- •Силлабус
- •4. Оқу пәнінің деректемелері (пререквизиты и постреквизиты):
- •5. Оқу пәнінің сипаттамасы.
- •5.2. Пәнді оқытудың мақсаты:
- •5.3. Пәнді оқытудың міндеттері:
- •5.5. Оқу пәнінің жоспары
- •6. Әдебиеттер тізімі
- •6.1. Негізгі әдебиеттер:
- •6.2. Қосымша әдебиеттер:
- •7. Оқу нәтижелерін бағалау және бақылау.
- •8. Пән саясаты.
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Лексикалық тақырып: Анамның тілі – айбыным менің
- •8. Мына сөздердің қазақша баламасын мәтіннен табыңыз:
- •Оқытушының басшылығымен жүргізілетін студенттердің өздік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Түркі тілдер тобына енетін тілдер:
- •Студенттік өмір
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Мәтінді пысықтауға арналған тапсырмалар
- •Қазақ елінің рәміздері
- •1. Сөздермен жұмыс істеңіз (сөздікті пайдаланыңыз):
- •Мәтіннен омоним болатын сөздерді теріп жазыңыз.
- •5. Түсіндірме сөздікті пайдаланып, “көк” сөзімен тіркесетін сөздер қатарын толықтырыңыз. Топ болып талқылаңыздар. Талқылаймыз
- •6. Сіздің пікіріңіз. Келісіңіз немесе қарсылығыңызды білдіріңіз
- •6. Дисскусияның негізгі сұрақтары мыналар деп айтуға бола ма?
- •7. Мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •13. Ақпараттарды топтап, қорытынды жасаңыз.
- •8. Мына сөйлемдерді талқылау мәтініне сәйкес аяқтаңыз:
- •9. Мына сөйлемдерді жазыңыз, оқыңыз. Біреудің сөзін, ойын айтыңыз.
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз:
- •2. Мәтінді мәнерлеп оқыңыз, мазмұндаңыз:
- •3. Астананың қандай көрнекті жерлерін араладыңыздар? Топпен талқылаңыздар.
- •4.Сөздердің синонимдерін жазыңыз.
- •5.Берілген сөздерді орысша аудармасымен жұптастырыңыз.
- •Ойтүрткі. Мына сұрақтарға жауап берейік:
- •3. Мына сөздерді сөздіктен қараңыз:
- •5. Шын немесе жалған
- •14. Төл сөзді төлеу сөзге айналдырыңыз.
- •Анықтауыштық қатынасты білдіру
- •Мына етістіктер тобын оқыңыз, аударыңыз.
- •Мына сөйлемдерден анықтауыштық сөз тіркестерін табыңыз.
- •10. Топты полемикаға шақыратын сұрақтар дайындаңыз.
- •11. Мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •12. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •13. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •14. Шақтармен жұмыс істеу. Мына сөйлемдердегі сызықша орнына нақ осы шақ немесе ауыспалы осы шақ тұлғасын қойыңыз.
- •Притча о справедливости
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7. Төмендегі мақал-мәтелдерді екі топқа бөлініп толықтырыңыздар.
- •8. Айтылым. Жоғарыда айтылған мақал-мәтелдердің біреуіне әңгіме дайындаңыз.
- •9. Жазылым. Жаңадан алған етістіктермен (ұқсайды, тартады, аумайды) мысалдар жазыңыз.
- •10. Сөйлесім. Орысша берілген мәтіндегі (притча) кейіпкерлер арқылы қойылым қойыңыз.
- •«Бәрінен де уақыт қымбат»
- •Уақытыңызды қалай пайдаланасыз
- •Уақытты пайдалана білесіз бе?
- •Уақытты бағалай біл
- •Абай Құнанбайұлы
- •«Ғылым таппай мақтанба»
- •Осөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Ыбырай Алтынсарин
- •2. Сөздік сүйене отырып мәтінді аударыңыз.
- •Себеп-салдарлық қатынастың берілуі.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •Әлем тарихынан қандай ұлы тұлғаларды білесіз? (Бір-біріңізбен сұхбаттасыңыз).
- •Оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
- •11. Дұрыс жауабын таңдаңыз.
- •Кім лидер болғысы келеді?
- •Сөздермен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыздар.
- •Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Мәтінді оқыңыз. Таныс емес сөздердің сөздіктен қараңыз.
- •«Басшы келбеті қандай?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •«Мен өзім қандаймын?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •Себеп-салдар қатынасты білдіру
- •1. А.Сөйлемдерді себебі жалғаулығын пайдаланып, құрмалас сөйлем құраңыз.
