтарға бөлініп карастырылған. Олар:

• мемлекет саясатынын калыптасуын камтамасыз ететін стра- тегиялык фу нкциялары;

• мемлекет саясатынын жүзеге асырылуын камтамасыз ететін фу нкциялары;

• мемлекет саясатынын жүзеге асырылуын бакылау функ- циялары;

• экономикалык кызметті мемлекеттік реттеуді камтамасыз ететін функциялары.

8-т а қ ы р ы п ЖЕР ҚАТЫНАСТАРЫН ҚҮҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАР ФУНКЦИЯЛАРЫ

1. Жер қатынастарын реттеу саласындагы мемлекеттік орган­дар функцияларының жүйесі.

2. Жер кадастрының тусінігі, жер-кадастрлық қужаттар, ка­дастр жургізу тәртібі. Жерге қщықтарды мемлекеттік реттеу.

3. Жер мониторингінің тусінігі, қурьмысы, матуны.

4. Жерге орналастырудың тусінігі, оның функциясы, міндеттері, жерге орналастыру процесінің кезеңдеріжәне оның мазмуны.

5. Жерді қоргау және утымды пайдалануга мемлекеттік бақыіау жасаудың міндеттері мен мақсаттары.

6. Жерге ақы төлеу. Жер салыгы бойынша жеңілдіктер.

7. Жер дауларын шешу.