- •Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі
- •Қысқартылған сөздер тізімі.
- •1 Тарау. Микробиология пәні. Зерттеу мақсаты, міндеттері. Даму тарихы.
- •1.1.Микробиология пәні және міндеттері
- •1.2. Микробиологияның ғылым ретінде дамуының негізгі кезеңдері
- •Микроорганизмдердің ашылуы.
- •Микробиология, вирусология және иммунология бойынша Нобель сыйлығы иегерлерінің тізімі.
- •2 Тарау. Микроорганизмдер морфологиясы
- •2.1. Микроорганизмдерді жүйелеу мен олардың номенклатурасы
- •2.2.Бактериялардың жіктелуі мен морфолгиясы
- •«Bacteria» және «Archaea» домендерінің сипаттамасы
- •2.2.1. Бактериялар пішіндері
- •2.2.2. Бактерия жасушасының құрылымы.
- •2.3. Саңырауқұлақтардың жалпы сипаттамасы.
- •2.3.1. Саңырауқұлақтарды жүйелеу (систематика).
- •2.4. Қарапайымдылардың жіктелуі және құрылымы
- •2.5. Вирустардың жалпы сипаттамасы
- •2.5.1. Вирустардың табиғаты
- •2.5.2. Вирустардың жіктелуі (классификациясы)
- •Вирустардың жіктелуі (классификациясы) – 2005 ж.
- •2.5.3. Вирустардың морфологиясы және биохимиясы
- •2.5.4. Вирустың жасушамен өзара әрекеттесуі
- •Вирустар пайдаланатын жасушалық рецепторлар
- •Жасуша мен вирустың түсікті (абортивтік) түрдегі әрекеттесуі
- •Вирустың жасушамен бірікпе (интегративті) әрекеттесу түрі (вирогения)
- •2.5.5. Бактериофагтар (бактериялардың вирустары).
- •3 Тарау. Микроорганизмдердің физиологиясы.
- •3.1. Бактериялар физиологиясы
- •3.1.1. Бактериялардың қоректенуі
- •3.1.2. Бактериялардың ферменттері.
- •3.1.3. Бактерия жасушасының ішіне заттарды тасымалдау механизмі.
- •3.1.4. Конструктивті метаболизм.
- •3.1.5. Энергетикалық метаболизм.
- •3.1.6. Бактериялардың оттегіге қатынасы.
- •3.1.7. Бактериялардың өсуі мен көбею тәсілдері
- •3.1.8. Бактерияларды дақылдандыру шарттары.
- •3.2. Саңырауқұлақтар мен қарапайымдылар физиологиясының ерекшеліктері
- •4 Тарау. Микробтар генетикасы
- •4.1.Бактериялар геномының құрылысы.
- •4.1.1. Бактерия хромосомасы.
- •4.1.2. Бактерия плазмидалары.
- •4.1.3. Қозғалғыш генетикалық элементтер.
- •4.1.4. Мутациялар. Мутациялар днқ – ның құрлымдық өзгерісі, ол тұқым қуалаушылық қасиеттерінің (нақты бір қасиетінің) өзгеруімен сипатталады.
- •4.1.5. Бактериялардың рекомбинациясы
- •4.2.6. Вирустар генетикасының ерекшеліктері.
- •4.3. Жұқпалы ауруларға диагноз қоюдың генетикалық әдістері
- •4.4. Жұқпалы ауруларға диагноз қоюда гендік әдістерді қолдану
- •5 Тарау. Микробтарға қарсы қолданылатын препараттар
- •5.1. Микробқа қарсы препараттар
- •5.2. Химиотерапевтік препараттар
- •5.3. Антибиотиктер
- •5.3.1. Антибиотиктерді өндіру көздері және алу тәсілдері
- •5.3.2. Микробтарға қарсы синтетикалық химиопрепараттар
- •5.3.3. Микробқа қарсы химиопрепараттардың әсер ету механизмі
- •Әсер ету механизмі бойынша антимикробты химиопепараттардың жіктелуі
- •Антибиотиктерге қойылатын талаптар
- •5.3.4. Антимикробты химиотерапия кезіндегі асқынулар
- •5.4. Микробтардың антибиотиктерге тұрақтылығы
- •5.5. Антибиотиктермен тиімді емдеу негіздері
- •5.5.1. Адам ағзасының тіндеріндегі және сұйық орталарындағы антибиотиктердің концентрациясын анықтау
- •5.3. Вирустық инфекцияларды химиялық жолмен емдеу
- •Вирустық инфекцияларды емдеу тәсілдерінің сипаттамасы
- •Вирусты инфекциялар кезінде емдеу үшін қолданылатын препараттар
- •5.6.1. Химиялық препараттар
- •Әртүрлі химиялық топтарға жататын антивирустық препараттар.
- •Антивирустық препараттардың вирустар репродукциялануы кезіндегі «әсер ететін нүктесі»
- •Кең таралған вирустық инфекцияларға қарсы қолданылатын химиялық препараттар
- •Препарат-резистентті штамдар қалыптасуы кезіндегі антивирустық препараттардың әсер ететін нысаналары (мишени)
- •5.6.2. Интерферондар
- •Ifn препараттары
- •Ifn препараттарының антивирустық тиімділігі (эффективтілігі)
- •Ifn препараттарын кейбір вирустық инфекциялар кезінде клиникалық пайдаланудың тиімділігі (эффективтілігі)
- •5.6.3. Интерферондардың индукторлары (ии)
- •Ifn индукторлары
- •Интерферон индукторларын тәжірибелік зерттеу нәтижелері
- •Интерферон индукторларын клиникалық қолдану
- •5.6.4. Иммундымодуляторлар
- •Иммунды әдіспен емдеу типтері, препараттар және клиникалық қолдану
- •Бірінші буындық иммундымодуляторлардың әсер ету механизмі және антивирустық белсенділігінің спектрі.
