14-es / Высшая математика (РТФ) / умк_Цывис_Функции_Интеграл. исчисл
..pdf
|
|
|
Пример 23. Вычислить интеграл |
|
|
I = ∫ |
|
|
|
|
|
3x2 + 2 |
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x3 + |
2x +10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
Решение. I = ∫ |
|
3x2 + 2 |
dx = |
|
d (x3 + 2x +10) = (3x2 + 2)dx |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x3 |
|
+ 2x +10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
d (x3 + 2x +10) |
= ln |
|
x3 + 2x +10 |
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 + 2x +10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Пример 24. Вычислить интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
× cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
dtgx |
= ln |
|
tgx |
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. I = ∫ |
|
|
|
= |
∫ |
cos2 x |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x cos x |
|
|
|
tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
или другим способом – |
|
данный интеграл вычислим следующим образом |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I = ∫ |
|
|
1× dx |
= ∫ |
|
(sin2 x + cos2 x)dx |
|
= ∫ |
|
|
sin2 xdx |
|
|
+ |
|
|
|
∫ |
|
cos2 |
|
xdx |
|
= ∫ |
sin xdx |
|
+ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
sin x cos x |
|
|
|
|
|
|
sin x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x cos x |
cos x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
+∫ |
cos xdx |
= -∫ |
d cos x |
+ ∫ |
d sin x |
= -ln |
|
cos x |
|
+ ln |
|
sin x |
|
+ C = ln |
|
tgx |
|
+ C. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
sin x |
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I = ∫ |
(ln x |
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Пример 25. Вычислить интеграл |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
- 3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
I = ∫ |
(ln x |
dx |
= ∫ |
ln |
xdx |
|
- 3∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
ln x |
dx - 3∫ |
|
|
dx |
|
= |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x ln x |
x ln x |
|
|
x ln x |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
= ∫(ln x) |
2 |
d ln x - 3∫(ln x) |
|
|
|
2 |
d ln x = |
2 |
ln |
2 |
x - 3 × 2ln |
2 |
x + C = |
2 |
ln |
2 |
x - 6ln |
2 |
x + C. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
Пример 26. Вычислить интеграл |
|
|
|
|
I = ∫ |
(sin x + cos x)dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 sin x - cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
(sin x + cos x)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||
I = ∫ |
= ∫ |
|
(sin x - cos x) |
3 d (sin x - cos x) = |
(sin x - cos x)3 + C . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
(sin x - cos x)3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3. Метод замены переменной или подстановки
Рассмотрим один из сильнейших методов интегрирования – метод замены переменной или подстановки.
131
Теорема. Пусть функция |
x = ϕ(t) |
определена и дифференцируема |
|||||
на [t1,t2 ] , а множество [ x1, x2 ] |
– |
множество значений этой функции, на |
|||||
котором определена функция f(x). Если |
на [ x1, x2 ] f(x) имеет первооб- |
||||||
разную, то для любого t [t1,t2 ] |
справедлива формула |
|
|||||
∫ f (x)dx = |
|
x = j(t) |
|
= ∫ f (j(t)) × j¢(t)dt |
(1) |
||
|
|
||||||
|
|
dx = j¢(t)dt |
|
|
|
||
Формула (1) – формула замены переменной в неопределенном инте- |
|||||||
грале. Суть метода замены переменной в неопределенном интеграле |
со- |
стоит в следующем: интеграл, стоящий в правой части формулы (1) полу- чаем «проще» или табличного вида, чем интеграл, стоящий в левой части.
Доказательство. Равенство (1) – равенство двух первообразных, по- этому, дифференцируя обе части (1), получим
d (∫ f (x)dx) = f (x)dx = x = j(t) = f (j(t)) × j¢(t)dt d (∫ f (j(t)j¢(t)dt) = f (j(t) × j¢(t))dt
Из последних равенств следует справедливость формулы (1).
Замечание. Если известен интеграл в правой части формулы (1), т.е.
∫ f (j(t))j¢(t)dt = F (t) + C .
Тогда искомый интеграл – как функция от x находим следующим об-
разом: уравнение x = ϕ(t) решают относительно t, т.е. t = j−1(x) , получим
∫ f (x)dx = ∫ f (j(t))j¢(t)dt = F (t) + C = F (j−1(t)) + C .
Замечание. При интегрировании методом замены переменной очень важно удачно найти соответствующую подстановку, т.к. не существует об- щих правил выбора замены переменной для интегрирования любой функ- ции. Умение находить выгодные подстановки можно достичь практикой.
