- •1. Жер құкығының қүқык саласы ретінде, ғылым саласы ретінде және оқу пәні ретінде түсінігі
- •2. Жер құқығының пәні. Жер қүкық катынастары: түсінігі, объектісі, субъектісі және түрлері
- •3. Жер күқыгынын әдістері және жүйесі
- •4. Жер қүқығының кағидалары
- •5. Жер қүқығынын баска күқық салаларымен байланысы және арақатынасы
- •1. Казақстаіідағы жер катынастарының даму кезендері.
- •2. Қазақстанның Ресей күрамына енгенге дейінгі жер катынастары
- •3. Ресейдің күрамында болған кездегі жер катынастары
- •4. Кеңестік кезендегі жер қатынастары. «Жер туралы» декрет.
- •5. Егемеиді Қазакстандагы жер қатынастары. Қазақстан Реснубликасының жер қатынасгарынын нарык талаптарына сай дамуы
- •1. Жер қүқығының қайнар көздерінін түсінігі және белгілері
- •2. Жер қүқыгының қайнар коздері мен жер заңнамасының арақатынасы
- •3. Жер заңнамасынын мақсаты мен міндеттері
- •4. Жер күкығы кайнар көздерінін жіктелуі (заң күші бойынша; әрекет етуі бойыніиа; қүқыктық қатынастарды реттеу шеңбері бойынша; актіні қабылдаган орган бойынша)
- •1. Жерге меншік күқығының түсінігі және түрлері
- •2. Жерге мемлекеттік меншік қүқыгы, оның объектілері мен субъектілері және жүзеге асыру ерекшеліктері
- •3. Жерге жеке меншік қүкығы, оның объектілері мен субъектілері және жүзеге асыру ерекшеліктері
- •4. Жер учаскесі жерге заттық қүқыктың объектісі ретінде түсінігі, белгілері және түрлері
- •1. Жер пайдалану қүқығыныц түсінігі және оның түрлері
- •2. Жер пайдалану күқыгынын субъектілері және олардмн түрлері
- •3. Жер меншік иелері мен жер пайдаланушылардьщ күкыктары мен міндеттері
- •4. Сервитуттар түсінігі, түрлері пайда болу және тоқтату шарттары
- •1. Жерге меншік күкығының және езге құқықтардың пайда болу негіздері
- •2. Жерге меншік құқығының және пайдалану қүқыгының тоқтатылуы
- •3. Жер учаскесін алып (сатып алу) кою, түрлері және тәртібі
- •4. Жер мәмілелері. Жерге ақы төлеуді қүқықтық реттеу
- •1. Жер қатынастарын мемлекеттік реттеу қүқықтық механизмінің түсінігі
- •2. Жер катынастарын мемлекеттік реттеу органдарының жүйесі
- •3. Жер катынастарын реттеу саласында арнайы орталық уәкілеті органның қүзыреті (Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттік)
- •1. Жер катынастарын реттеу саласындағы мемлекеттік органдар функцияларының жүйесі
- •2. Жер кадастрының түсінігі, жер-кадастрлық қүжаттар, кадастр жүргізу тәртібі. Жерге қүқыктарды мемлекеттік реттеу
- •3. Жер мониторингінін түсінігі, қүрылысы, мазмүны
- •4. Жерге орналастырудың тусінігі, оның функциясы, міндеттері, жерге орналастыру процесінің кезендері және оның мазмүны.
- •5. Жерді корғау және ұтымды пайдалануға мемлекеттік бақылау жасаудың міндеттері мен максаттары
- •6. Жерге ақы төлеу. Жер салығы бойынша жеңілдіктер
- •7. Жер дауларын шешу
- •1. Жер қүқық бүзушылықтарының түсінігі, түрлері және қүрамы
- •2. Жер қүқық бүзушылықтар үшін жауапкершіліктің түсінігі. Жер зандарын бүзғаны үшін заңды жауапкершіліктің түрлері
- •Ерекше бел і м
- •1. Ауыл шаруашылығы максатындағы жерлердін қүқықтық жағдайының түсінігі және қүрамы
- •2. Ауылшаруашылык максатына арналган жерлерге меншік күкыгы және взге күқықтар, ауылшаруашылык мақсатындагы жерлерді пайдалану субъектілері
- •3. Арнайы жер корының түсінігі және күрамы
- •4. Ауыл шаруашылыгы мақсатындағы жер учаскелерін бір санаттан келесі түріне ауыстыру тәртібі
- •5. Шартты жер үлесі. Жалпы сипаттамасы
- •6. Ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерді ауылшаруашылық емес мақсаттарға пайдаланумен және оларды алып қоюмен келтірген шығынды етеу тәртібі
- •1. Елді мскен жерінің түсінігі және қүрамы
- •2. Қала және баска да елді мекеннің шекарасын белгілеу және өзгерту тәртібі
- •3. Қала манындагы аймақгардың түсінігі
- •1. Өндіріс жерлерінің тусінігі, қүрамы.
- •2. Көлік жерлерінін түсінігі, құрамы
- •3. Қорғаныс жерлерініңтусінігі, кұрамы.
- •4. Байланыс және энергетика жерлерінің түсінігі, қүрамы.
- •5. Жерді ерекше шарттармен пайдалану аймактары және ол жерлердің қүкықтык жағдайы
- •1. Ерекше қорғалатын табиғи аумак жерлерінің түсінігі.