- •Иммунды модуляторлар классификациясы
- •Иммунды модуляторлардың жаңа буындары
- •Иммунды модуляторларға сезімтал вирустық инфекциялар спектрі
- •6 Тарау. Микроорганизмдер экологиясы
- •6.1. Микробтар экологиясы – микроэкология.
- •6.1.1.Топырақ микрофлорасы
- •6.1.2. Су микрофлорасы
- •6.1.3. Ауа микрофлорасы.
- •6.1.4. Тағам өнімдерінің микрофлорасы.
- •6.1.5. Өсімдіктекті дәрі-дәрмектік шикізат микрофлорасы, фитопатогенді микробтар.
- •6.1.6. Өндірістік, тұрмыстық және медициналық зерзаттардың микрофлорасы
- •6.1.7. Табиғаттың заттар айналымындағы микробтар рөлі
- •6.2. Адам организмінің микрофлорасы
- •Дені сау адамдар мен бір жастағы балалардың нәжісіндегі әр түрлі бактериялардың құрамы
- •Несеп- жыныс жолының микрофлорасы.
- •6.2.1. Адам организмінің микрофлорасының маңыздылығы.
- •6.2.2. Дисбактериоз
- •6.2.3. Қоршаған орта факторларының микробтарға әсері
- •6.3. Қоршаған ортада микробтарды жою
- •6.3.1. Стерилизация
- •Судың қайнау температурасының атмосфералық қысымға тәуелділігі.
- •Автоклавтың жұмысын бақылау.
- •6.3.2. Дезинфекция.
- •Дезинфекциялық камералардың жұмысын бақылау
- •6.3.3. Асептика және антисептика.
- •Антисептиктердің жіктелуі.
- •Медицина саласындағы антисептиктерге қойылатын шарттар:
- •Стерильдеу, дезинфекциялау және профилактикалық антисептиканың айырмашылықтары.
- •6.4. Санитарлық микробиология
- •6.4.1. Су, топырақ, тұрмыстық заттарды микробиологиялық бақылау
- •6.4.2. Ауаны микробиологиялық бақылау.
- •6.4.3. Тағам өнімдерін микробиологиялық бақылау.
- •6.4.4. Дәрілік заттарды микробиологиялық бақылау .
- •7 Тарау. Инфекция туралы ілім
- •7.1. Инфекциялық процесс және жұқпалы ауру
- •7.1.2. Инфекциялық процестің сатылары мен деңгейлері
- •7.1.3. Жұқпалы ауру туралы түсінік
- •7.2. Инфекциялық процесс қоздырғыштары – микробтардың қасиеттері
- •7.2.1. Патогенді, сапрофитті және шартты-патогенді микробтар туралы түсінік
- •7.3. Патогенді микробтардың қасиеттері
- •7.3.1. Микробтардың патогенділік факторлары
- •7.3.2.Бактериялардың токсиндері.
- •7.3.3. Патогенділік факторларын генетикалық реттеу
- •7.4. Қоршаған орта факторларының организмнің реактивтілігіне әсері.
- •7.4.1. Инфекциялық процесс пайда болуы және дамуындағы макроорганизм реактивтілігінің рөлі.
- •7.4.2. Макроорганизмнің реактивтілігіне биологиялық және қоршаған ортаның әлеуметтік факторларының әсері.
- •7.8. Эпидемиялық процесс туралы түсінік.
- •Әртүрлі топтағы жұқпалы аурулардың механизмдері, берілу жолдары мен факторлары.
- •7.8.1. Жұқпалы аурулардың экологиялық – эпидемиологиялық классификациясы.
- •Жұқпалы аурулардың экологиялық – эпидемиологиялық классификациясы.
- •7.8.2. Конвенциялық (карантиндік) және аса қауіпті инфекциялар туралы түсінік
- •8 Тарау. Иммунитет туралы ілім және бейспецификалық тұрақтылықтың факторлары
- •8.1 Иммунологияға кіріспе
- •8.1.1. Иммунитеттің мәнісі және рөлі
- •8.1.2. Иммунология - жалпы биологиялық және жалпы медициналық ілім саласы
- •Медициналық иммунологияның жіктелуі.
- •8.1.3. Иммунологияның даму тарихы
- •Иммунология тарихының маңызды кезеңдері
- •8.1.4. Иммунологияның медицина саласындағы жетістігі
- •8.1.5. Иммундық жүйенің іс атқаруының негізгі принциптері мен механизмі
- •Иммундық жүйе мен антигеннің өзара әсерлесу принциптері.
- •8.1.6. Иммунитеттің түрлері
- •Иммунитет түрлерінің жіктелуі.
- •8.2. Ағзаның бейспецификалық тұрақтылығының факторлары
- •8.2.1. Тері және шырышты қабықшалар (механикалық қорғаныс)
- •8.2.2. Физикалық-химиялық корғаныс
- •8.2.3. Иммундыбиологиялық қорғаныс
- •8.2.3.1. Фагоцитоз
- •_________________________________________________________________________________________Еайланыстармен бейспецификалыќ , не арнайы рецепторлар8.2.3.2. Тромбоциттер
- •8.2.3.3. Комплемент
- •8.2.3.4. Лизоцим
- •8.2.3.5. Интерферон
- •8.2.3.6. Қан сарысуының қорғаныстық ақуыздары
- •9.1.2. Антигендердің қасиеттері
- •9.1.3.Антигендердің жіктелуі
- •9.1.4.Адам ағзасының антигендері
- •9.1.4.1.Адамның қан тобының антигендері
- •9.1.4.2.Гистосәйкестік антигендері.
- •9.1.4.3.Қатерлі ісіктің пайда болу механизіміне қатынасты антигендер.
- •Иммундық жауапқа қатынасатын жасушалардың негізгі cd- маркерлері
- •9.1.5.Микробтардың антигендік құрылысы.
- •9.1.5.1.Бактериялардың антигендері.
- •9.1.5.2. Вирустардың антигені
- •9.1.6. Антигендер макроорганизмге енген кезде болатын процестер.