Пример 27. Вычислить интеграл I = ∫ x × x - 3dx .
x - 3 = t
Решение. I = ∫ x x - 3dx = x = t2 + 3 = ∫(t2 + 3) ×t × 2tdt = 2∫(t4 + 6t2 )dt = dx = 2tdt
|
t5 |
|
6 |
|
2 |
5 |
3 |
|
|||
= 2 |
+ |
t3 + C = |
(x - 3) |
2 |
+ 3(x - 3) |
2 |
+ C. |
||||
|
|
|
|||||||||
5 |
3 |
5 |
|
|
|
|
|
132
|
|
Пример 28. Вычислить интеграл |
|
I = ∫ |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d (1 + t2 ) |
|
|
|||||||||||
Решение. |
I = |
∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
dx = - |
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= -∫ |
|
|
|
|
|
tdt |
|
|
|
|
|
|
|
= - |
|
1 |
∫ |
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 1 |
+ x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
1 |
+ t 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x2 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= - |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C = - |
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t2 |
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пример 29. Вычислить интеграл |
|
I = ∫ |
|
|
a2 - x2 dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = a sin t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
I = ∫ |
|
|
a2 - x2 dx = |
dx = a costdt |
|
|
|
|
= a2 ∫cos2 tdt = |
∫(1 + cos 2t)dt = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 - x2 |
= a cost |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
a2 |
|
|
a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
= |
a2 |
|
arcsin |
x |
+ |
a2 |
sin 2(arcsin |
x |
) = |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= |
|
t + |
sin 2t + C = |
t = arcsin |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
a2 |
|
arcsin |
|
x |
+ |
a2 |
|
sin(arcsin |
x |
|
) × cos(arcsin |
|
x |
) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
a2 |
|
|
x |
|
|
|
a2 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
+ C = |
a2 |
|
arcsin |
x |
|
+ |
x |
× |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= |
|
|
arcsin |
+ |
|
|
× |
|
|
|
a2 |
- x2 |
|
a2 - x2 |
+ C. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
a |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пример 30. Вычислить интеграл |
|
I = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(x |
|
- a)(b - x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x = a cos2 t + bsin2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x - a = (b - a)sin |
2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
I = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2∫dj + C = |
2arctg |
x - a |
|
+ C. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b - x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(x |
- a)(b - x) |
|
|
|
|
b - x = (b - a)cos2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = 2(b - a)sin t costdt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Пример 31. Вычислить интеграл |
|
I = ∫ |
|
|
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 + |
|
|
|
1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
133
Решение.
|
|
|
dx |
|
|
x + 1 = t2 |
|
2tdt |
|
(t + 1) − 1 |
|
dt |
|
|
||
I = ∫ |
|
|
|
= |
x = t |
2 − 1 |
= ∫ |
= 2∫ |
dt = 2∫dt − 2∫ |
|
= |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
t + |
|
||||||||
|
1 |
+ 1 + x |
|
|
dx = |
2tdt |
|
1 + t |
t + 1 |
1 |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2t = 2ln t + 1 + c = 2t 2 − 1 − 2ln t2 − 1 + 1 + C
Пример 32. Вычислить интеграл I = ∫ |
|
x2dx |
. |
|
(1 |
+ x2 )2 |
|||
|
|
Решение.
|
|
|
|
x = tgt |
|
||
I = ∫ |
|
x2 dx |
= |
dx = |
dt |
|
|
(1 |
+ x2 )2 |
cos2 t |
|
||||
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
1 + x2 = 1 + tg2 x = |
1 |
||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
cos2 x |
|||
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ tg2t cos4 tdt = ∫sin2 tdt = cos2 t
|
= |
|
1 |
∫(1 − cos 2t)dt = |
t |
− |
1 |
sin 2t + C = |
1 |
arctgx − |
1 |
sin 2arctgt + C. |
|||||||||||||||||||
|
|
2 |
4 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
||||||||
Пример 33. Вычислить интеграл |
I = ∫ |
|
a + x |
dx . |
|||||||||||||||||||||||||||
|
a − x |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
x = a cos 2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
a + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
I = ∫ |
|
|
dx = |
dx = −2a sin 2tdt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= −4a∫cos2 t = |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
a − x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a + x |
|
|
= |
|
a(1 + cos 2t) |
= |
|
= |
cos t |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a − x |
|
a(1 − cos 2t) |
|
sin2 t |
sin t |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= −2a∫(1 + cos 2t)dt = −2at − 2a∫cos 2tdt = −2at − a sin 2t + C =
|
|
|
|
|
|
|
||
x |
|
|
x 2 |
|
||||
= −a arccos |
|
+ |
1 − |
|
|
|
+ C. |
|
|
|
|||||||
|
a |
|
|
a |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
134
Пример 34. Вычислить интегралы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
34.1. I = ∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
, применяя подстановку |
x = |
1 |
. |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
x x2 - 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Ответ: I = |
|
|
2 |
|
arccos |
|
|
|
2 |
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
34.2. I = ∫ |
|
|
dx |
|
, |
применяя подстановку |
x = − ln t . |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
e x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Ответ: I = -ln(1 + e− x ) + C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
34.3. I = ∫ |
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t = |
|
|
|
|
. |
|||||||||||
|
, применяя подстановку |
|
x +1 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
x + 1 |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Ответ: I = |
|
|
|
|
(x +1)3 - 2 |
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34.4. I = ∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
, применяя подстановку |
x = |
1 |
. |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
x |
2 |
|
4 - x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ. I = - |
|
|
|
4 - x |
2 |
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34.5. I = ∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
, применяя подстановку |
x = sin 2 t . |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
x(x -1) |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Ответ. I = 2arcsin |
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
2.4.Метод интегрирования по частям
Кчислу эффективных методов интегрирования относится метод ин- тегрирования по частям. Основывается этот метод на следующей теореме.
