14-es / Высшая математика (РТФ) / умк_Цывис_Функции_Интеграл. исчисл
..pdf−7 |
5 |
|
5 |
|
|
3 |
|
|
2 |
||
6.3. I3 = ∫ e( x+7)2 dx + 3∫e9( x− |
3 ) |
dx . |
|||
−6 |
4 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
Решение: 6.1. Подстановка t = tg |
x |
|
дает x = 2arctgt, dx = |
|
|
2dt |
|
|
, |
|
x = 0, t = 0; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x = π , t = 1 и монотонность функции tg |
x |
|
на отрезке [0, π] |
обеспечивает |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
законность применения данной подстановки. Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
dx |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|1 = |
|
|
p |
|
|
|
|
= p 3 . |
||||||||||||||||||||||
I1 = ∫ |
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
× |
|
|
|
= 2∫ |
|
|
= |
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 + cos x |
|
|
|
1 - t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
0 2 + |
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
0 3 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 0 |
|
|
3 |
|
3 |
|
9 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
t = tgx , получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
6.2. Используя подстановку |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt = |
dx |
|
; x = 0, t = 0; x = π , t =1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
t|1 |
|
|
|
1 |
|
|
3 |
|
||||||||||||||||
I2 = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
= |
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
× |
arctg |
= |
arctg |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
4cos2 x + |
9sin2 x 0 4 |
+ 9t2 |
|
|
9 |
|
0 ( |
)2 + t2 |
9 2 |
|
2 |
|
0 |
|
|
6 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.3. Полагая в первом интеграле x = −t − 6 , получим dx = −dt; x = −6, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
t = 0; x = −7, t = 1. Следовательно |
|
|
∫ e( x+7)2dx = -∫e(t |
−1)2 dt . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Во |
|
втором |
|
интеграле |
|
применим |
|
|
подстановку |
|
x = |
, |
получим |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
dx = |
dt |
|
4 |
,t = 0; x = |
5 |
,t =1. |
|
|
3∫e9( x− |
|
) |
|
|
dx = ∫e(t −1)2 dt . Тогда |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
; x |
Следовательно |
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
искомый интеграл I3 |
будет равен |
|
|
I3 = -∫e(t |
−1)2 dt +∫e(t |
−1)2 dt = 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Замечание 1. Каждый из интегралов входящих в I3 в отдельности не находится в элементарных функциях, но подходящая замена переменных в каждом из интегралов дает нам результат.
211
Замечание 2. Справедливо следующее утверждение: с помощью ли- нейной подстановки (замены переменной) x = pt + q (p и q – постоянные числа) любой данный интеграл с конечными пределами интегрирования a и b можно преобразовать в интеграл с пределами 0 и 1.
Доказательство. Замена переменной (подстановка) x = pt + q удовлетво- ряет условиям теоремы о замене переменной. Так как при x = a нужно по- лучить t = 0 и при x = b должно быть t = 1, то числа p и q определим как решение системы линейных уравнений
{a = p × 0 + q b = p ×1 + q
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Откуда |
p = b − a; q = 0 . Тогда ∫ f (x)dx = (b - a)∫ f ((b - a)t + a)dt . Что |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
и требовалось доказать. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Пример 7. Вычислить определенные интегралы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
1 + x2 dx с помощью подстановки x = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7.1. |
I = ∫ |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cost |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
7.2. |
I = ∫ x2dx |
|
подстановка |
|
|
t = x2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение: 7.1. Данную подстановку использовать нельзя, так как |
|
1 |
>1, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cost |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
а отрезок интегрирования [0,1]. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
7.2. |
|
|
Подстановка t = x2 ; 2xdx; x = |
|
|
|
|
, при x = −1; t |
= 1; при |
x = 2; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
t |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
t2 = 4 , тогда I = ∫ x2dx = |
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|4 |
= |
1 |
(8 -1) = |
|
7 |
, но |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
tdt = |
× |
|
|
×t |
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
2 1 |
|
|
|
|
2 |
|
3 |
|
|
|
|
1 |
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
x2dx = |
x |
3 |
|
|−2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I = ∫ |
|
|
|
1 = |
(8 - (-1)) = 3 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Ошибка состоит в том, |
что функция t = x2 имеет две обратные функ- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ции x = |
|
|
и x = − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
t |
|
t , а поэтому правильный ответ будет, |
если поступить |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
следующим образом: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
2 |
0 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
I = ∫ x2dx = ∫ x2dx + ∫ x2dx |
|
и |
|
в |
|
|
|
первом интеграле |
полагаем, |
что |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
−1 |
|
−1 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
x = − |
|
, а во втором интеграле x = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
t |
t . Тогда получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
1 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
1 |
4 |
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
I1 = ∫ |
x2dx = − |
|
∫ |
t |
dt = |
; I2 = ∫ x2dx = |
∫ |
t |
dt = |
. |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
3 |
|
|
|
212
Тогда I = I1 + I2 = 3.
