23. Пабочныя канструкцыі. Падзел іх паводле структуры, марфалагічнага выражэння і суадноснасці з тыпамі сказаў, значэння.

Пабочныя канструкцыі – словы, словазлучэнні і сказы, якія служаць для выр адносін таго, хто гаворыць, да выказанай думкі ці да спосабу яе выр-ня. Пабочныя канструкцыі не з’яўл членамі сказа, але звязаны з асноўным зместам сказа, з’яўл адным з яго кампанентаў і не функц-ць па-за яго межамі. Пабоч канструкцыі – адзін са сродкаў выр суб’ект мада-льнасці. У стру-ктуры сказа канструкцыі аднос да ўсяго сказа або да асобных яго членаў. У залежнасці ад мэты паведа-млення і ад таго, з чым пабоч канструкцыі звязаны, яны могуць знаходз ў пачатку, сярэдзіне і ў канцы сказа: Гэты год будзе ранняя восень, відаць. У роль пабочных ужыв мада-льныя словы: безумоўна, бясспрэчна, вядома, сапраўды, мусіць, напэўна і інш.; наз з і без прыназ: праўда, словам, на шчасце, на думку, па праўдзе, на бяду; субстант-ыя прым: самае большае, галоўнае, самае галоў-нае, самае горшае; займ з прыназ: між іншым, між намі, апрача таго; прыслоўі: па-моему, па твойму, па-вашаму, па-нашаму, нарэшце, наадварот; дзеясл формы: думаецца, думаю, бачу, кажу, дапусцім, ведаеш, разумееш; цэлыя словазлуч: адным словам, інакш кажучы, з аднаго боку, калі ласка, чаго добра-га, разам з гэтым і інш. Паводле структуры: 1. Пабочныя словы, фармальна суадносныя з наз ўскосных скл з прыназ і без іх, са склонавымі формамі субстант-ых прым і займ, з прысл і дзеясл; 2. Пабочныя словазлуч; 3. Пабочныя сказы. Паводле знач пабочныя канструкцыі дзеляцца на некалькі групп: 1. Якія выр розную ступень перакананасці выказанай думкі – упэўне-насць, сумненне, меркаванне (безумоўна, бясспрэчна, ведаю, вядома, зразумела, не сакрэт, сапраўды, разумеецца, упэў-нены, бадай, відавочна, як здавалася, спадзяёмся, трэба думаць і інш.): Ён падумаў, што, магчыма, ім пашанцуе на сякую-такую адзежыну. 2. Якія хар-ць спосаб выр думак, манеру выказвання, выбар стылю маўлення, адносіны да стылю паведамлення (інакш кажучы, як гаворыцца, трэба прызнацца, па сутнаці і інш.): Па шчырасці, лепшага брыга-дзіра ў нас не было. 3. Якія выр эмац ацэнку выка-звання (на шчасце, к майму задавальне-нню, на жаль, як на бяду, чаго добрага і інш.): На шчасце, бераг выдаўся вельмі ўтульны. 4. Якія паказваюць на крыні-цу паведамлення, на тое, каму належыць думка (адчуваю, як кажуць, на маю думку, па-мойму, па-вашаму, думаецца, па маіх разліках): Гэта, па-мойму, і ёсць сапраўдная сувязь з жыццём. 5. Якія выр лагі-чную ацэнку, вынік, суадносін паміж часткамі выказвання, пара-дак думак, паслядоўнасць выказ-вання (такім чынам, значыць, між іншым, з аднаго боку, па-першае, перў за ўсё, нарэшце, аднак, праўда, скажам і інш.): Трымаючыся за кусты, Макоўчык, нарэшце, выбраўся на бераг. 6. Якія з’яўл зваротам да каго-небудзь з мэтай прыця-гнуць яго ўвагу або выклікаць пэўную рэакцыю на паведа-мленне (як бачыце, кажаш, думаеце, разумееце, прабачце, калі ласка, бачыш, ці паверыце): Мы жылі, як бачыце, у глухім кутку. 7. Якія выр ацэнку меры і ступені якой-небудзь якасці, значнасць пэунага факта (галоў-нае, па меншай меры, галоўным чынам, самае большае, самае лепшае, самае галоўнае): Ёсць больш важная задача, для выканання якой трэба мець спрыт і, галоўнае, адвагу. 8. Якія выр звычай-насць факта, пра які паведамляецца (звычайна, як заўсёды, бывае, здараецца, як вядзецца і інш.): Здаралася, Яраш выконваў адказныя заданні.