- •Силлабус
- •4. Оқу пәнінің деректемелері (пререквизиты и постреквизиты):
- •5. Оқу пәнінің сипаттамасы.
- •5.2. Пәнді оқытудың мақсаты:
- •5.3. Пәнді оқытудың міндеттері:
- •5.5. Оқу пәнінің жоспары
- •6. Әдебиеттер тізімі
- •6.1. Негізгі әдебиеттер:
- •6.2. Қосымша әдебиеттер:
- •7. Оқу нәтижелерін бағалау және бақылау.
- •8. Пән саясаты.
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Лексикалық тақырып: Анамның тілі – айбыным менің
- •8. Мына сөздердің қазақша баламасын мәтіннен табыңыз:
- •Оқытушының басшылығымен жүргізілетін студенттердің өздік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Түркі тілдер тобына енетін тілдер:
- •Студенттік өмір
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Мәтінді пысықтауға арналған тапсырмалар
- •Қазақ елінің рәміздері
- •1. Сөздермен жұмыс істеңіз (сөздікті пайдаланыңыз):
- •Мәтіннен омоним болатын сөздерді теріп жазыңыз.
- •5. Түсіндірме сөздікті пайдаланып, “көк” сөзімен тіркесетін сөздер қатарын толықтырыңыз. Топ болып талқылаңыздар. Талқылаймыз
- •6. Сіздің пікіріңіз. Келісіңіз немесе қарсылығыңызды білдіріңіз
- •6. Дисскусияның негізгі сұрақтары мыналар деп айтуға бола ма?
- •7. Мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •13. Ақпараттарды топтап, қорытынды жасаңыз.
- •8. Мына сөйлемдерді талқылау мәтініне сәйкес аяқтаңыз:
- •9. Мына сөйлемдерді жазыңыз, оқыңыз. Біреудің сөзін, ойын айтыңыз.
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз:
- •2. Мәтінді мәнерлеп оқыңыз, мазмұндаңыз:
- •3. Астананың қандай көрнекті жерлерін араладыңыздар? Топпен талқылаңыздар.
- •4.Сөздердің синонимдерін жазыңыз.
- •5.Берілген сөздерді орысша аудармасымен жұптастырыңыз.
- •Ойтүрткі. Мына сұрақтарға жауап берейік:
- •3. Мына сөздерді сөздіктен қараңыз:
- •5. Шын немесе жалған
- •14. Төл сөзді төлеу сөзге айналдырыңыз.
- •Анықтауыштық қатынасты білдіру
- •Мына етістіктер тобын оқыңыз, аударыңыз.
- •Мына сөйлемдерден анықтауыштық сөз тіркестерін табыңыз.
- •10. Топты полемикаға шақыратын сұрақтар дайындаңыз.
- •11. Мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •12. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •13. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •14. Шақтармен жұмыс істеу. Мына сөйлемдердегі сызықша орнына нақ осы шақ немесе ауыспалы осы шақ тұлғасын қойыңыз.
- •Притча о справедливости
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7. Төмендегі мақал-мәтелдерді екі топқа бөлініп толықтырыңыздар.
- •8. Айтылым. Жоғарыда айтылған мақал-мәтелдердің біреуіне әңгіме дайындаңыз.
- •9. Жазылым. Жаңадан алған етістіктермен (ұқсайды, тартады, аумайды) мысалдар жазыңыз.
- •10. Сөйлесім. Орысша берілген мәтіндегі (притча) кейіпкерлер арқылы қойылым қойыңыз.
- •«Бәрінен де уақыт қымбат»
- •Уақытыңызды қалай пайдаланасыз
- •Уақытты пайдалана білесіз бе?
- •Уақытты бағалай біл
- •Абай Құнанбайұлы
- •«Ғылым таппай мақтанба»
- •Осөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Ыбырай Алтынсарин
- •2. Сөздік сүйене отырып мәтінді аударыңыз.
- •Себеп-салдарлық қатынастың берілуі.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •Әлем тарихынан қандай ұлы тұлғаларды білесіз? (Бір-біріңізбен сұхбаттасыңыз).
- •Оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
- •11. Дұрыс жауабын таңдаңыз.
- •Кім лидер болғысы келеді?
- •Сөздермен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыздар.
- •Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Мәтінді оқыңыз. Таныс емес сөздердің сөздіктен қараңыз.