- •9.2. Адамның иммундық жүйесі
- •9.2.1. Иммундық жүйенің құрлымдық және функционалдық элементтері
- •9.2.1.1. Иммундық жүйенің орталық органдары.
- •9.2.1.2. Иммундық жүйенің перифериялық органдары
- •9.2.1.3. Иммундық жүйе жасушаларының түрлері
- •9.2.1.3.1.Лимфоциттер
- •9.2.1.3.1.1. В-лимфоциттер
- •9.2.1.31.2.Т-лимфоциттер
- •.2.1.3.1.2.1. Т–хелперлер
- •9.2.1.3.1.2.2. Т-киллерлер
- •9.2.1.3.1.2.3. Табиғи киллерлер
- •9.2.1.3.2.4. Гамма-сигма т-лимфоциттер
- •9.2.1.3.2.Иммундық жүйенің басқа жасушалары
- •9.2.2. Иммундық жүйе қызметінің ұйымдастырылуы
- •9.2.2.1. Иммундық жүйе жасушаларының өзара әрекеттестігі
- •Негізгі цитокиндердің сыпаттамасы.
- •9.2.2.2. Иммундық жүйенің активтенілуі.
- •9.2.2.3. Иммундық жауапты супрессиялау
- •9.2.2.4. Иммундық жүйенің клондық құрылысының онтогенезі
- •10 Тарау. Иммунды жауап қайтарудың негізгі түрлері
- •10.1. Антидене және антидене түзу
- •10.1.1. Антиденелердің табиғаты.
- •10.1.2. Антиденелердің молекулалық құрылысы
- •Адамның иммундыглобулиндерінің басты сипаттары.
- •10.1.3. Иммундыглобулиндер сыныбының құрылысы және функционалдық ерекшеліктері
- •10.1.4. Антидененің антигендігі
- •10.1.5. Антигенмен антидененің өзара әрекеттестік механизімі
- •10.1.7. Иммундыглобулиндердің генетикасы
- •10.1.8. Антидене өндірілудің жүрісі
- •10.1.9.Антиденелердің әр түрлілігінің теориясы
- •10. 2. Иммунды фагоцитоз
- •10.3. Жасуша жанама түріндегі киллинг
- •10.3.1.Антиденетәуелді жасуша-жанамалы цитотоксикалық
- •10.3.2. Антиденетәуелсіз жасуша-жанамалы цитотоксикалық.
- •10.4. Гиперсезімталдық реакциялары
- •Аллергиялық реакциялардың патогензіне негізделген классификациясы ( Джелл және Кумбс бойынша, 1968).
- •10.5. Иммунологиялық есте қалу (жадында сақтау)
- •10.6.Иммунологиялық толеранттық
- •11 Тарау. Иммунитеттің орналасқан жеріне және түрлі жағдайларға байланысты ерекшеліктері
- •11.1. Жергілікті иммунитеттің ерекшеліктері
- •11.1.1. Терінің иммунитеті
- •11.1.2. Шырышты қабықтың иммунитеті
- •11.1.2.1. Ауыз қуысы иммунитетінің ерекшеліктері
- •11.2. Ағзада түрлі жағдайлар туған кездегі иммунитеттің ерекшелігі
- •11.2.1. Иммунитеттің бактериалық инфекциялар кезіндегі ерекшеліктері
- •11.2.2. Вирустарға қарсы иммунитеттің ерекшеліктері
- •11.2.3. Саңырауқұлақтарға қарсы иммунитеттің ерекшеліктері
- •11.2.4. Протозоалар тудырған ауруларға қарсы иммунитеттің ерекшелігі
- •11.2.5. Ішек құртына (гельминттерге) қарсы иммунитеттің ерекшелігі
- •11.2.6. Трансплантациялық иммунитет
- •11.2.7. Қатерлі ісіктерге қарсы иммунитет
- •11.2.8. Жүктіліктің иммунологиясы
- •11.3. Иммундық статус және оны бағалау
- •Иммундық статусты бағалау үшін қолданылатын сынамалар.
- •11.4. Иммундық жүйенің патологиясы
- •11.4.1. Иммунды тапшылықтар
- •11.4.1.1. Біріншілік, немесе туа біткен иммунды тапшылық
- •11.4.1.2. Екіншілік, немесе жүре пайда болған иммунды тапшылық
- •11.4.2. Аутоиммунды аурулар
- •Аутоиммунық аурулар.
- •11.4.3. Аллергиялық аурулар
- •11.4.3.1. I-типтес реакциялар (анафилактикалық)
- •Анафилаксия тудыру қабілеті бар заттардың мысалдары.
- •11.4.3.2.II-ші типтес реакциялар (гуморалды цитотоксикалық)
- •11.4.3.3.III-ші типтес реакциялар (иммундыкомплекстік)
- •11.4.3.4.IV-ші типтес реакциялар (т-лимфоциттердің жанамасымен)
- •11.4.4. Иммундыпролиферативті аурулар
- •Иммундыпролиферативті аурулардың классификациясы.
- •11. 5. Иммундыкоррекция
- •Иммундымодуляторлардың әсер ету бағытына және сипатына негізделген классификациясы
- •Біріншілік және екіншілік иммунды тапшылықтың даму механизімі бойынша иммундымодуляторлардың әсер ету мехнизімне негізделген классификация.
- •12 Тарау. Иммундыдиагностикалық реакциялар және олардың қолданылуы
- •12.1. Антиген-антидене реакциялары
- •12.2. Агглютинциялық реакциялар.
- •12.3. Преципитациялық реакциялар
- •12.4. Комплементтің қатынасуымен жүретін реакциялар
- •12.5. Бейтараптау реакциясы (бр)
- •12.6. Таңбаланған антидене мен антигендердің қатынасымен жүретін реакциялар
- •12.6.1. Иммундыфлюоресценция реакциясы - ифр (Кунс тәсілі)
- •12.6.2. Иммундыферменттік тәсіл немесе талдау ифт.
