Ifn препараттары

IFN типтері	Препараттары
Табиғи интерферондар (бірінші буын)
Альфаферондар	Адам лейкоцитарынан алынған IFN (ЧЛИ) эгиферон, вэллферон, лейкинферон
Бетаферондар	Адам фибробластынан алынған IFN, ребиф, ферон
Гаммаферондар	Адамдардан алынған иммунды IFN (IFN γ)
Рекомбинантты интерферондар (екінші буын)
IFN α 2а	Реаферон, роферон-А, виферон, интераль
IFN α 2б	Интрон-А, инрек, пэгинтерферон
IFN α 2с	Берофор
IFN β	Авонекс, фрон
IFN γ	Рекомбинантты IFN γ (гаммаферондар)

Әсер ету механизмі. Интерферондар бөтен генетикалық ақпаратты анықтап алуды және элиминациялауды атқаратын табиғи (туа біткен) иммунитеттің маңызды факторы болып табылады. Жасуша рецепторларына жабысып, IFN екіншілік мессенджерлердің синтезделуін индуцирлейді, олар өз кезегінде вирустардың көбею кезеңдерінің кез келгенін (транскрипцияны-трансляцияны-құрылуын-вирион ұрпақтарының шығуын) басып тастай алады. IFN-ң негізгі әсер ету механизмі-протеинкиназа синтезделуін индукциялауда, нәтижесінде трансляцияны иницирлейтін факторлардың біреуін фосфорилирлейді. Фосфорилирленген фактор иницирлейтін комплекстің пайда болуын қамтамасыз ете алмайды. Вирустық матрицалардың трансляциялануының басылып қалуы вирустық трансляция жүйесін иницирлейтін фактордың фосфорилденуіне жоғарғы сезімталдығымен, немесе вирус жұққан жасушалардағы трансляцияның спецификалық өшіп қалуымен байланысты. IFN-мен өңделген жасушаларда 2'-5'-олигоаденилді қышқылдың синтезделуі индуцирленеді, нәтижесінде бос вирустың мРНҚ-н бұзатын латентті нуклеазаның белсенділігін күшейтеді де, рибосомалармен байланыса алмаған мРНҚ нуклеазаның әсерінен бұзылысқа ұшырайды. Трансляцияның инициациялық сатысының тосқауылдануы және вирустың мРНҚ-ң бұзылуы вирустық инфекциялар кезіндегі IFN-ң әсер ету механизмінің әмбебап екендігін түсіндіреді.

IFN фагоцитозды, табиғи киллерлердің белсенділігін ынталандырады (стимулирует). Осы кезде сонымен қатар IFN АД пайда болуына, анафилактикалық шок, қабыну, жоғарғы сезімталдықтың баяу типі, лимфоциттердің пролиферациясы, трансплантанттқа қарсы реакция, комплемент байланыстыру реакциясының дамуына кедергі жасайды.

IFN плеотропты цитокиндер ретінде айқын иммундыкоррекциялаушы әсер етеді:

1.Вирустардың жасушаішілік өсіп-өнуіне тікелей әсер ету.

2. ЕК-жасушалардың көмегімен инфицирленген материалдан арылу.

3. Айналасындағы сау жасушаларды қорғау.

IFN-дық препараттардың кең спектрлі әмбебап антивирустық белсенділігі бар және вирустардың резистентті түрлерінің қалыптасуын тудырмайды. Табиғи (туа біткен) иммунитеттің негізгі факторы болатындықтан IFN, вируспен инфицирленгенде жедел жауап ретінде, организм вируспен жанасқаннан кейін бірден (алғашқы 1-2 сағатта) синтезделе бастайды.

I-типті интерферонның биосіңірулігі (биодоступность) 80%-ға дейін жетеді, ал жартылай шығарылу кезеңі: IFNα үшін-2 сағат, IFNβ үшін- 8-10 сағат, IFNγ үшін- 0,5 сағат. IFN– ға сезімтал аурулардың спектрі өте кең. Шартты түрде оларды үлкен 3 топқа бөлуге болады: вирустық инфекциялар, онкологиялық аурулар және басқа патологиялар. Вирустық инфекциялар кезінде IFN өте жиі қолданылады. Ондай инфекцияларға бірінші кезекте әр түрлі ұшықтық зақымданулар (кератит, кератоконъюктивит, гениталий ұшығы, белдемелі теміреткі), жедел және созылмалы вирустық гепатиттер, және де тұмау және басқа ЖРВИ жатады.

АИВ – инфекциялар, папилломавирустық инфекциялар (үшкір шетті кандиломалар, кеңірдектің ювенильдік папилломатозы, сүйелдер ж.б), қызылша, эпидемиялық паротит және құтыру кезінде IFN-ң тиімділігі бар екені белгілі болса да, аз зерттелген. Иммундыдепрессанттар қолданылып орган алмастырылғанда болатын вирустық асқынуларды, нәрестелердің іріңді-қабыну аурулары, жүре пайда болған постнатальдық ЦМВ-инфекцияларды, псориаз, шашылмалы склероз, және де әртүрлі бактериялық ауруларды (хламидиоздар, легионеллездар, риккетсиоздар) осы тізімге жатқызу керек.

Әртүрлі IFN препараттарына вирустардың тиімділігі 5.9-5.10-кестеде жинақталып берілген.

Кесте 5.9.