2
Пример 8. Вычислить интеграл I =
Решение. Пусть x = cos t, тогда функция
2 |
1 + x |
|
|
∫ |
dx . |
||
|
|||
0 |
1 - x |
x = ϕ(t) = cos t :
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
1) |
непрерывна на R и убывает на 0; |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
2) |
если x Î 0; |
|
|
|
|
, то |
t Î |
; |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
4 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
3) |
′ |
|
|
|
|
|
|
непрерывна на |
p p |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
ϕ (t) = − sin t |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
4) |
|
|
1 + x |
= |
|
|
1 + cost |
|
= |
ctg2 |
t |
|
= |
ctg |
t |
|
|
= ctg |
t |
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 - x |
|
1 - cost |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Тогда I = ∫ ctg |
(-sin t)dt = -∫ |
|
|
2 |
|
|
× 2sin |
cos |
dt = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
π |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π sin |
t |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= p + 1 - |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
= ∫ 2cos2 |
dt = ∫ (1 + cos t)dt |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
2 |
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Отметим, что, производя замену переменной в определенном инте- грале, не возвращаются к исходной переменной, а интегрируют по новой переменной и в новых пределах интегрирования.
Пример 9. Вычислить интеграл |
|
I = |
2 |
|
|
|
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2 x2 + |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
dx |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
2 |
|
p |
|
p 1 |
|
p |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Решение. 1 способ. |
I = |
∫ |
|
|
= |
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
= |
- |
|
|
= |
. |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
2 + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
−2 x |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
−2 4 |
|
|
4 2 4 |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
2 |
|
dx |
|
|
|
f (x) = |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
dx |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|
2 |
= p . |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
2 способ. I = ∫ |
|
|
= |
|
x2 + 4 |
|
|
|
= 2∫ |
|
|
= 2 × |
arctg |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
2 + 4 |
|
|
|
|
2 + 4 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
−2 x |
|
четная функция |
|
|
|
|
|
|
0 x |
|
2 |
|
|
|
2 |
|
0 |
4 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 способ. Данный интеграл найдем, используя замену переменной
213
|
|
|
|
|
|
x = 1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
dt |
|
|||||||
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
I = ∫ |
|
= |
|
|
|
|
= − ∫ |
|
|
|
|
|
|
= − |
∫ |
|
|
= |
||||||||||||||||||
x |
2 + 4 |
dx = − |
|
dt |
|
|
|
|
+ |
1 |
|
4t |
2 + 1 |
|||||||||||||||||||||||
−2 |
|
|
|
|
|
− |
1 |
t |
2 |
4 |
− |
1 |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
t2 |
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 π |
|
|
|
π |
|
π |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
= − |
|
|
arctg2t |
|
|
|
|
1 |
|
|
= − |
|
|
|
|
|
− |
− |
|
= − |
|
|
|
. |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
− |
|
|
|
2 4 |
|
|
|
4 |
|
4 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Это результат явно неверный, так как 1 и 2 способы дали другой ре-
зультат, а также потому, что подынтегральная функция f (x) = |
|
|
1 |
> 0 . |
|
x |
2 |
+ 4 |
|||
|
|
Следовательно, и искомый интеграл не может быть равным отрицательно- му числу. Где ошибка? (обдумайте).