- •12.6.3. Радиоиммунды тәсіл (рит)
- •12.6.4. Иммундыблоттинг
- •13 Тарау. Иммундық әдіспен емдеу және алдын алу
- •13.1 Иммунды әдіспен алдын алу және емдеудің медицина тәжірибесіндегі мәні мен орыны
- •13.2. Иммундыбиологиялық препараттар (ибп)
- •13.2.2.Вакциналар
- •Вакциналардың жүйеленуі (а.А.Воробьев бойынша).
- •13.2.2.1. Тірі вакциналар
- •13.2.2.2.Өлі вакциналар
- •13.2.2.3. Молекулалық вакциналар.
- •13.2.2.4. Анатоксиндер (токсоидтар)
- •13.2.2.5. Синтетикалық вакциналар
- •13.2.2.6. Адъюванттар
- •13.2.2.7. Ассоциаланған вакциналар
- •13.2.2.8. Жаппай вакцинациялау тәсілдері
- •13.2.2.9. Вакцина қолданудың нәтижелі болуының жағдайлары
- •13.2.2.10. Қазіргі кезде қолданылатын вакциналардың жалпы сипаттамасы
- •Иммундыпрофилактикада қолданылатын негізгі вакциналардың тізімі.
- •13.2.2.11. Вакцинаны егудің көрсетімі мен қарсы көрсетімдері
- •13.2.2.12. Вакцина егудің күнтізбесі
- •13.2.3. Бактериофагтар
- •13.2.4. Пробиотиктер
- •13.2.5.Спецификалық антиденелердің негізінде жасалған иммундыбиологиялық препараттар.
- •13.2.5.1.Иммунды қан сарысулар. Иммундыглобулиндер.
- •13.2.5.2.Моноклоналды антиденелер
- •13.2.5.3. Иммундытоксиндер. Иммундыадгезиндер
- •13.2.5.4. Абзимдер
- •13.2.6. Иммундымодуляторлар
- •14. 2.7. Адаптогендер.
- •13.3. Вирустық инфекциялардың спецификалық профилактикасы
- •13.3.1. Вирустың инфекциялардың спецификалық алдын алуда енжар (пассивті) және белсенді (активті) иммундаудың рөлі
- •Вирустық инфекцияларды емдеу және алдын алу үшін пассивті иммундау
- •Спецификалық иммундыглобулиндік препараттар
- •Жаңа буындық вакциналардың жалпы сипаттамасы
2.5.2. Вирустардың жіктелуі (классификациясы)
Вирустарды жіктеудің алғашқы ұмтылысы ХХ ғасырдың 40-жылдарында болды. Вирусология микробиологияның бір бөлігі деп есептелетіндіктен вирустарды классификациялау да бактериялар үшін критериялар бойынша атқарылды. Бірақ, көп кешікпей бактериялар таксономиясына қарағанда вирустар таксономиясының айырмашылығы болатыны айқын болды. 1966 жылы Мәскеуде вирустар номенклатурасы бойынша Халықаралық комитет құрылды. Әрбір 5 жыл сайын жаңа вирустардың ашылуына немесе белгілі вирустардың жаңа қасиеттерінің анықталуына байланысты вирустар номенклатурасы жаңартылып отырады. 2.2–кестеде вирустардың қазіргі кездегі классификациясы берілген. Бұл классификация бойынша 4 иерархиялық деңгей қарастырылған: түр, туыстастық, тұқымдастық (кейде тұқымдасша) және қатары. Қатар, тұқымдастық, тұқымдастықша (подсемейство) және туыстастықты -virales, -viridae, -virinae, -virus сөздерін қосып белгілейді. Бүгінгі күнде 3 қатар, 64 тұқымдастық, 9 тұқымдасша, 233 туыстастық және 1550-ден астам түрлер анықталған. Вирустардың қазіргі заманғы классификациясы негізіне мынадай критерийлер жатады:
• нуклеин қышқылының типі (РНҚ немесе ДНҚ), оның құрылымы (тізбекше немесе жіпше саны);
• липопротеидті қабатының болуы;
• вирус геномының стратегиясы;
• вирионның морфологиясы және мөлшері, симметрия типі, капсомерлер саны;
• генетикалық өзара әсерлесу феномендері;
• қабылдағыш иелер шеңбері;
• патогенділігі, соның ішінде жасушаларда патологиялық өзгерістер және жасушаішілік қосындылар пайда болуы;
• географиялық таралуы;
• антигендік қасиеттері.
Вирустарды классификациялаудың негізгі критерийлері жасалғанына қарамастан, қандай тұқымдастыққа жатқызуға болатыны анық емес вирустардың түрлері бар. Әсіресе ол өсімдіктердің вирустарына қатысты.
Кесте 2.2.
Вирустардың жіктелуі (классификациясы) – 2005 ж.