- •2. Қорық жерлерінің қүкықтық жағдайының ерекшеліктері, үлттық дендрологиялык және зоологиялық парктердің қүқықтық жағдайынын ерекшеліктері
- •3. Ботаникалык бақтарга және табиги ескерткіштерге берілген жерлердің қүқықтық жагдайы
- •4. Сауықтыру және рекреациялык мақсаттағы жерлердің түсінігі.Осы жерлерді пайдаланудың тәртібі және жағдайы
- •5. Тарихи-мәдени мақсаттағы жерлердін түсінігі, қүрамы, олардың қүқықтық жагдайы
- •1. Орман коры жерлерінің тусінігі, қүрамы
- •2. Су коры жерлерінің түсінігі, түрлері, олардын кұкықтық жағдайы.Жағалаудағы жерлердің құқыктық жағдайы
- •3. Босалқы жерлердіңтүсінігі, жалпы сипаттамасы.
- •1. Шетелдік субъектілермен жер катынастарын күкықтык реттеу ерекшеліктері
- •2. Жер қүкық қатынастарынын шетелдік субъектілерінің күқықтық жағдайы
- •3. Қазакстандағы әскери полигондар жерін РесейФедерациясының жалга алу мәселелері
3. Ресейдің күрамында болған кездегі жер катынастары
Екіншікезең. Казакстан Ресей империясына кірген кезден бас- талады. Бүл кезен 1749 жылдан басталады. 20 жыл бойы Ресей империясы казак жерінде отаршылыксаясатын жүргізіп отырып, Үлы және Орта жүздін жерлерін әскери күшпен басып алады.Өз билігін жүргізу үшін казак жерінде Ресей өз өкіметін күрады. Олар генерал губерниялар деп аталады. Жалпы алты генерал гу- берниялар болды. 1861 жылы орыс шаруаларынын крепостное право деген күкығы жойылды. 1886 жылы 2-маусымда «Түркістан өлкесін баскару туралы ереже», 1891 жылы 25-наурызда «Акмо- ла, Семей, Жетісу, Орал облыстарын баскару туралы ереже» кабылданды. Батыс-Сібір генераі-губернаторлығы Дала генерал- губернаторлығы деп өзгеріп, оған Сырдария облысынан баска бес облыстын барлығы түгелдей кірді. Сырдария облысы Түркістан генерал-губернаторлығына карады. Жетісу облысы 1897 жылы кайтадан Түркістан генерал-губернаторлығының күрамына кірді.
Бүл ережелер әкімшілік-аумактык мәселелерге ғана емес, сонымен катар, әдет-ғүрып кұкығына да біркатар өзгерістер енгізді.
Ең алдымен жерге катысты меншік күкыгы өзгерді. Бүрын жер рулык-тайпалык кауымнын немесе коғамның меншігі болып есеп- телсе, 1868 жылғы «уакытша ереже» бойынша казак жерлерінін барлығы мемлекет меншігі ретінде бекітілді.
Казак жерлері тартып алынып, олар казак әскерлеріне, бекі- ністер салуға, келімсек орыс шаруалары-карашекпенділерге, шетел капиталистеріне, шіркеулерге беріле бастады.
Сонымен катар 1867-1868 жылдардағы Ережелер бойынша жерді жалға беру мүмкіндіктері пайда болды. Осыған байланысты ауылдык, болыстык кауымдар орыс өкілдері болып табыла- тын өнеркәсіпшілерге, көпестерге өздеріне тиесілі жерлерін 30 жылга дейін жалға бере алды. Сонымен катар, казактардын өз араларында да кыстауларды, жайылымдарды жалға беру туралы келісімдер жасалып жатты. Төлемақы ретінде мал пайдаланыл- ды. Ережеде жалға беруші кауым болып саналғанымен, іс жүзінде жалға беру және оның акысын пайдалану болыстар мен стар- шындар, билер колында болды.
Сібір казак әскерлеріне 5 млн. десятина жер берілді. Ендігі жерде әскерилер бұл жерді казактардың өзіне жалға бере баста- ды. Олардың жалға беру акысы жылдан-жылға көтеріліп отырды. XIX ғасырдың сонында Сібір казактарынын жерін 436 мың адам немесе 6736 шаруашылыктар пайдаланды. Олар орыс әскерлерінін жерді жоғары бағамен жалға беру жағдайында өмір сүрді- Орыс шаруаларын жаксы жерлермен камтамасыз ету үшін Ресей Үкіметі көшіп-кону саясатын жүзеге асырды. Казакстан- нын Ресейге косылуы жер катынастарыныңсипатына және оны кұкыктык реттелуіне өз әсерін тигізбей қойған жок.
Біріншіден, барлык жер коры хан-сүлтандық шыңғыс ұрпақ- тарынан Ресей империясының меншігіне өтті. 1868 жылғы «Уакытша ережелердің» 210-бабында айтылғандай: «Қырғыз көшпенділері алып отырған жерлер мемлекеттік деп танылады және кырғыздардың кауымдык пайдалануына беріледі».
Екіншіден, патшалык казактар үшін жер пайдаланудын кауымдык нысанын сақтады, ал, жер катынастары реттеу бұрынғысын- ша, қазактын әдет-ғұрыптық нормалары негізінде жүзеге асырылады.
Үшіншіден, қазакгардың әдетгегі құкығында жеке отбасылар- дың күзеу және қыстауларға, шабындыктарға жеке меншігін та- ныған нормалар пайда болды.
Төртіншіден, жер катынастарын құкыктык реттеу әдеттегі кұкығымен катар, жалпы империялык ресейлік зандармен ретгелді.