23.Лівонская вайна. Утварэнне рп

Развицце ВКЛ у гэты перыяд было связана с двумя аснощными працессами: утварэнне Рэчы Паспалитай , канфрантацыя з Маскощскай дзяржавай.

Прычыны утварэння РП: 1)знешняя агрессія с боку Маскоўскай дзяржавы. У 1558 г. пачынаецца Лівонская вайна паміж с пачатку Лівоніяй і Маскоўскай дзяржавай. Першую подтрымала ВКЛ. Для ВКЛ вайна спачатку была неудалай. У1562 г. быў захоплены Полацк. Па суці большая частка краіны была акупіравана войскамі Івана Жахлівага. 2) шляхта ВКЛ хацела атрымаць правы, якія мела шляхта кароны польскай.

У 1569 г. заключаецца Люблінская Унія, якая декларыравала сазданне адной дзяржавы двух народоў - палякоў і літвніоў, а іменна РП (у перакладзе "Республіка"). Во главе стояў король РП, які меў тытул вялікага князя ВКЛ. Быў створаны адзіны сойм. На счет того які быў характар аб’яднання ВКЛ і Польшы есць разныя точкі погляду: 1)унітарная дзяржава, 2)федэратыўная дзяржава, 3) канфедэратыўная дзяржава.

Вынікам утварэння РП стала:

1) Пабеда ў Лівонскай вайне 1582 г. - заключанн перемір’е по якому Усходняя Беларусь была вернута у склад ВКЛ.

2) усіляюцца незалежніцкія тэндэнцыі ў асяроддзі магнатоў ( у першую чаргу дзейнасць Льва Сапегі.)

3) пасцепеннае апалячванне і акаталічванне вярхоў беларусскага грамадства.

Лівонская Война:

У 1558 г. пачалася вайна за землі Лівоніі. У 1563 г. быў асаджаны Полацк Маскоўскім княствам. Маскоўскае княства хацела атрымаць выхад да Балтыйскага мора. У 1564 г. узнаўленне Лівонская вайны. У 1582 г. падпісаны мір паміж ВКЛ і Максоўскім княствам.

Вынікі вайны:

-граніцы ВКЛ амаль не змяніліся;

-ВКЛ аб’ядналася з Каралеўстват Польскім;

-падорвана эканоміка ВКЛ;

-падорвана палітычная стабільнасць ВКЛ;

РЭЧ ПАСПОЛІТАЯ:

Новая дзяржава Рэч Паспалітая што ў перакладзе азначае рэспубліка утварылася ў 1569 г. Гэта дзяржава ўяўляла сабой саюз ВКЛ і Польскага каралеўства. Папярэдняй спробай падобнага саюза гісторыкамі лічыцца Крэўскае пагадненне 1385г.

Прычыны, якія прывялі да заключэння дзяржаўнай уніі ВКЛ зПольшчай, заключаліся ў наступным:

-цяжкае становішча ВКЛ у сувязі з Лівонскай Вайной;

-імкненне пануючага саслоўя –шляхты ВКЛ да набыцця шляхецкіх вольнасцей, якімі валодала шляхецкае саслоўе ў Польшчы;

-жаданне шматлікай польскай шляхты падпарадкаваць ВКЛ у якасці багатага прыдатка да Польшчы і атрымаць для сябе новыя землі і пасады;

-роля кіраўніцтва каталіцкай царквы,якое разлічвала праз саюз Польшчы –краіны, дзе пануючае становішча займала каталіцкая рэлігія, з ВКЛ пашырыць уплыў каталіцызму на ўсход –на беларускія,украінскія,рускія землі.

У 1569 г. адбыўся Люблінскі сойм, які працягваўся 6 месяцаў. На сойме польскай шляхце ўдалося дабіцца ад Жыгімонта Аўгуста –караля Польшчы і ВКЛ –значных тэрытарыяльных саступак. Вкл вымушана было прыняць многія з польскіх умоў аб’яднання дзвюх дзяржаў, якое адбылося 1 ліпеня 1569 г. Агульным вышэйшым органам улады станавіўся сойм. Які мог збірацца толькі на тэрыторыі Польшчы.

Асобнымі ў ВКЛ і Польшчы захоўваліся:

-адміністрацыйны апарат ( дзяржаўныя пасады);

-заканадаўства(у ВКЛ яно было прадстаўлена Статутам 1588);

-судовая арганізацыя(вышэйшым судовым органам у ВКЛ з’яўляўся з 1588 г. Галоўны трыбунал);

-войска;

-тытул;

-пячатка з сімвалам дзяржавы;

-мова;