|
Қатары |
Тұқымдастығы [тұқымдастықша] |
Туыстастығы |
Типі (тип өкілі) |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
- |
Inoviridae |
Inovirus |
Энтеробактериялар фагы М 13 |
|
Plectovirus |
Фаг MV – L 51 - Acholeplasma | ||
|
- |
Microviridae |
Microvirus |
Энтеробактериялар фагы φ174 |
|
Spiromicrovirus |
Фаг 4 Spiroplasma | ||
|
Bdellomicrovirus |
Фаг MAC 1 Bdellovibrio | ||
|
Chlamydiamicrovirus |
Хламидия фагы 1 | ||
|
- |
Geminiviridae |
Mastrevirus |
Жүгерінің шұбарландыру вирусы |
|
Curtovirus |
Қызылша жапырағының бұйралану вирусы | ||
|
Begomovirus |
Бұршақтар сарғаюы теңбілінің вирусы (Пуэрто-Рико) | ||
|
|
Circoviridae |
Circovirus |
Шошқалардың цирковирусы |
|
|
- |
Gyrovirus |
Балапандар анемиясының вирусы |
|
- |
Nanoviridae |
Nanovirus |
Жоңышқа түбірінің өсуін тежейтін вирус |
|
Babuvirus |
Babana bunchy top virus | ||
|
|
Parvoviridae [Parvovirinae] |
Parvovirus |
Тышқандардың ұсақ вирусы |
|
Erythrovirus |
B19 вирус | ||
|
Dependovirus |
Адено-ассоциацияланғаң вирус 2 | ||
|
|
[Densovirinae] |
Densovirus |
Жәндіктердің денсонуклеоз вирусы Janonia coenia |
|
|
|
Iteravirus |
Жібек құртының денсонуклеоз вирусы |
|
|
|
Brevidensovirus |
Аралардың денсонуклеоз вирусы |
|
дн ДНҚ – құрамды вирустар | |||
|
Caudovirales |
Myoviridae |
«T 4 – like viruses» |
Энтеробактериялар фагы T 4 |
|
|
|
«P 1 – like viruses» |
Энтеробактериялар фагы P 1 |
|
«P 2 – like viruses» |
Энтеробактериялар фагы P 2 | ||
|
«Mu – like viruses» |
Энтеробактериялар фагы Mu | ||
|
«SPO1–like iruses» |
Бациллалар фагы SPO 1 | ||
|
«φ H– like viruses» |
Вирус φH Halobacterium | ||
|
|
Siphoviridae |
«λ- like viruses» |
Энтеробактериялар фагы – фагы λ |
|
|
« T 1 - like viruses» |
Энтеробактериялар фагы Т 1 | |
|
« T 5 - like viruses» |
Энтеробактериялар фагы Т 5 | ||
|
« c 2 - like viruses» |
Лактококтар фагы с 2 | ||
|
« L 5 - like viruses» |
Микобактериялар фагы L 5 | ||
|
«ψM1-like viruses» |
Метанобактериялар фагы ψM 1 | ||
|
Podoviridae |
«T 7 - like viruses» |
Энтеробактериялар фагы T 7 | |
|
«φ29- like viruses» |
Бациллалар фагы φ29 | ||
|
«P22– like viruses» |
Энтеробактериялар фагы P 22
| ||
|
|
Rudiviridae |
Rudivirus |
Вирус SIRV1 Salfolobus |
|
|
Tectiviridae |
Tectivirus |
Энтеробактериялар фагы PRD 1 |
|
- |
Corticoviridae |
Corticovirus |
Фаг PM2 Alteromonas |
|
-
|
Lipothrixviridae |
Alphalipothrixvirus |
Вирус 1 Thermoproteus |
|
Betalipothrixvirus |
Таяқшапішінді вирус Sulfolobus islandicus | ||
|
Gammalipothrixvirus |
Таяқшапішінді вирус 1 Acidianus | ||
|
- |
Plasmoviridae |
Plasmovirus |
Фаг L2 Acholeplasma |
|
- |
Fuselloviridae |
Fusellovirus |
Вирус SSV 1 Sulfolobus |
|
- |
Phycodnaviridae |
Chlorovirus |
Қарапайымдалар вирусы Paramecium bursaria 1 |
|
Prasinovirus |
Қарапайымдалар SP1 вирусы Micromonas pusilla | ||
|
Prymnesiovirus |
Вирус PW1 Chrysachromulina brevifilum | ||
|
Phaeovirus |
Вирус 1 Ectocarpus siliculosis | ||
|
|
- |
Raphidovirus |
Вирус 01 Heterosigma akashiwo |
|
|
|
Coccolithovirus |
Вирус 86 Emiliania huxleyi |
|
- |
Guttaviridae |
Guttavirus (бұрынғы туыстастығы «Sulfolodus SNDV-like viruses») |
Тамшытәріздес вирус Sulfolobus neozealandicus (бұрынғы вирус SNDV Sulfolobus) |
|
- |
Poxviridae [Chordopoxvirinae] |
Orthopoxvirus |
Шешек вакцина вирусы |
|
Parapoxvirus |
Паравакцина вирусы | ||
|
Aviposvirus |
Тауық шешегінің вирусы | ||
|
Capripoxvirus |
Қой шешегінің вирусы | ||
|
Leporipoxvirus |
Миксома вирусы | ||
|
Suipoxvirus |
Шошқалар шешегінің вирусы | ||
|
Molluscipoxvirus |
Жұқпалы моллюска вирусы | ||
|
Yatapoxvirus |
Яба маймылдары ісігінің вирусы | ||
|
- |
[Entomopoxvirinаe] |
Alphaentomopox-virus |
Жәндіктер шешегінің вирусы Melalontha melalontha |
|
Betaentomopoxvirus |
Жәндіктер шешегінің вирусы Amsacta moorei | ||
|
Gammaentоmopoxvirus |
Жәндіктер шешегінің вирусы Chironomus luridus | ||
|
- |
Iridiviridae |
Iridovirus |
Жәндіктерде жарқырауық тудыратын вирус 6 |
|
Chloridovirus |
Жәндіктерде жарқырауық тудыратын вирус 3 | ||
|
Ranavirus |
Бақалар вирусы 3 | ||
|