Пример 10. Показать, что замена переменного приводит к неверным результатам:
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
1 |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||
1. |
∫dx , если |
t = x 3 ; |
2. |
∫ |
|
|
|
|
, если |
x = |
; |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
+ x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−11 |
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
2π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
π |
|
||||
|
|
dx |
, если t = tg |
x |
|
|
I = |
|
a |
|
|
|
dx |
= |
, если x = |
1 |
, то I = |
|
||||||||||||||
3. |
∫ |
|
; |
4. |
|
∫ |
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||||
|
0 |
5 |
− 3cos x |
|
2 |
|
|
|
|
− |
1 |
|
1 |
+ a2 x2 |
|
2a |
|
at |
2a |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
Пример 11. Доказать равенство |
|
|
∫sinm xdx = ∫ cos m xdx . |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x = π − t , тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
Решение. Пусть |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
π |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
π |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
2 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
∫sinm xdx = − ∫sinm |
2 |
− t dt = |
∫ cosm tdt = |
∫ cosm xdx . |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
Что и требовалось доказать. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
Пример 12. Доказать, что имеет место равенство |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
∫ xf (sin x)dx = |
2 |
|
∫ f (sin x)dx . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Решение. Пусть |
x = π − t , тогда dx = −dt |
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
214
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ xf (sin x)dx = −∫(π − t) f (sin(π − t))dt = π∫ f (sin t) − ∫tf (sin t)dt . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
||||||
Откуда имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2∫ xf (sin x)dx = π∫ f (sin x)dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
Что и требовалось доказать. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
Вычислить интегралы, применяя следующие подстановки: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
= 4 − 2ln 3 , полагая t = |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
dx |
|
|
|
= π , полагая x = 2t; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x ; |
|
2. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
1 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
4 − x2 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
3. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 1, полагая t = 1 − x2 ; |
4. |
∫sin x cos2 xdx = |
, полагая sin x = t ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
1 − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||||||||||
|
π |
|
(sin x + cos x)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
= |
|
|
ln 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
5. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, полагая sin x – cos |
x = t; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 + sin 2x |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
6. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= arctge − π , полагая ex = t ; 7. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
= π , полагая x = sin2 t ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
+ e |
− x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
ax − x2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
29 |
|
|
(x − 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
3 |
dx |
= 8 |
|
+ |
3 3 |
|
π , полагая |
|
x − 2 = t3 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 (x − 2)3 + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
ln 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 − π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
ex −1dx = |
, полагая ex −1 = t2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ydy |
|
= |
3 2 |
, полагая 2 + 4 y = t . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
10. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 + 4 y |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
Проверить следующее интегрирование: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