- •«Басшы келбеті қандай?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •«Мен өзім қандаймын?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •Себеп-салдар қатынасты білдіру
- •1. А.Сөйлемдерді себебі жалғаулығын пайдаланып, құрмалас сөйлем құраңыз.
- •1. Сөздердің мағынасына, қолданысына мән беріңіз. Сөйлемдердегі сөздерге керек жалғауларды жалғаңыз, мысалдар келтіріңіз.
- •2. Сұрақтарға жауап беру арқылы көршіңізбен сұхбаттасыңыз.
- •Қонақтарды қарсы алу, кәдесыйлықтар ұсыну
- •4. Мәтіннің көмегімен жалғаулар қойып, сөз тіркестерін аяқтаңыздар.
- •6. Жақшадағы сөздерді аударыңыз.
- •1. Мәтінді оқып шығып, мазмұндап беріңіз.
- •Жаңа Жібек жолы бағыты
- •2. Мәтінді оқып шығыңыз. Таныс емес сөздерден сөздік түзіңіз.
- •3. Жаңа сөздерді арнайы сөздік арқылы немесе оқытушының көмегімен аударыңыз. Мәдениет, музыка және ұлттық тағамдар
- •4. Мәтінге қарап сөздерге жалғау жалғаңыз.
- •5. Төмендегі сөз тіркестерінің қазақша аудармасын мәтіннен табыңыз.
- •7. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •9. Мәтінді мазмұндаңыз. Жоғарыдағы тапсырмалар көмегімен сұхбат құрыңыз.
- •10. Мәтінді оқып шығып, сөздіктің көмегімен аударыңыз және оған тақырып қойыңыз.
- •11. Туған жеріңізде жер асты ескерткіштері бар ма? Жалпы, жер асты ескерткіштері жайлы қандай мәлімет білесіз?
- •12. Ұлттық мұражайлардың біріне саяхат жасап, алған әсеріңіз туралы әңгімелеп беріңіз. Мынадай лексиканы қолданыңыз:
- •13. Мәтіндерде айтылған ұлттық қолөнері, зергерлік бұйымдар т.Б. Өнер туындыларының суреттерін экспонат ретінде жинап, топ болып көрме ұйымдастырыңыздар.
Оқытушының басшылығымен жүргізілетін студенттердің өздік жұмысына арналған тапсырмалар
Қазақ тілі – көне тіл
Қазақ тілі – қыпшақ тілдер тобындағы ең бай және көркем тіл. Қазақ тілі – түркі тілдер тобына жататын көне тілдердің бірі. Қазақ тілі түркі тілінің “Қыпшақ-ноғайлы тілдері” деп аталатын тобына жатады.
Қазақ халқы сан ғасырлар бойы басқа түркі халықтарымен қонысы, саяси-шаруашылық жағдайы жағынан да тығыз байланыста болып келді, сондықтан оның тілі де сол халықтар тілімен өте жақын қарым-қатынаста болды.
Бұл жағдайлар жазба нұсқалардың түркі халықтарының барлығына да ортақ болғанын көрсетеді. Қазақ тілі туыстық сипаты жағынан да, ұқсастық белгілері жағынан да “түркі тілдері” деп аталатын топқа қосылады. Типологиялық белгілері жағынан басқа түркі тілдері сияқты қазақ тілі де жалғамалы (агглютинативті) тіл деп есептеледі.
Түркі тілдер тобына енетін тілдер:
1. Қазақ 7. Чуваш 13. Хакас
2. Әзірбайжан 8. Қарақалпақ 14. Алтай
3. Қырғыз 9. Түрік 15. Құмық
4. Өзбек 10. Башқұрт 16. Қарашай-балкар
5. Татар 11. Якут (Саха) 17. Гагауз
6. Түрікмен 12. Тува 18. Ұйғыр
Осы тілдердің ішінде бір-біріне жақын көне қыпшақ-ноғайлы тілдері тобындағылар:
1. Қазақ. 2. Ноғай. 3. Қарақалпақ 4. Қарашай-балқар 5. Қырғыз 6. Татар 7. Башқұрт 8. Құмық.