Lymphocystivirus |
Балықтардың лимфоцистия ауруының вирусы 1 | ||
|
- |
Polydnaviridae |
Ichnovirus |
Ихновирус Campoletis sonorensis |
|
Bracovirus |
Браковирус Cotesia melanosclera | ||
|
-
|
Herpesviridae |
Ictalurivirus (бұрынғы туыстастығы «Ictalurid herpes-like-viruses») |
Ұшық вирусы 1 Ictalurid |
|
[Alphaherpesvirinae]
|
Simplexvirus |
Адамдардың ұшық вирусы 1 | |
|
Varicellovirus |
Адамдардың ұшық вирусы 3 | ||
|
Mardivirus (бұрынғы туыстастығы «Marek,s discase-like viruses») |
Тауық ұшығының вирусы 2 | ||
|
Iltovirus («Infections laryngotracheitis - like viruses») |
Тауық ұшығының вирусы 1 | ||
|
[Betaherpesvirinae] |
Cytomegalovirus |
Адамдардың ұшық вирусы 5 | |
|
Muromegalovirus |
Тышқандардың ұшық вирусы 1 | ||
|
Roseolovirus |
Адамдардың ұшық вирусы 6 | ||
|
[Gammaherpesvirinae] |
Lymphocryptovirus |
Адамдардың ұшық вирусы 4 | |
|
Rhadinovirus |
Маймылдардың ұшық вирусы 2 Saimirine | ||
|
- |
Polyomaviridae |
Polyomavirus |
Маймыл полиомасының вирусы SV40 |
|
- |
Papillomaviridae |
Papillomavirus |
Қояндар папилломасының вирусы |
|
- |
Adenoviridae |
Mastadenovirus |
Адамның С аденовирусы |
|
Aviadenovirus |
Құстардың А аденовирусы | ||
|
Atadenovirus |
Қойлардың D аденовирусы | ||
|
Siadenovirus |
Түйетауықтардың В аденовирусы | ||
|
- |
Ascoviridae |
Ascovirus |
Асковирус Spodoptera frugiperda |
|
- |
Baculoviridae |
Nucleopolyhedra-virus |
Ядролық полиэдроз вирусы Autographs californica |
|
Granulovirus |
Гранулез вирусы Cydia pomonella | ||
|
- |
Nimaviridae |
Whispovirus |
Ақ таңдақ синдромы вирусы 1 |
|
|
Asfarviridae |
Asfivirus |
Шошқалардың африкалық қызба вирусы |
|
|
- |
Rhizidiovirus |
Rhizidiomyces саңырауқұлақтарының вирусы |
|
Кері транскриптаза бар ДНҚ және РНҚ- құрамды вирустар | |||
|
|
ДНҚ-құрамды вирустар |
| |
|
|
Hepadnoviridae |
Orthohepadnovirus |
Адамдардың В гепатит вирусы |
|
|
Avihepadnovirus |
Үйректердің В гепатит вирусы | |
|
|
Caulimoviridae
|
Badnavirus |
Камелиялардың сары таңдақтық вирусы |
|
Caulimovirus |
Түсті орамжапырақ теңбілінің вирусы | ||
|
Tungovirus («Rice tungro bacilliform – like viruses»)
|
Тунгро күрішінің таяқшапішінді вирусы
| ||
|
|
|
Soymovirus (бұрынғы туыстастығы «Soybean chlorotic-mottle-like viruses») |
Жүгерінің хлоретикалық таңдағының вирусы |
|
Cavemovirus (бұрынғы туыстастығы «Cassava vein mosaic-like viruses») |
Маниока теңбілділігінің вирусы | ||
|
Petuvirus (бұрынғы туыстастығы «Petunia vein clearing-like viruses») |
Петунья тармақтарының түссіздену вирусы | ||
|
|
РНҚ-құрамды вирустар |
| |
|
|
Pseudoviridae |
Pseudovirus |
Бактериялардың Ту1 вирусы Saccharomyces cerevisae |
|
Hemivirus |
Дрозофила вирусы Drosophila melanogaster copia | ||
|
Metavirus |
Бактериялардың Ту3 вирусы Saccharomyces cerevisae | ||
|
|
Metaviridae |
Errantivirus |
Дрозофила вирусы Drosophila melanogaster |
|
|
Retrоviridae |
Alpharetroviruses |
Құстар лейкозының вирусы |
|
Betaretroviruses |
Тышқандардың емшек без ісігінің вирусы | ||
|
Gammaretroviruses |
Тышқандар лейкемиясының вирусы | ||
|
Deltaretroviruses |
Сиырлар лейкемиясының вирусы | ||
|
Epsiloretroviruses |
Тері саркомасының вирусы | ||
|
Lentivirus |
Адамдардың иммундытапшылық вирусы | ||
|
Spumavirus |
Адамдардың көбіктену вирусы | ||
|
РНҚ-құрамды вирустар – дн РНҚ вирустар | |||
|
- |
Cystoviridae |
Cystovirus |
Фаг ψ 6 Pseudomonas |
|
- |
Reoviridae |
Orthoreovirus |
Сүтқоректілердің ортореовирусы |
|
|
|
Orbivirus |
Тіл көгертпесінің вирусы |
|
|
|
Rotavirus |
Ротавирус А |
|
|
|
Coltivirus |
Колорадалық кенелік қызба вирусы |
|
|
|
Aquareovirus |
Балықтардың А реовирусы |
|
|
|
Cynovirus |
Цитоплазматикалық полиэдроз вирусы 1 |
|
|
|
Fujivirus |
Фиджи ауруының вирусы |
|
|
|
Phytoreovirus |
Күріш ергежейлігінің вирусы |
|
|
|
Oryzavirus |
Күріш бұдырлануының вирусы
|
|
- |
Birnaviridae |
Aquabirnavirus |
Жұқпалы панкреатит вирусы |
|
|
|
Avibirnavirus |
Құстар бурсасының жұқпалы ауруының вирусы |
|
|
|
Entomobirnavirus |
Х дрозофилланың вирусы |
|
- |
Totiviridae |
Totivirus |
Saccharomyces cerevisae бактерияларының L-A вирусы |