Теорема. Если каждая из функций u(x) и |
υ(x) дифференцируема |
на множестве x и, кроме того, на этом множестве |
существует первообраз- |
′ |
x существует первооб- |
ная для функции u(x) ×u (x) . Тогда на множестве |
′ |
|
разная и для функции u(x) ×u (x) , причем справедлива формула |
|
∫u(x) × u¢(x)dx = u(x)u(x) - ∫u(x)u¢dx . |
(1) |
Замечание. Определение дифференциала первого порядка и свойство |
|
инвариантности его формы позволяет записать формулу (1) |
в виде |
∫ud u = u × u - ∫udu . |
(2) |
135
Доказательство. Для функций |
u(x) и |
υ(x) запишем формулу для |
|
производной произведения двух функций |
|
|
|
′ |
′ |
′ |
(3) |
(u(x) × u(x)) = u(x) × u (x) + u (x) × u(x) . |
|||
Интегрируя обе части равенства |
(3) и, учитывая, что для всех |
x X |
существует ∫u(x)u¢(x)dx и ∫(u¢(x)u(x))¢dx = u(x) × u(x) + C , то для всех x
из множества X существует и интеграл ∫u(x)u¢(x)dx , причем справедливы
формулы (1) и (2) – формулы интегрирования по частям.
Суть метода интегрирования по частям состоит в следующем: инте- грал, стоящий в правой части равенства (2) табличный, «проще» или сов- падающий с интегралом, стоящим в левой части равенства (2).
Для применения метода интегрирования по частям, в конкретном случае, требуется уметь разбить заданное подынтегральное выражение на два множителя – на u и на d υ . Общих правил для этого, к сожалению, нельзя дать, кроме:
а) dx всегда должен быть частью d υ ;
в) надо уметь интегрировать d υ (т.е. находить υ);
с) если подынтегральное выражение есть произведение двух функций, тогда наиболее сложный множитель надо рассматривать как часть d υ .
Практика интегрирования показывает, что значительная часть инте- гралов, берущихся посредством интегрирования по частям, может быть разбита на следующие группы:
1. К первой группе относятся интегралы, подынтегральная функция которых содержит в качестве множителя одну из следующих функций: lnx, arcsinx, arctgx, (arctgx)2, ln ϕ(x) . Для вычисления интегралов первой группы
выбирают в качестве u(x) |
одну из указанных выше функций. |
|
2. Ко второй группе относятся интегралы вида |
||
∫(ax + b)n cos mxdx, |
∫(ax + b)n sin mxdx , |
∫(ax + b)n ekxdx , |
где a, b, k – некоторые постоянные, n – целое положительное число. |
||
Интегралы второй группы берутся путем |
n-кратного применения |
формулы интегрирования по частям, причем в качестве u(x) всякий раз следует брать (ax + b) в соответствующей степени. После каждого интег- рирования по частям эта степень будет понижаться на единицу.
3. К третьей группе относятся интегралы вида
∫eax sin bxdx , ∫eaxbxdx , ∫sin(ln x)dx .
136
Обозначая любой из интегралов этой группы через I и дважды ин- тегрируя по частям, получим уравнение первого порядка относительно I, решая которое, находим I, а, следовательно, и искомый интеграл.
