59.Палітыка перабудовы ў ссср і яе вынікі. Абвяшчэнне сувірынітэта Беларусі.

У сярэдзіне 80-х гадоў Савецкі Саюз апынуўся перад шэрагам праблем сацыяльна-эканамічнага, палітычнага і культурнага развіцця.

Аднак тагачасная нерэфарміраваная эканоміка СССР аказалася недастаткова ўспрымальнай да новых ідэй, дасягненняў навукі і тэхнікі.

Перабудову прадугледжвалася праводзіць у рамках сацыялістычнага выбару, сацыялістычных ідэалаў і каштоўнасцей.

Для таго каб людзі паверылі ў безальтэрнатыўнасць перабудовы, ініцыятары яе ўпотай ад народа разглядалі яе як шлях капіталістычнай рэстаўрацыі ў краіне.

Працэс фарміравання палітычнай апазіцыі пачынаўся з амаль непрыкметнай для кіраўніцтва Беларусі з’явы – значнага павелічэння ліку аматарскіх нефармальных аб’яднанняў і клубаў па інтарэсах.

З другой паловы 1987 г. у дзейнасці клубаў і арганізацый усё больш і больш пачынаюць праяўляцца цэнтралізацыя і палітызацыя.

У 1989 г. ствараецца штаб палітычнай апазіцыі – Беларускі народны фронт. Яго праграма, статут і іншыя дакументы мелі адкрыта антысавецкую і антыкамуністычную накіраванасць.

Апазіцыя робіць спробу абвяржэння тагачаснай канцэпцыі гісторыі Беларусі.

Шматлікія мітынгі і маніфестацыі пракаціліся па гарадах Беларусі вясной 1991 г.

Інертнасць і абыякавасць, баязлівасць і здрадніцтва многіх кіраўнікоў Беларусі, мясцовых партыйных і дзяржаўных органаў, сілавых структур вялі да гібелі савецкай улады, да капіталістычнай рэстаўрацыі. Значная частка палітычна актыўнага насельніцтва падтрымала апазіцыю, другая частка раўнадушна заняла нейтральную пазіцыю. КПБ паступова адхілялася ад кіраўніцтва грамадствам. Набліжалася развязка. Яна наступіла ў жніўні 1991 г.

60.Культурнае жыццё бсср у 20-30-я гг хх ст. Палітыка беларусізацыі

Беларусізацыя – палітыка афіцыйных улад, якая са-дзейнічала нац.-культурнаму будаўніцтву ў Бел. ў пе-рыяд 1924-29гг. Яна была ажыццяўленне той лініі, якую адстойвалі з самага пачатку нац.-дэмакратычныя сілы ў КП(б)Б. Беларусізацыя прадугледжвала цэлы комплекс мерапрыемстваў па адраджэнню бел. нацыі, к-ры, школы, мовы. У гэтыя гады былі праведзены на-ступныя мерапрыемствы. 1) Дзярж. былі абвешчаны 4 мовы – бел., рус., польск. і яўрэйская. Адбываўся пе-равод навучання ў школах пераважна на бел. мову. Часці Чырвонай Арміі, што размяшчаліся ў Бел., так-сама пераводзіліся на бел. мову і камплектаваліся бе-ларусамі. Мовай спараводства стала пераважна бел. мова. Наладжваўся выпуск газет, часопісаў, падруч-нікаў і кніг на бел. мове. Было ўтворана выдавецтва “Савецкая Бел.”, адкрыта Бел. дзярж. бтбліятэка. 2) Палітыка беларусізацыі спрыяла ліквідацыі непісь-меннасці дарослага насельніцтва. У 1921г. адгрыўся БДУ. Дзейнічалі С/г акадэмія ў Горках, Віцебскі ветэ-рынарны інстытут. 3) Пачалося вылучэнне на адказ-ную работу беларусаў. 4) Арганізоўвалася навукова-даследчая дзейнасць па ўсебаковаму навучэнню Бел. У 1922г. быў адкрыты Інстытут бел. к-ры, пераўтвора-ны ў 1929г. у Бел. акадэмію навук. Першымі акадэмі-камі сталі Купала, Колас, Жылуновіч. Паспяхова раз-вівалася тэатральнае мастацтва. Пад кіраўніцтвам Мі-ровіча адбывалася станаўленне Першага Бел. дзярж. тэатра. Тут ставіліся спектакслі “Паўлінка”, “Тутэй-шыя” па п’есах Купалы. У 20-я гг. ХХст. былі апублі-каваны паэмы “Новая зямля” і “сымон-музыка” Кола-са. Адбывалася станаўленне бел. савецкага кіно. Быў створаны першы бел. мастацкі фільм аб грамадзянс-кай вайне “Лясная быль” (рэжысёр – Гарыч). Перыяд бел-цыі аказаўся вельмі кароткім. Змена паліт. курсу правячымі коламі краіны, звязаная адмовай ад нэпа, прывяла да спынення палітыкі бел-цыі. У 30-я гг. ХХст. развіццё к-ры адбывалася ў іншых паліт. умовах. Першымі ў нацыянал-дэмакратызме былі аб-вінавачаны Чарвякоў, Жылуновіч, Ігнатоўскі. Кульмі-нацыяй паклёпніцкай кампаніі стала справа, якая ат-рымала назву “Саюз вызвалення Бел.”. У 1933г. быц-цам за прыналежнасць да яе было асуджана 90 чал-к, гал. чынам работнікаў к-ры, кавукі, мастацтва. Рэпрэ-сіі працягваліся. У лагерах і турмах загінула больш як 50 пісьменнікаў, у тым ліку і тыя, хто стаяў ля выто-каў сучаснай бел. літ-ры – Гарэцкі, Галубок, Чарот. Але ў гэтых умовах бел. к-ра працягвала развівацца. Была ліквідавана непісьменнасць, уведзена ўсеагуль-нае і абавязковае пачатковае, а затым і сямігадовае на-вучанне. У 1932г. была адкрыта Бел. дзярж. кансерва-торыя. Праз год пачаў дзейнічаць Бел. тэатр оперы і балета. У 30-я гг. ХХст. былі створаны вядомыя опе-ры Цікоцкага “Міхась Падгорны”, Багатырова “У пу-шчах Палесся”, першы балет Крошнера “Салавей”. Бел. мастакі (Волкаў, Зайцаў) пісалі карціны, прысве-чаныя падзеям і ўсталяванню савецкай улады. Развіц-цё архітэктуры значна змяніла аблічча гарадоў. Па праектах Лангбарда былі пабудаваны ў Мінску Дом урада, Дом Чырвонай Арміі, Акадэмія навук. Увесь комплекс пераўтварэнняў у галіне к-ры, навукі, адука-цыі, літ-ры, мастацтва атрымаў назвву “культурнай рэвалюцыі”.