- •1. Сөздердің мағынасына, қолданысына мән беріңіз. Сөйлемдердегі сөздерге керек жалғауларды жалғаңыз, мысалдар келтіріңіз.
- •2. Сұрақтарға жауап беру арқылы көршіңізбен сұхбаттасыңыз.
- •Қонақтарды қарсы алу, кәдесыйлықтар ұсыну
- •4. Мәтіннің көмегімен жалғаулар қойып, сөз тіркестерін аяқтаңыздар.
- •6. Жақшадағы сөздерді аударыңыз.
- •1. Мәтінді оқып шығып, мазмұндап беріңіз.
- •Жаңа Жібек жолы бағыты
- •2. Мәтінді оқып шығыңыз. Таныс емес сөздерден сөздік түзіңіз.
- •3. Жаңа сөздерді арнайы сөздік арқылы немесе оқытушының көмегімен аударыңыз. Мәдениет, музыка және ұлттық тағамдар
- •4. Мәтінге қарап сөздерге жалғау жалғаңыз.
- •5. Төмендегі сөз тіркестерінің қазақша аудармасын мәтіннен табыңыз.
- •7. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •9. Мәтінді мазмұндаңыз. Жоғарыдағы тапсырмалар көмегімен сұхбат құрыңыз.
- •10. Мәтінді оқып шығып, сөздіктің көмегімен аударыңыз және оған тақырып қойыңыз.
- •11. Туған жеріңізде жер асты ескерткіштері бар ма? Жалпы, жер асты ескерткіштері жайлы қандай мәлімет білесіз?
- •12. Ұлттық мұражайлардың біріне саяхат жасап, алған әсеріңіз туралы әңгімелеп беріңіз. Мынадай лексиканы қолданыңыз:
- •13. Мәтіндерде айтылған ұлттық қолөнері, зергерлік бұйымдар т.Б. Өнер туындыларының суреттерін экспонат ретінде жинап, топ болып көрме ұйымдастырыңыздар.
Себеп-салдарлық қатынастың берілуі.
(З.С.Күзекова)
-
Сөздікпен жұмыс.
әлеуметтік, пайда болу, тұлға, қоғам, ортақ, мәселе, шешу, басшы, басшылық, басшылық жасау, кез-келген, міндет, атқарушы, ізбасар
-
Ойтүрткі
Топ болып мына сұрақтарды талқылаңыздар.
а. Тарихтан қандай лидерлерді білесіз?
ә. Ол лидердің қандай ерекшеліктері бар?
б. Ол лидерлер еліне қандай пайда әкеледі?
в. Сізге қай лидер көбірек ұнайды? Неге?
г. Сіздіңше лидер қандай болу керек?
д. Лидер нені білуі керек?
ж. Қазақстан тарихынан қандай ұлы тұлғаларды білесіз?
-
Әлем тарихынан қандай ұлы тұлғаларды білесіз? (Бір-біріңізбен сұхбаттасыңыз).
Үлгі: Мені басшылардың ішінде Абылайханның тұлғасы қызықтырады. Абылайханда лидерге қажет қасиеттердің бәрі бар. Ең бастысы: ол – отаншыл, көреген, дипломат, батыл, батыр. Батылдығымен, батырлығымен, отаншылдығымен бізге үлгі. Тағы да ең басты ерекшелігі – жауапкершілігі өте жоғары. Ол өз ісінде жауапкершілік танытқан, өз халқының мүддесін өзінікіндей қорғаған, халқына жақын болған. Ол тек қана хан болған жоқ, ол – қолбасшы, көсем, кеңесші, дипломат та болды (Студент дәптерінен Бегеева Гүлжан).
-
Оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
Тарихи тұрғыдан қарасақ, адамзат пайда болған күннен бері лидерлері
болған. Өйткені, адам - әлеуметтік тұлға. Қоғам пайда болғанда міндетті түрде сол топтың ортақ мәселелерін шешуге басшылық жасайтын кісі болады.
Лидер - өзі басқаратын тобы болғанда ғана лидер.
Лидерлік – кез-келгеннің қолынан келмейтін, батылы да жетпейтін ауыр міндет. Жақсы лидер тақтың соңына түскен топтың басшысы емес, көптеген рольдерді бірден атқарушы. Өйткені тақ адамды емес, адам тақты көтереді. Кез-келген басшы өзіне жақсы ізбасар тәрбиелеуге міндетті.