Замечание. Повторное применение формулы (2) позволяет получить обобщенную формулу интегрирования по частям: если функции u(x) и υ(x) имеют непрерывные производные всех порядков до (n + 1)-го вклю-
′ |
′ ′′ |
|
(n) |
, υ |
(n) |
,u |
(n+1) |
, |
|
(n+1) |
, то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
чительно u , |
υ ,u ,...,u |
|
|
|
|
|
υ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
∫uυ |
(n+1) |
|
|
|
|
(n) |
|
′ |
(n−1) |
|
|
′′ |
(n−2) |
+ ... + |
(−1) |
n+1 |
∫u |
(n+1) |
υdx . |
(4) |
||||||||||||
|
dx = uυ |
|
− u υ |
|
|
+ u υ |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Полагая в (4) |
n = 1, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
′′ |
|
|
|
|
|
|
′ |
′ |
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(5) |
|||
|
|
|
|
|
|
|
∫uυ dx = uυ − u υ + ∫u υdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Пример 35. Вычислить интеграл |
I = ∫ x cos xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I = ∫ x cos xdx = |
|
u = x;du = dx |
|
|
|
|
|
|
= xsin x − ∫sin xdx = x sin x + cos x + C . |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
d υ = cos x;υ = sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Пример 36. Вычислить интеграл |
I = ∫ x2 ln xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u = ln x; du = |
dx |
|
|
x3 |
|
|
x2 |
|
|
x 3 |
|
|
|
x3 |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
I = ∫ x2 ln xdx = |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
= |
ln x − ∫ |
dx = |
ln x − |
+ C. |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
d υ = x2dx;υ = |
x |
|
|
|
|
3 |
|
|
3 |
|
3 |
|
|
9 |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 37. Вычислить интеграл I = ∫arcsin xdx .
Решение.
|
u = arcsin x;du = |
|
|
dx |
|
|
|
|
xdx |
|
|
||||||||
I = ∫arcsin xdx = |
|
|
|
|
|
= x arcsin x − ∫ |
|
|
= |
||||||||||
|
|
1 − x2 |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
d υ = dx; υ = x |
|
|
|
|
1 − x2 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
1 |
|
d (1 − x2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= x arcsin x + |
∫ |
= x arcsin x + 1 − x2 + C. |
|
|
|||||||||||||||
2 |
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 − x2 )2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Пример 38. Вычислить интеграл |
I = ∫ xarctgxdx . |
|
|
137
Решение.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u = arctgx; du = |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ x2 |
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
I = ∫ xarctgxdx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
= |
|
|
arctgx - |
|
∫ |
|
|
|
|
|
dx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
+ x2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d u = xdx; u = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= |
x2 |
arctgx - |
|
1 |
∫dx + |
|
1 |
∫ |
|
|
|
dx |
|
= |
|
|
x2 |
|
|
arctgx - |
|
|
x |
|
+ |
1 |
arctgx + C. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
1 |
+ x2 |
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Пример 39. Вычислить интеграл |
I = ∫ |
|
|
|
|
|
x |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
I = ∫ |
x |
|
dx = |
∫ xdtgx = |
|
u = x; du = dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= xtgx - ∫tgxdx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d u = dtgx;u = tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= xtgx - ∫ |
sin x |
dx = xtgx + ∫ |
d cos x |
|
= xtgx + ln |
|
cos x |
|
+ C. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Пример 40. Вычислить интеграл |
In = ∫cosn xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
In = ∫cosn xdx = ∫cosn − 2 x(1 - sin2 x)dx = ∫cosn − 2 xdx - ∫cosn − 2 x sin2 xdx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
u = sin x; du = cos xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
d u = cosn − 2 x sin xdx;u = -∫cosn − 2 xd cos x = - |
|
|
cosn −1 x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
= In − 2 + |
sin x cosn −1 x |
+ |
|
1 |
|
|
|
|
∫cosn xdx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
n + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Тогда имеем |
|
In = In−2 + |
|
sin x cosn−1 x |
+ |
|
|
|
I |
n |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
n -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n - |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x cosn−1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Откуда получим |
In 1 - |
|
|
|
|
|
= In−2 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
А, следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x cosn−1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
In = ∫cos |
n |
xdx = |
+ |
|
n -1 |
|
|
|
|
|
|
(n ¹ 0) |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
In−2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Полученная формула сводит вычисление интеграла |
|
|
|
|
In |
к вычисле- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
нию интеграла In−2 |
с меньшим на две единицы индексом. |
|
|
|
|
138
Пример 41. Вычислить интеграл In |
= ∫ |
|
dx |
. |
|
(x2 |
+ a2 )n |
||||
|
|
|
Решение. Этот интеграл не входит ни в одну из упомянутых выше групп. Для вычисления этого интеграла установим для него рекуррентную фор-
мулу, сводящую вопрос о вычислении |
|
|
In к вычислению |