Түркі тілдерінің туыстастығы олардың лексикалық мағынасынан, дыбыстық жүйесінен, грамматикалық құрылысынан нақты байқалады. Сонымен қатар түркі тілдерінің әрқайсысына тән фонетикалық, лексикалық, грамматикалық өзгешеліктер де болады. Ондай өзгешеліктерді қазақ тілін басқа туыстас тілдермен салыстыра отырып та байқауға болады.
1. Басқа түркі тілдерінде б, ғ. г дыбыстары келетін орындарда у, к, қ дыбыстарын қолданады.
Мысалы: аба-ауа, тағ-тау, гелді-келді, гырмызы-қырмызы.
2. Басқа түркі тілдерінде ш дыбысы келетін біраз сөздерде қазақтар с дыбысын қолданады.
Мысалы: баш-бас, таш-тас т.б.
3. Басқа түркі тілдерінде сөз басында и дыбысы келетін жерде қазақ тілінде ж дыбысы айтылады.
Мысалы: иаш-жас, иол-жол, иаз-жаз, иыл-жыл, т.б.
4. Түркі тілдерінде –лар қосымшасы дыбыс үндестігіне сәйкес өзгермесе, қазақ тілінде өзгереді.
Мысалы: маллар-малдар, атлар-аттар, т.б.
5. Басқа тілдерде сұрау есімдігінде н дыбысын қолданса, қазақ тілінде й дыбысы қолданылады.
Мысалы: қандай, қайда, т.б.
6. Кейбір түркі тілдерінде дауысты дыбыстардың созыңқы түрі болса, қазақ тілінде ол жоқ.
3-САБАҚ
Грамматикалық тақырып: Сөз тіркестерінің (зат есім мен сын есім) септік жалғаулары.
Лексикалық тақырып: Еуразия университеті – менің университетім
Еуразия университеті – қазақ және орыс бөлімдерінде 82 мамандық бойынша дипломды маман және 31 бағыт бойынша бакалавр даярлауға 2001 жылы 17 қарашада лицензия (АА сериялы № 0000002) алған жоғары оқу орны. Университетте 57 кафедра бар.
-
Университет құрамында мынадай факультеттер жұмыс істейді:
-
Математика және механика факультеті;
-
Ақпараттық технологиялар факультеті;
-
Жаратылыстану ғылымдары факультеті;
-
Физика-техникалық факультеті;
-
Сәлет, дизайн және бейнелеу өнері факультеті;
-
Халықаралық қатынастар факультеті;
-
Филология факультеті;
-
Заң факультеті;
-
Әлеуметтік ғылымдар факультеті
-
Экономика факультеті;
-
Журналистика және саясаттану
Еуразия университетінің оқу процесі бес ғимаратта жүргізіледі. Ол барлық талаптарға сай келеді.
Әлемдік үлгіде салынған Бас (Әкімшілік-оқу) ғимарат Ақбұлақ каналының бойында орналасқан. Ол 2000 жылы пайдалануға берілді. Аумағы 20 мың шаршы метр. Бұл ғимаратта университеттің әкімшілігі, оқу-әдістемелік басқармасы, Халықаралық қатынастар факультеті және ұлы түрік қолбасшысы Күлтегін (VІІ) ескерткішінің көшірмесі қойылған мұражай орналасқан. Осы ғимаратта студенттердің табысты оқуы мен оқытушылардың шығармашылық қызметіне қажеті бар жағдай жасалған. Қазіргі заманның зертханалық база, лингофондық кабинеттер, аудио және видеотехникалар, Интернет жүйесіне қосылған компьютерлік сыныптар осыған дәлел.
Жаңа үлгідегі 8 қабатты оқу-зертханалық ғимарат 4 мың студентке арналған. Оның көлемі – 20 мың шаршы метр. 2003 жылы пайдалануға берілген бұл ғимаратта 1 мың орындық конференцзал, кең дәрісханалар, үлкен кітапхана, ауқымды оқу залдары, асхана бар.
Бүгінде ЕҰУ халықаралық деңгейге тез әрі мақсатты түрде көтеріліп келеді. Еуразия ұлттық университеті мынандай әлемге белгілі білім және ғылым орталықтарымен тығыз ынтымақтастыққа негізделген байланыс орнатқан:
1-тапсырма. Мәтін лексикасын меңгеріңіз, мазмұндаңыз.
2-тапсырма. Студенттік өміріңіз туралы монолог құрыңыз.