98 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
52 |
|
|
|||||||||
1. ∫ x x2 + 9dx = |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
2. |
|
∫ x2 1 + x3 dx = |
; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ π ; |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|||||||||||
3. ∫ |
|
|
|
|
|
|
x2 + 9 = 10 + |
ln 3 ; |
|
|
4. |
|
∫ 4 − x2 dx = |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
3 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
215
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
(eπ + 1); |
||||||||
5. |
∫ xexdx = 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
6. ∫ex sin xdx = |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
dx |
|
= |
1 |
|
|
3 |
|
4 |
|
|
|
x |
2 |
dx |
|
= 4π ; |
|
|
|
|
|||||||||||
7. |
∫ |
|
|
|
|
ln |
; |
8. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
3 x 25 − x2 |
5 2 |
|
0 16 − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
2 |
|
|
2 |
−1 |
|
|
|
|
|
|
− π ; |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
x |
dx = |
|
|
|
x |
dx |
|
= |
− |
3 |
|
|||||||||||||||||||||||
9. |
∫ |
|
|
3 |
10. ∫ |
|
|
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
x |
3 |
0 |
|
|
1 − x2 |
12 |
|
8 |
|
|
Пример 13. Обосновать, справедлива ли подстановка или замена пе- ременных в следующих интегралах:
2π |
|
|
dx |
, подстановка t = tg |
x |
|
1. ∫ |
|
|
; |
|||
12 |
− 5cos x |
|
||||
0 |
2 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
π dx
2.∫0 1 + sin2 x , подстановка t = tgx ;
π |
|
dx |
|
|
|
t = tgx ; |
|||
3. ∫ |
|
|
|
|
, подстановка |
||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|||||
0 a2 cos2 x + b2 sin2 x |
|
|
|
|
|||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. ∫ 3 1 − x2 dx , подстановка x = cos t; |
|
|
|||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
5. Можно ли в интеграле I = ∫ 1 − x2 dx при использовании замены |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
переменной |
x = sin t |
в качестве новых пределов интегрирования взять |
|||||||
числа π и |
π ? |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
Ответ: 1) нет; 2) нет; |
3) нет; 4) нет; |
5) да. |
|||||||
Пример 14. Доказать, что для любой непрерывной функции f(x) |
|||||||||
|
|
|
|
|
a |
a |
|
|
|
справедливо равенство |
∫ f (x)dx = ∫ ( f (x) + f (−x))dx . |
||||||||
|
|
|
|
|
−a |
−a |
|
|
Используя полученное равенство, доказать справедливость формул:
|
π |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
b |
|
|
b |
|
|
|
|
|
1. |
∫ f (tgx)dx = ∫ f (ctgx)dx ; |
2. ∫ f (x)dx =∫ f (b − x)dx ; |
|||||||||||
|
0 |
0 |
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
a |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
dx |
|
x |
|
dx |
|
|||
3. |
∫ x3 f (x2 )dx = − |
∫ xf (x)dx, a > 0 ; |
4. ∫ |
|
|
=∫ |
|
, x > 0 ; |
|||||
|
|
|
+ x2 |
1 + x2 |
|||||||||
|
0 |
2 |
0 |
x |
1 |
1 |
|
216
|
b |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5. ∫ f (x)dx = (b − a)∫ f ((b − a)t + a)dt ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
a |
0 |
|
|
|
|
|
|
− x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6. |
Если f(x) нечетная функция, то ∫ f (t)dt = ∫ f (t)dt ; |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
−a |
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
a |
7. |
∫ xm (1 − x)n dx = ∫ xn (1 − x)m dx ; |
|
|
8. |
|
∫ cos xf (x2 )dx = 2∫cos xf (x2 )dx ; |
|||||||
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
−a |
|
|
|
0 |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9. |
∫ sin xf (cos x)dx = 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
−a |
|
|
|
|
π |
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
Пример 15. Доказать равенство |
∫ f (cos x)dx = ∫ f (sin x)dx . |
|||||||||||
|
|
π |
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. Имеем |
2 |
|
x |
= |
π |
− t |
|
0 |
|
π |
− t |
|
|
|
|
||||||||||||
I = ∫ f (cos x)dx = |
|
|
|
= − ∫ |
f cos |
dx = |
|||||||
|
|
0 |
|
|
|
2 |
|
|
π |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
π |
|
|
π |
2 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ f (sin t)dt |
= |
∫ f (sin t)dt. |
|
|
|
||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
Что и требовалось доказать.