Шын (ш) немесе жалған (ж) |
Ш |
Ж |
а. Адамзат пайда болған күннен бері лидерлері болған. ә. Адам - әлеуметтік тұлға емес. б. Топтың ортақ әлеуметтік мәселелерін шешуге басшылық жасайтын кісі болады. в. Лидерлік – кез-келгенннің қолынан келмейтін, батылы да жетпейтін ауыр міндет емес. г. Жақсы лидер – көптеген рольдерді бірден атқарушы. д. Басшы өзіне жақсы ізбасар тәрбиелеуге міндетті. |
– – –
–
– – |
– – –
–
– – |
-
Түсінікті тексеру. Сұрақтарға жауап беріңіз.
-
Адамзат пайда болған күннен бері лидерлер болған ба?
-
Адамзат - әлеуметік тұлға ма?
-
Лидерлік кез-келгеннің қолынан келе ме?
-
Лидерлік қандай міндет?
-
Жақсы лидер қандай болады?
-
Басшы өзіне кімді дайындауға міндетті?
6. Сөздікпен жұмыс.
ерекшеліктер, адам бойы, табылу, тиіс, кәсіпкерлік, бейім, ынталы, болжамдар, мұрат тұту, әсер ету, қабілет, жүйелі, пікір, өзге, сендіру, ерту, ерте білу, уәде, айнымау, жүріс-тұрыс.
-
Сұрақтарға жауап беріңіздер.
-
Басшы қандай болу керек деп ойлайсыз?
-
Басшы уәдесін орындауға мән беруі керек пе?
-
Басшы кездесу уақытынан айнымауға ерекше мән беру керек пе?
-
Басшының киінуі, жүріс-тұрысы тартымды болуы керек пе?
-
Басшыға тәжірибе керек пе?
-
Оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
Басшы келбеті
Басшы белгілі бір жүйемен жұмыс істейтін топты бастаушы, жол көрсетуші.
Жан-жақты басшылық қызметке дайын болу үшін қандай ерекшеліктер адам бойынан табылуы тиіс?
Басшы кәсіпкерлікке бейім болуға тиіс? Ол не? Мұның негізінде еңбекқорлық жатады. Кәсіпкерлік – іске кірісе кету, нақты шешімге келу, батылдық, динамизм, ынталықтан бастау алады.
Кез-келген іске бел шешіп кірісетін адам, алдымен жұмысы үшін қажетті шарттарды дайындауға бейім тұрады. Сондай-ақ ол бақылаушы, зерттеуші, келешекпен байланысты болжамдар да жасай алады.
Тез тіл табыса кетумен бірге жоғарғы және төменгі қызмет сатысындағы адамдармен бірдей қарым-қатынасты сақтайды.
Басшылық қызметті мұрат тұтқан жастар өзгені сыйлай білуі, мәдениет қағидаларын орындап, батыл да дұрыс қадам жасай білулері керек.
Кез-келген басқару ісінде жұмысты ғана біліп қоймай, адамдарға әсер ету қабілеті маңызды роль ойнайды, яғни лидерлік қажет.
Лидерлер өзгелерді сендіргіш, қай жағынан да үлгі болып, артынан көпшілікті ерте білуі тиіс.
Жауапкершілік және өзгелермен кеңесу де басшы үшін ауадай қажет.
Жүйелі пікірі бар адам негізінен ойлай біледі, ал ойлау оқумен тікелей байланысты.
Басшы үшін оқу аса қажет, кәсіптік оқу, мәдени оқу, қызметпен байланысты оқу ...
Шын (ш) немесе жалған (ж) |
Ш |
Ж |
а. Басшы белгілі бір жүйемен жұмыс істейтін топты бастаушы, жол көрсетуші емес. ә.Басшы кәсіпкерлікке бейім болуға тиіс.. б. Кәсіпкерлік – іске кірісе кету, нақты шешімге келу, батылдық, динамизм, ынталылықтан бастау алмайды. в. Басшы – бақылаушы, зерттеуші г. Жақсы лидер – көптеген рольдерді бірден атқарушы. д. Басшы өзіне жақсы ізбасар тәрбиелеуге міндетті. |
–
– –
– – – |
–
– –
– – – |
10. Түсінікті тексеру
-
Басшы кім?
-
Басшы неге бейім болуға тиіс?
-
Кәсіпкерлік неден бастау алады?
-
Сондай-ақ басшы қандай болуы керек?
-
Басшы жоғарғы және төменгі қызмет сатысындағы адамдармен қандай қарым-қатынас сақтайды?
-
Басшылық қызметті мұрат тұтқан жастар кімді сыйлай білуі керек, нені орындап, қандай қадам жасай білулері керек.
-
Басшы үшін ауадай қажет не?