|
|
|
Giardiavirus |
Giardia lamblia қарапайымдылардың вирусы |
|
Leishmaniavirus |
Лейшманиялардың РНҚ вирусы 1-1 | ||
|
- |
Chrysoviridae |
Chrysovirus |
Penicillium chrysogenium вирусы |
|
- |
Partitiviridae |
Partitivirus |
Atkinsonella hypoxylon вирусы |
|
|
|
Alphacryptovirus |
Ақ жоңышқаның латентті вирусы 1 |
|
|
|
Betacryptovirus |
Ақ жоңышқаның латентті вирусы 2 |
|
- |
Hypoviridae |
Hypovirus |
Cryphonectria-ның 1-EP 713 гиповирусы |
|
|
|
Varicosavirus |
Салат тармақтарының кеңею вирусы |
|
РНҚ-құрамды вирустар – (-) он РНҚ-ы вирустар | |||
|
Mоn оnegavira les |
Paramyxoviridae [Paramyxovirinae] |
Respirovirus |
Сендай вирусы |
|
Morbillivirus |
Қызылша вирусы | ||
|
|
Rubulavirus |
Паротит вирусы | |
|
Henipavirus |
Hendra вирусы | ||
|
Avulavirus |
Ньюкастл ауруының вирусы | ||
|
[Pneumоvirinae] |
Pneumovirus |
Адамдардың респираторлы-синциалдылық вирусы | |
|
Metapneumovirus |
Құстардың пневмовирусы | ||
|
Rhabdoviridae |
Vesicolovirus |
Индиананың везикулярлы стоматит вирусы | |
|
Lyssavirus |
Құтыру вирусы | ||
|
Ephemerovirus |
Сиырлардың біркүндік қызбасының вирусы | ||
|
Cytorhabdovirus |
Салаттың сарғайып некроздануының вирусы | ||
|
Nucleorhabdovirus |
Картофельдің ергежейлі сарғаюының вирусы | ||
|
Novirhabdovirus |
Гемапоэздің жұқпалы некроз вирусы | ||
|
Filoviridae |
Marburgvirus |
Марбург вирусы | |
|
Ebolavirus |
Заирдағы Эбола вирусы | ||
|
- |
Bornaviridae |
Bornavirus |
Борн ауруының вирусы |
|
- |
Orthomyxoviridae |
Influenzavirus A |
А тұмауы вирусы |
|
Influenzavirus B |
В тұмауы вирусы | ||
|
Influenzavirus C |
С тұмауы вирусы | ||
|
Thogotovirus |
Тоготовирус | ||
|
Isavirus |
Бекіре балық жұқпалы анемиясының вирусы | ||
|
- |
Bunyaviridae
|
Bunyavirus |
Буньявера вирусы |
|
Hantavirus |
Ханта вирусы | ||
|
Nairovirus |
Найроби вирусы | ||
|
Phlebovirus |
Рифт ойпатының қызба қоздыру вирусы | ||
|
Taspovirus |
Томаттың дақ түсіп солу вирусы | ||
|
- |
Arenaviridae |
Arenovirus |
Лимфоцитарлық хориоменингит вирусы |
|
Ophiovirus |
Цитрустылардың қабыршақтану вирусы | ||
|
Tenuivirus |
Күріштің жолақтанушылығының вирусы | ||
|
|
Delta virus |
Дельта гепатитінің вирусы | |
|
РНҚ-құрамды вирустар – (+) он РНҚ-ы вирустар | |||
|
- |
Leviviridae |
Levivirus |
Энтеробактериялар фагы MS 2 |
|
Allolevivirus |
Энтеробактериялар фагы Qβ | ||
|
- |
Dicistroviridae |
Cripavirus (бұрынғы туыстастығы «Infectious flacherie-like- viruses») |
Шырылдауық шегіртке салының вирусы Infectious flacheric virus |
|
- |
Picornаviridae |
Enterovirus |
Полиовирус |
|
Rhinovirus |
Адамдардың А риновирусы | ||
|
Hepatovirus |
А гепатит вирусы | ||
|
Cardiovirus |
Энцефаломиокардит вирусы | ||
|
Aphthavirus |
Аусыл вирусы | ||
|
-
|
Sequiviridae
|
Parechovirus |
Адамдардың пареховирусы |
|
Sequivirus |
Пастернак сары таңдақтық вирусы | ||
|
Waikavirus |
Тунгро күрішінің спецификалық вирусы | ||
|
- |
|
Comovirus |
Сиыр бұршағының теңбілдік вирусы |
|
Fabavirus |
Бұршақтар солу вирусы | ||
|
Nepovirus |
Темекінің сақиналы таңдақтану вирусы | ||
|
- |
|
Patyvirus |
Картофель вирусы Y |
|
Rymovirus |
Қарабидай теңбілінің вирусы | ||
|
Bymovirus |
Арпа теңбілінің вирусы | ||
|
Macluravirus |
Маклюра теңбілінің вирусы | ||
|
Ipomavirus |
Тәтті картофель теңбілдігінің вирусы | ||
|
Tritimovirus |
Бидайдың жолақты теңбілінің вирусы | ||
|
- |
|
Vesivirus |
Шошқалардың везикулярлы экзантемасының вирусы |
|
|
|
Lagovirus |
Қояндарының геморрагиялық қызбасының вирусы |
|
«Norfolk-like viruses» |
Норфольк вирусы | ||
|
«Sapporo-like viruses» |
Саппаро вирусы | ||
|
- |
|
«Hepatitic E–like viruses» |
Гепатит Е вирусы |
|
- |
|
Astrovirus |
Адамның астровирусы 1 |
|
- |
|
Alphanodavirus |
Қанаттылардың вирусы |
|
Betanodavirus |
Шортанның некроздық ауруының вирусы | ||
|
- |
|
Betatetravirus |
Nudaurelia capensis в қанаттылардың вирусы |
|
Omegatetravirus |
Nudaurelia capensis щ қанаттылардың вирусы | ||
|
- |
|
Tombusvirus |
Томат бұталарының ергежейлгі вирусы |
|
Carmovirus |
Қызыл қалампыр дақтану вирусы | ||