π |
π |
2 |
2 |
Пример 16. Вычислить интегралы I1 = ∫ cos2 x и |
I2 = ∫sin2 xdx . |
0 |
0 |
Решение. Так как справедливо равенство
π |
π |
2 |
2 |
∫ f (cos x)dx |
= ∫ f (sin x)dx , то |
0 |
0 |
|
π |
|
2 |
А так как sin2 x + cos2 x = 1, то ∫sin2 xdx + |
|
|
0 |
π |
π |
π |
π |
|
2 |
2 |
|
∫ cos2 xdx = ∫sin2 xdx . |
||
0 |
0 |
|
π |
π |
π . |
2 |
2 |
|
∫ cos2 xdx = ∫1dx = |
||
0 |
0 |
2 |
|
2 |
2 |
π . |
Следовательно ∫sin2 xdx = ∫ cos2 xdx = |
||
0 |
0 |
4 |
|
Замечание. 1) если функция f(x) |
четная на отрезке [−a;a] , то |
a |
a |
∫ f (x)dx = 2∫ f (x)dx ; |
|
−a |
0 |
217
|
|
|
|
|
|
a |
2) если функция f(x) |
нечетная на отрезке |
[−a;a] , то ∫ f (x)dx = 0 ; |
||||
|
|
|
|
|
|
−a |
3) если функция f(x) |
периодическая с периодом T, то |
|||||
b |
b+nT |
|
|
|
|
|
∫ f (x)dx = |
∫ f (x)dx , где n – целое число. |
|
|
|
|
|
a |
a +nT |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
x |
2 |
sin x |
|
Пример 17. Вычислить интеграл I = ∫ |
|
. |
||||
|
|
|
||||
|
|
−5 |
x4 + 3 |
Решение. Так как подынтегральная функция на отрезке [−5;5] нечетная f(– x) = – f(x), то искомый интеграл равен нулю.
|
|
|
|
9 |
π |
|
|
|
|
|
Пример 18. Вычислить интеграл I = |
4 |
sin 2xdx |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
||||||
|
∫ |
|
|
. |
||||||
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
2π cos4 x + sin |
4 x |
|||||
Решение. Так как |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
f (x + π) = |
sin 2(x + π) |
= |
|
sin 2x |
|
= f (x) , |
||||
|
|
|
||||||||
cos4 (x + π) + sin4 (x + π) |
cos4 x + sin4 x |
то подынтегральная функция имеет период π, поэтому от верхнего и ниж- него пределов интегрирования можно отнять число 2π, т.е.
|
π |
|
|
|
|
|
t = tgx |
|
π |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
I = |
4 |
sin 2xdx |
= |
|
= |
4 |
|
|
|
|
tgxdx |
|
= |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
dx |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
0∫ cos4 x + sin4 x |
|
|
dt = |
|
|
|
|
0∫ cos2 x(1 + tg |
4 x) |
|
|||||||||||
|
cos2 x |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
2tdt |
|
|
|
|
|
1 |
|
π |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
= |
t = tgx |
= ∫ |
= argtgt2 |
|
|
= |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
1 + t4 |
4 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
π |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x sin x |
|
|
|
|
|||||||
Пример 19. Вычислить интеграл I = ∫ |
dx . |
|
|
|
||||||||||||||||||
1 + cos2 x |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
π |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x sin x |
|
|||
Решение. Отметим, что неопределенный интеграл |
I = ∫ |
dx не |
||||||||||||||||||||
1 + cos2 x |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
выражается через элементарные функции, т.е. является «неберущимся». Но, применяя соответствующую подстановку и используя разбиение
отрезка интегрирования, вычислим данный определенный интеграл.
