30.Палітычны крызіс і спробы рэфармавання палітычнага ладу рп у 18 ст. Падзелы рп

Пасля разбуральных войнау сярэдзіны 17 ст. гаспадарка Беларусі была у заняпадзе. Палітычнае жыцце ВКЛ і у цэлым Рэчы Паспалітай на пачатку 18 ст. характарызавалася.

1. Слабасцю цэнтральный улады:

2. Панаваннем «залатых шляхецкнх вольнасцяу».

Найболыы адмоуна на палітычнае развіцце уплывала, так званае,"Lіbегum vеtа", паводле якога любы дэпутат Сойму мог накласці забарону на прыняцце таго ці іншага рашэння.

3.Барацьбою грамадскіх груповак за уладу. Пачынаецца умяшанне ва унутраныя.справы суседніх дзяржау.Пачатак 18 ст. для Беларусі прынес новую вайну - Пауночную вайну 1700-1721 г.г. На пачатку яна вялася паміж Пауночным саюзам, у склад якога уваходзіла Расня, Саксонія і Данія. Другім бокам Дысідэнтамн называлн усіх некатолікау у РП. У адпаведнасці с пастановамі Сойму 1732-1733 г.г. дысідэнты не маглі займаць дзяржауныя пасады. У 1764 г. прымаецца рашэнне аб пакаранні смерцю за выхад з каталіцтва. Патрабаванні канфедэрацыі былі падтрыманы Расіяй, Прусіяй і Аустрыяй. Патрыятычныя колы РП, у адказ , у 1768 г. утвараюць барскую канфедэрацыю. Распачаліся вайсковыя дзеянні. У 1772 г. з дапамогай расійскіх войскау супраціуленне барскнх канфедэратау было зломлена. Адбываецца першы падзел РП, па якому частка Усходняй Беларусі пераходзіла да Расіі.Прусіі адышла П-З частка уласна польскіх зямель, Аустрыі—паудневая Польшча і частка Зах.Украіны. 3 мэтай кансалідаваць грамадства і захаваць дзяржауны суверэнітэт Сойм прымае 3 мая 1791 г. Канстытуцыю, якая змяняла дзяржауную уладу РП. РП становіцца канстытуцыйнай манархіяй. Адмянялася выбарнасць караля. Каралеуская пасада перадавалася па спадчыне. Заканадаучым органам дэкларавауся Сойм. Фармаваліся адзіныя цэнтральныя органы, якія мелі уладу, як у ВКЛ, так і у Кароне Польскай. Над сялянамн усталеувалася апека права н дзяржавы. Асноуным недахопам гэтага дакумента быу яго саслоуны характар.У адказ на гэта Расія з дапамогай іншых дзяржау правакуе утварэнне палітычнай апазіцыі у РП і у 1793 г. Расня уводзіць 100-тысячную армію у РП. Распачынаюцца вайсковыя дзеянні. Адбываецца другі падзел РП, у якім удзельнічалі Расія і Прусія.Да Расіі—зелі па лініі Друя-Пінск.да Прусіі—Гданьск,Торунь,Вялікая Польшча. У наступным годзе адбываецца паустанне Тадэуша КасІІюшкІ. У1795 годзе адбываецца трэці падзел РП. Па якім уся Беларусь адышла да Расіі.

31.Асветніцтва і культура б.У 18 ст.

Зах Еўр асв-цтва, яго ідэалогія рас-ецца ў межах Беларусі і цалкам РП, пачынаючы з сяр 18 ст. Асаблівасцямі Б асв-цтва стала:

1)фіоасрфія асв-цтва не набыла такога рэвалюц-ага і матэрыялістычнага хар-ру, як у зах еўр.

2)Носьбітамі ідэй з’яўляліся 1ш за ўсё прадстаўнікі шляхты, часам – духавенства. У адрозннні ад Зах Еўр, дзе носьбітамі ідэй асв-цтва былі прадстаўнікі буржуазіі. Асве-цтва паўплывала на ўсе сферы мат-й і дух-й культуры. Адб-цца змены ў адукацыі. Было адкрыта 20 сярэдніх школ.два ВУЗа:Кракаускі і Віленскі універсітэты.(адукац.каміссія)1773г – у межах РП ствар-цца адукацыйная камісія, якая распачынае рэформы ў гэтай сіс-ме.Школьная адукацыя набывае свецкі хар-р. Асн увага надаецца фіз-мат і прыродазнаўчым дысцыплінам.У гэтым жа годзе ліквідуецца орган іезуітаў, які меў уплыў на адукацыю. Пашыраецца сетка школ, цтв-цца спец. Нав. Установы. Пашыраецца кнігадрукаванне(11 кнігадрукарней).1776—“Газета Гродзенска”.Магнацкія рэзідэнцыі становяцца цэнтрамі культурнага жыцця.зяуляюцца першыя тэатры(Радзівілау,Агінскага). Рэформы не былі завершаны ў сувязі з ліквід-яй РП. У дачыненні інш сфер культурнага жыцця, ідэя асв-цтва атрымалі найб. Адлюстраванне ў літ-ты і мастецтве.