|
Necrovirus |
Темекінің А некроз вирусы | ||
|
Dianthovirus |
Қалампырдың сақиналық теңбілдік вирусы | ||
|
Machlomovirus |
Жүгерінің хлоретиялық таңдақтану вирусы | ||
|
Avenavirus |
Жалбыз хлоретикалық солу вирусы | ||
|
Aureusvirus |
Pathos латентті вирусы | ||
|
Panicovirus |
Тарының теңбілдену вирусы | ||
|
Nidovi-rales |
Coronaviridae |
Coronavirus |
Жұқпалы бронхит вирусы |
|
|
|
Torovirus |
Жылқының торавирусы |
|
|
Arteriviridae |
Arterivirus |
Жылқының артериит вирусы |
|
|
Roniviridae |
Okavirus |
Gill-ассоциаланған вирусы |
|
- |
Togoviridae |
Alphavirus |
Синдбис вирусы |
|
|
|
Rubivirus |
Қызамық вирусы |
|
- |
Flaviviridae |
Flavivirus |
Сары қызба вирусы |
|
|
|
Pestivirus |
Бұзау диареясының вирусы |
|
|
|
Hepacivirus |
C гепатит вирусы |
|
- |
Bromoviridae |
Alfamovirus |
Жоңышқа теңбілденуінің вирусы |
|
|
|
Ilarvirus |
Темекі теңбілінің вирусы |
|
|
|
Bromovirus |
Костра теңбілінің вирусы |
|
|
|
Cucumovirus |
Қияр теңбілінің вирусы |
|
|
|
Oleavirus |
Латентті вирус 2 |
|
- |
Closteroviridae |
Closterovirus |
Қызылша сарғаюының вирусы |
|
|
|
Crinivirus |
Салат сарғаюының жұқпалы вирусы |
|
|
|
Ampelovirus |
Жүзім жапырағының бүрісуінің вирусы 3 |
|
- |
Barnaviridae |
Barnavirus |
Bacciform саңырауқұлағының вирусы |
|
- |
Luteoviridae |
Luteovirus |
Арпа ергежейлігінің PAV вирусы |
|
Palerovirus |
Картофель жапырағын бүрістіретін вирус | ||
|
|
|
Enamavirus |
Бұршақ теңбілінің вирусы 1 |
|
Tobravirus |
Доғалжапырақты ақшайыр вирусы | ||
|
Tobamavirus |
Темекі теңбілінің вирусы | ||
|
Hordeivirus |
Арпаның жолақты теңбілінің вирусы | ||
|
Furovirus |
Бидай теңбілінің вирусы | ||
|
Pomavirus |
Картофель тамырларын солытатын вирус | ||
|
Pecluvirus |
Арахистің түйіршіктену вирусы | ||
|
- |
|
Benyvirus |
Қызылша тармақтарының сары некроз вирусы |
|
- |
|
Idaeovirus |
Таңқұрай ергежейлігінің вирусы |
|
- |
|
Sobemovirus |
Оңтүстік асбұршақтың теңбілдік вирусы |
|
- |
|
Umbravirus |
Сәбіздің дақтану вирусы |
|
- |
Tymovurudae |
Tumovirus |
Репаның сары теңбілідік вирусы |
|
|
|
Marafivirus |
Жүгері собығының солуының вирусы |
|
|
|
Maculovirus |
Жүзім теңбілінің вирусы |
|
- |
Flexiviridae |
Allexivirus |
Шаллот-пиязының Х вирусы |
|
- |
- |
Manadrivirus |
Индиана цитрустарының таңдақтану вирусы |
|
- |
- |
Carlovirus |
Қызыл қалампырдың латентті вирусы |
|
- |
- |
Capillovirus |
Алма ағашының шіріту вирусы |
|
- |
- |
Faveavirus |
Алма дәнін зақымдайтын вирус |
|
- |
- |
Potexvirus |
Картофельдің Х вирусы |
|
|
|
Trichovirus |
Алманың хлоретикалық таңдақтану вирусы |
|
Vitivirus |
Жүзім жапырақтарының А вирусы | ||
|
Ourmiavirus |
Мускустық қауынның вирусы | ||
|
РНҚ-құрамды «жалаңаш» вирустар | |||
|
- |
Narnaviridae |
Narnavirus |
Saccharomyces cerevisae бактерияларының 20 S PHK вирусы, нарнавирусы |
|
Mitovirus |
Crypinnectria parasiticaның 1NB631 митовирусы | ||
|
Вириоидтар | |||
|
- |
Paspivroidae |
Pаspiviroid |
Картофель түбірінің ұршықпішінді вироиды |
|
Hostaviroid |
Хмель ергежейлігінің вироиды | ||
|
Cocadviroid |
Кокос пальмасы каданг-каданг ауруының вироиды
| ||
|
- |
Avsunviroidae |
Apscaviroid |
Алма терісінің тыртықтану вироиды |
|
Coleviroid |
Колеустің 1-вироиды | ||
|
Avsunviroid |
Авокаданың «күнгейлік» таңдақтану вироиды | ||
|
|
Pelamoviroid |
Шабдалы теңбілігінің латентті вироиды | |
|
Субвирусты агенттер | |||
|
Агенттер |
Топтары |
Типі |
Топша/ түр |
|
Satellites |
Satellite Viruses
|
Біртізбекті РНҚ-ы сателитті вирустар |
Аралардың созылмалы сал вирусының сателлиті Темекі некрозы вирусының сателлиті |
|
|
Satellite Nucleic Acid |
Біртізбекті сателитті ДНҚ |
Томат жапырағының бұйралану вирусының сателлиті ДНҚ |
|
|
|
Екітізбекті сателитті ДНҚ |
Saccharomyces cerevisae-ның М вирусының сателлиті |
|
|
|
Біртізбекті сателитті РНҚ |
Ірі сателлиттік РНҚ Кіші сызықша сателлитті РНҚ Циклдік сателлитті РНҚ |
|
Prions |
|
Сүтқоректілердің приондары |
Скрепи агенттері |
|
|
|
Саңырауқұлақтар-дың приондары |
[URE 3] |
Ескерту: он - бір жіпшелі (однонитевые), дн – екі жіпшелі (двухнитевые)