π |
|
π |
|
|
|
|
2 |
x sin x |
x sin xdx |
|
|
||
Так как I = ∫ |
dx + ∫ |
= I1 + I |
2 , |
|||
1 + cos2 x |
|
|||||
0 |
π |
1 + cos2 x |
|
|||
|
|
2 |
|
|
|
218
π |
x sin xdx |
0 |
(p - t)sin(p - t) |
||||
|
|
|
|
||||
I2 = ∫ |
|
= |
x = p - t |
= -∫ |
|
|
dt = |
1 + cos2 x |
1 + cos2 |
|
|||||
π |
|
|
π |
(p - t) |
|||
2 |
|
2 |
|
|
|
π π
|
|
|
|
2 |
|
|
|
sin t |
|
|
|
2 |
|
t sin tdt |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
= p∫ |
|
|
|
|
dt - |
|
∫ |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
0 |
1 + cos2 t |
|
|
|
0 |
1 + cos2 t |
|
|
|
|||||||||||
Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
||||
2 |
x sin xdx |
|
|
2 |
|
sin tdt |
2 |
|
|
t sin tdt |
2 |
|
sin tdt |
|
|
|||||||||
I = ∫ |
|
|
|
|
+ p |
∫ |
|
|
|
- ∫ |
|
|
|
|
|
= p∫ |
|
|
= |
|||||
|
|
|
|
|
+ cos2 t |
1 + cos2 t |
|
+ cos2 t |
||||||||||||||||
0 |
1 + cos2 x |
0 1 |
0 |
0 1 |
|
|
||||||||||||||||||
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
d cos t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= -p(arctg0 - arctg1) = p |
2 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
= -p∫ |
|
|
= -parg tg (cost) |
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
0 |
1 + cos2 t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Замечание. Данный интеграл можно вычислить, используя равенство |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ xf (sin x) =p∫ f (sin x)dx . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример 20. Доказать, что ∫ xf (sin x)dx = p∫ f (sin x)dx . |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. Так как |
∫ xf (sin x)dx = ∫ cf (sin x)dx + ∫ xf (sin x)dx , то, полагая во |
|||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
втором интеграле |
x = π − t , получим |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
π |
|
|
||||||||||
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
||
∫ xf (sin x)dx = -∫ (p - t) f (sin(p - t))dt = ∫ p × f (sin t) |
- ∫tf (sin t)dt . |
|||||||||||||||||||||||
π |
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
π |
|
|
|||
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
||||
Тогда имеем ∫ xf (sin x)dx = |
∫ xf (sin x)dx + p∫ f (sin t)dt - |
∫ xf (sin x)dx или |
||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
π |
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
∫ xf (sin x)dx = p∫ f (sin x)dx . |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Что и требовалось доказать.
219
π |
π |
2 |
2 |
Пример 21. Доказать, что ∫ f (sin x)dx |
= ∫ f (cos x)dx . |
0 |
0 |
π |
|
Решение. Пусть x = π − t в интеграле |
2 |
||
I = ∫ |
|||
2 |
|
0 |
|
Тогда dx = – dt, а при x = 0 t = π |
|||
; при |
|||
1 |
2 |
|
|
|
|
f (cos x)dx .
x = π
2
π |
|
f (cos π |
|
π |
π |
2 |
0 |
|
2 |
2 |
|
I = ∫ f (cos x)dx = − ∫ |
− t dt = ∫ f (sin t)dt = ∫ f (sin x)dx . |
||||
0 |
π |
2 |
|
0 |
0 |
|
2 |
|
|
|
|
Что и требовалось доказать.
|
2π |
Пример 22. Доказать, что интеграл I = ∫ f (x)cos x при замене пе- |
|
|
0 |
ременного t = sin x равен |
|
1 |
1 |
I = ∫( f (arctgt) − f (π − arcsin t))dt + ∫ ( f (2π + arcsin t) − f (π − arcsin t))dt .
0 |
−1 |
§6. Интегрирование по частям в определенном интеграле
Теорема 1. Если функция u(x) и v(x) имеют на отрезке [a,b] непре-
рывные производные, то справедлива формула интегрирования по частям
b |
|
|a |
− |
b |
|
|
∫ |
|
∫ |
vdu . |
(1) |
||
|
udv = uv b |
|
||||
a |
|
|
|
a |
|
|
Доказательство. Так как u(x) |
и v(x) |
имеют непрерывные производные |
на отрезке [a,b] то
d (uv) = udv + vdu .
Интегрируя последнее равенство на отрезке [a,b] , получим
b b b
∫d (uv) = ∫udv + ∫vdu
a a a
220