In−1 . При |
n ¹ 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
имеем (n = 1, I1 – |
табличный интеграл) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
a2dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
((x2 + a2 ) - x2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
In |
= |
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
(x2 + a2 )n |
a |
2 |
|
|
|
|
|
(x2 + a2 )n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
1 |
∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
- |
|
|
1 |
|
|
∫ x |
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
1 |
|
|
|
× In −1 - |
1 |
|
|
∫ x |
d (x2 + a2 ) |
= |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
a |
2 |
(x |
2 |
+ a |
2 |
) |
n −1 |
2a |
2 |
(x |
2 |
|
+ a |
2 |
) |
n |
|
a |
2 |
|
|
2a |
2 |
(x |
2 |
+ a |
2 |
) |
n |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
u = x; du = dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
1 |
|
|
|
× In −1 |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
- |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
d (x2 |
|
+ a2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
d u = |
|
; u = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
2a2 (n -1)(x2 + a2 )n −1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x2 + a2 )n |
(n -1)(x2 + a2 )n −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
× In −1 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
1 |
|
|
2n - 3 |
|
× In −1. |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2a |
2 |
(n - |
1) |
2a |
2 |
|
(n - |
1)(x |
2 |
|
+ a |
2 |
) |
n −1 |
|
a |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2n - 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Таким образом, имеем |
|
In = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
1 |
|
× |
|
|
2n - 3 |
In−1 . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2a |
2 |
(n |
-1)(x |
2 |
+ a |
2 |
) |
n−1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
2n - 2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Отметим, что I1 |
= ∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
= |
1 |
arctg |
x |
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x2 |
+ a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
После того, как вычислен интеграл I1 , полагая в полученной форму-
ле k = 2, находим I2 . В свою очередь зная I2 и полагая в рекуррентной формуле n =3 находим I3 . Продолжая действовать таким образом дальше,
находим интеграл In для любого натурального n.
Пример 42. Вычислить интеграл |
|
|
I = ∫ 1 + x2 dx . |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u = 1 + x2 ;du = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
I = ∫ |
|
1 + x2 dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
υ = x; d υ = dx |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 + x2 ) − 1 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
= x 1 + x2 − ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx =x 1 + x2 − ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
+ x2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x2 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
= x |
1 + x2 |
− ∫ 1 + x2 dx + ∫ |
|
|
|
= x 1 + x2 |
− I + ln(x + 1 + x2 ). |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 + x2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
139
или
2I = −x1 + x2 − ln(x + 1 + x2 ) + C .
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|||
Откуда искомый интеграл |
I = |
|
x 1 + x |
|
− ln(x + |
1 + x |
|
) |
+ C . |
||
2 |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 43. Вычислить интеграл |
I = ∫eax cosbxdx . |
|
|
|
|
Решение.
u = eax ;du = aeax dx
I = ∫eax cosbxdx = υ = cosbx;υ = 1 sin bx b
= eax sin bx − b
− |
a |
∫eax sin bxdx = |
u = eax ;du = aeax dx |
|
|
|
= |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos bx |
|
|||||||||
b |
|
d υ = sin bxdx;υ = − |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
= |
eax sin bx |
+ |
a |
eax cosbx − |
a2 |
|
I. |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
b2 |
||||||||||||||
|
|
|
|
b |
|
|
b2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Таким образом, после двукратного интегрирования I по частям по- |
||||||||||||||||||||
лучили для интеграла I уравнение первого порядка |
||||||||||||||||||||
|
|
I = |
eax sin bx |
+ |
a |
eax cos bx − |
a2 |
|
I . |
|||||||||||
|
|
|
b2 |
b2 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Решая его относительно I, получим |
I = |
a cosbx + bsin bx |
eax + C . |
|||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 + b2 |
Замечание. При вычислении данного интеграла в интегрировании по частям можно дважды было брать тригонометрическую функцию за u.
Замечание. Данный интеграл можно вычислить, используя обобщен- ную формулу интегрирования по частям
′′ |
′ ′ |
′′ |
|
|
|
|
|
|||||
∫uυ dx = uυ − u υ + ∫u |
υdx . |
|
|
|
|
|
||||||
Положим u = cos bx , υ = |
1 |
eax , тогда u′ = −b sin bx , u′′ = −b2 cos bx , υ′ = |
eax |
, |
||||||||
a2 |
a |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
υ′′ = eax . Следовательно искомый интеграл I = |
eax |
cos bx + |
b |
eax sin bx − |
b2 |
I + C , |
||||||
|
a2 |
a2 |
||||||||||
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
откуда I = a cos bx + b sin bx eax + C . a2 + b2
140