21.Рэлігійнае жыццё вкл у 14-16ст.

Суадносіны розных хрысціянскіх плыняў на Бел. мя-няліся ў розныя гіст. перыяды. У ХІ-ХІІст.бел. землі сталі амаль цалкам праваслаўныя, і іх нац.-культ. раз-віццё прах. пад уплывам к-ры Візантыі. Крэўская ўнія парушыла манаполію правасл. царквы ў дух. жыцці Бел. ВКЛ з моманту ўтварэння быў уласцівы этнічна-рэл. дуалізм. На балцкіх землях спавядала язычніцтва. Асн. веравызнаннем ўсходнеславянскага насельніцтва было праваслаўе. Язычніцтва і праваслаўе мірна суіс-навалі пад уладай вялікіх князёў. У 1246г правасл. Ве-ру прыняў Міндоўг. Незадоўга да смерці прыняў гэту веру Альгерд, нейкі час яе спавядаў Вітаўт. Правас-лаўе ўмацоўвала пазіцыі вял. літ. князёў на бел.-укр. землях. Першыя князі падтрымлівалі правасл. Царкву, бо бачылі ў ей саюзніцу. За кошт іх падараванняў яна павялічвала св. багацці. Тэр-рыя Бел. уваходзіла ў склад епархій, што ўтварыліся раней: Полацкай, Тура-ўскай і часткова Смаленскай і Уладзіміра-Берасцейс-кай. Яны кіраваліся епіскапамі і аб’ядноўваліся ў Кіе-ўскую мітраполію, падпарадкаваную Канстанцінопа-льскаму патрыярху. Спробы крыжакоў усталяваць ка-таліцызм на бел.-літ. землях песпеху не мелі. У к. ХІV ст. Хрысціянізацыя 1387г. закранула толькі язычніц-кую Літву. Тады была ўтворана Віленская епархія, пад уладу якой трапіла амаль уся Бел. Да сяр. ХVІст. Ката-ліцкая царква замацавалася ў паўночна-зах. землях ВКЛ. Тым не менш праваслаўе заставалася найбольш уплывовай канфесіяй на ўсходнеславянскіх тэр-рыях, а Усх. Бел. – сферай яго манапольнай дзейнасці. Ката-ліцкае хрышчэнне Літвы, пазбавіўшы праваслаўе на-дзеі на ролю пануючай рэлігіі ў ВКЛ, не ўмяшчала правоў правасл. Насельніцтва і царквы. Адназначна пракаталіцкая рэл. палітыка аказалася недальнабачнай і пацярпела крах. Урад уносіць у яе істотныя карэкты-вы (здымае эк. абмежаванні для правасл. знаці, ураўноўвае ў правах правасл. шляхту з каталіцкай). У сяр. ХVІст. Тут пачалося імклівае распаўсюджванне ідэй заходнееўрапейскага пратэстантызму, рускай ера-сі. Гэтым захапіліся магнаты, з дапамогай пратэстанс-кай веры яны жадалі захаваць адасобленасць св. дзяр-жавы ад каталіцкай Польшчы. Найбольшае пашырэн-не ў ВКЛ атрымаў кальвінізм. У 50-я гг. ў яго перахо-дзяць большасць магнатаў і значная частка шляхты. Рэфармацыйная мода аказалася недаўгавечнай. Проці-дзеянне вярхоў, дзярж. санкцыі, унутрырэл. супярэч-насці абумовілі яе заняпад. Рэфармацыя і контрэфар-мацыя на Бел. часткова супалі ў св. развіцці, што пры-вяло да напружанай барацьбы ў апошнія дзесяцігоддзі ХVІст. Правячыя колы РП надзялілі езуітаў зямельны-мі ўладаннямі з прыгоннымі сялянамі. Езуіты ўзялі ў св. рукі адукацыю. Гэты дало св. вынікі. Адноўлены і ўзмоцнены каталіцызм пачаў выціскаць пратэстанцкія секты. Некаторыя мясцовыя царкоўныя лідэры ўбачы-лі шлях да пераадолення крызісу ў выхадзе з царкоў-най і культ. арбіты Візантыі і ў заключэнні уніі з Ры-мам. Гэты шлях падтрымала вярх. Улада, і ён быў рэа-лізаваны ў выглядзе Берасцейскай уніі – стала кампра-місам, народжаным у культ., ідэалагічным, рэл. і па-літ. процістаянні Зах. і Усх. на бел. землях. Новы накі-рунак хрсціянства – уніяцтва – прадугледжваў захаванне правасл. абраднасці, царкоўнаславянскай мовы ў набажэнсте, традыцыйных святах, але прызнаваў вяр-шэнства папы рымскага,каталіцкае веравучэнне.