Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
жер кукыгы.docx
Скачиваний:
91
Добавлен:
18.02.2016
Размер:
179.21 Кб
Скачать

4. Жер мәмілелері. Жерге ақы төлеуді қүқықтық реттеу

Жер мәмілелері дегеніміз - жер құкық катынастарын туын- датуға, өзгертуге және токтатуға бағытталған жеке және занды тұлғалардың занды және ерікті әрекеті. Жермен жасалатын мәмілелерге жер учаскесін сату-сатып алу, жерді жалдау, жерді сыйға тарту, жерді кепілге беру т.б. мәмілелер жатады. Қазіргі қалыптаскан нарық жағдайында, жер учаскесінің азаматтык ай- налым объектісі ретінде танылған уакытта жер нарык қатынаста- рына мемлекеттің араласуы орынды болып отыр. Бүгінгі күнде мемлекет жер нарығын реттеуге келесі әдістер: жерге азаматтық кұкықтарды жүзеге асыру тәртібін занды түрде белгілеу арқы- лы; жер учаскелерінің шаруашылык айналым қабілетін құқықгық шектеуді белгілеу арқылы; жер учаскесінің айналымына рұқсат беру жүйесін енгізу аркылы; жермен жасалатын мәмілелерді жүзеге асыру зандылығын қадағалау, яғни, жер учаскесімен жаса- латын мәмілелерді міндеггі мемлекеттік тіркеуді орнату аркылы катысып отыр. Осыдан байкайтынымыз, Қазакстан Республика- сында жер катынастарын мемлекеттік реттеудің өте кушті, яғни жер ресурстарын экономикалыктәсілдер аркылы баскару, жер нарығын куру және мемлекеттік реттеу, жерді кепілге коюды калыптастыру, мемлекеттік жер кадастры жүйесін енгізу сиякты тетіктері калыптаскан. Осы тұрғыда, отандык заңгерлер: «Кдзак- станда жер нарығын мемлекеттік реттеу мәселесін толык калып­тастыру үшін келесі кағмдаларды үстану керек, яғни, ірі жер ла- тифундыктардын қүрылуына жол бермеу, шаруашылык кызмет ушін пайдалану барысында жерді табиғат сыйы ретінде эколо- гиялыкталаптардыңсакталуын камтамасыз ету, жерді өз сапа- сына байланысты негізгі максатына сай пайдалануды камтамасыз ету, жер учаскелерін алып сатарлыктыналдын алу максатында жер нарығын калыптастыруды реттеу кажет» — деғен болатын. Жер мәмілелері жердің нарыктык күны аркылы жүзеге асыры­лады. Қазакстан Республикасының зандарына сәйкес, жер учаскесінің нарыктык күны Қазакстан Республикасының «Баға- лау қызметі туралы» заңға сәйкес аныкталады. Накты зан мемлекеттін, занды және жеке тұлғалардың мәміле жасалатын бағалау объектісіне катысты бағалау кызметі катынастарын реттеуді жүзеге асырады. Жалпы бағалау дегеніміз — бағалау объектісінің нарыктык немесе өзге күнын анықтау болып табы- лады. Қазакстан Республикасы Жер зандарында накты түрде жер учаскесінің нарыктык күны деген түсінік каралмағанымен, жер катынастарын күкыктык реттеу барысында колданылады. Мыса- лы: Жер кодексінің 9-бабы 7-тармағы. Меншік иесі жер учаскесін сатқан немесе жалга берген кезде, мемлекеттік емес жер пайдала- нушы өзіне тиесілі жер пайдалану күкығын баска түлғаларға сат- кан кезде, сондай-акжер учаскесін кейінгі жер пайдаланушы- ларға жалға берген кезде, жер учаскелері үшін төлемакының мөлшері, мерзімдері мен нысаны Қазакстан Республикасының азаматтык зандарына сәйкес сату-сатып алу немесе мүлік жалдау шарттарымен айкындалады.

7-т а қ ы р ы п ЖЕР ҚАТЫНАСТАРЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ ОРГАНДАРЫНЫҢ ЖҮЙЕСІ

/. Жер қатынастарын мемлекеттік реттеу қүқықтық механизмінің түсінігі.

2. Жер қатынаспюрынмемлекеттікреттеуоргандарыныңжүйесі.

3. Жер қатынастарын реттеу саласында арнайы орталық уәкілетті органның қузыреті (Жер ресурстарын басқару жөніндегі агенттік).