- •Силлабус
- •4. Оқу пәнінің деректемелері (пререквизиты и постреквизиты):
- •5. Оқу пәнінің сипаттамасы.
- •5.2. Пәнді оқытудың мақсаты:
- •5.3. Пәнді оқытудың міндеттері:
- •5.5. Оқу пәнінің жоспары
- •6. Әдебиеттер тізімі
- •6.1. Негізгі әдебиеттер:
- •6.2. Қосымша әдебиеттер:
- •7. Оқу нәтижелерін бағалау және бақылау.
- •8. Пән саясаты.
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Лексикалық тақырып: Анамның тілі – айбыным менің
- •8. Мына сөздердің қазақша баламасын мәтіннен табыңыз:
- •Оқытушының басшылығымен жүргізілетін студенттердің өздік жұмысына арналған тапсырмалар
- •Түркі тілдер тобына енетін тілдер:
- •Студенттік өмір
- •Лексика-грамматикалық тапсырмалар
- •Мәтінді пысықтауға арналған тапсырмалар
- •Қазақ елінің рәміздері
- •1. Сөздермен жұмыс істеңіз (сөздікті пайдаланыңыз):
- •Мәтіннен омоним болатын сөздерді теріп жазыңыз.
- •5. Түсіндірме сөздікті пайдаланып, “көк” сөзімен тіркесетін сөздер қатарын толықтырыңыз. Топ болып талқылаңыздар. Талқылаймыз
- •6. Сіздің пікіріңіз. Келісіңіз немесе қарсылығыңызды білдіріңіз
- •6. Дисскусияның негізгі сұрақтары мыналар деп айтуға бола ма?
- •7. Мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •13. Ақпараттарды топтап, қорытынды жасаңыз.
- •8. Мына сөйлемдерді талқылау мәтініне сәйкес аяқтаңыз:
- •9. Мына сөйлемдерді жазыңыз, оқыңыз. Біреудің сөзін, ойын айтыңыз.
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз:
- •2. Мәтінді мәнерлеп оқыңыз, мазмұндаңыз:
- •3. Астананың қандай көрнекті жерлерін араладыңыздар? Топпен талқылаңыздар.
- •4.Сөздердің синонимдерін жазыңыз.
- •5.Берілген сөздерді орысша аудармасымен жұптастырыңыз.
- •Ойтүрткі. Мына сұрақтарға жауап берейік:
- •3. Мына сөздерді сөздіктен қараңыз:
- •5. Шын немесе жалған
- •14. Төл сөзді төлеу сөзге айналдырыңыз.
- •Анықтауыштық қатынасты білдіру
- •Мына етістіктер тобын оқыңыз, аударыңыз.
- •Мына сөйлемдерден анықтауыштық сөз тіркестерін табыңыз.
- •10. Топты полемикаға шақыратын сұрақтар дайындаңыз.
- •11. Мына сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •12. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •13. Мына сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз:
- •14. Шақтармен жұмыс істеу. Мына сөйлемдердегі сызықша орнына нақ осы шақ немесе ауыспалы осы шақ тұлғасын қойыңыз.
- •Притча о справедливости
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7. Төмендегі мақал-мәтелдерді екі топқа бөлініп толықтырыңыздар.
- •8. Айтылым. Жоғарыда айтылған мақал-мәтелдердің біреуіне әңгіме дайындаңыз.
- •9. Жазылым. Жаңадан алған етістіктермен (ұқсайды, тартады, аумайды) мысалдар жазыңыз.
- •10. Сөйлесім. Орысша берілген мәтіндегі (притча) кейіпкерлер арқылы қойылым қойыңыз.
- •«Бәрінен де уақыт қымбат»
- •Уақытыңызды қалай пайдаланасыз
- •Уақытты пайдалана білесіз бе?
- •Уақытты бағалай біл
- •Абай Құнанбайұлы
- •«Ғылым таппай мақтанба»
- •Осөж тапсырмасы
- •Сөж тапсырмасы
- •Ыбырай Алтынсарин
- •2. Сөздік сүйене отырып мәтінді аударыңыз.
- •Себеп-салдарлық қатынастың берілуі.
- •Сөздікпен жұмыс.
- •Әлем тарихынан қандай ұлы тұлғаларды білесіз? (Бір-біріңізбен сұхбаттасыңыз).
- •Оқыңыз. Таныс емес сөздерді сөздіктен қараңыз.
- •11. Дұрыс жауабын таңдаңыз.
- •Кім лидер болғысы келеді?
- •Сөздермен жұмыс. Сөздікті пайдаланыңыздар.
- •Сұрақтарға жауап беріңіздер.
- •Мәтінді оқыңыз. Таныс емес сөздердің сөздіктен қараңыз.
- •«Басшы келбеті қандай?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •«Мен өзім қандаймын?» деген сұраққа жауап табуға тырысыңыз.
- •Себеп-салдар қатынасты білдіру
- •1. А.Сөйлемдерді себебі жалғаулығын пайдаланып, құрмалас сөйлем құраңыз.
- •1. Сөздердің мағынасына, қолданысына мән беріңіз. Сөйлемдердегі сөздерге керек жалғауларды жалғаңыз, мысалдар келтіріңіз.
- •2. Сұрақтарға жауап беру арқылы көршіңізбен сұхбаттасыңыз.
- •Қонақтарды қарсы алу, кәдесыйлықтар ұсыну
- •4. Мәтіннің көмегімен жалғаулар қойып, сөз тіркестерін аяқтаңыздар.
- •6. Жақшадағы сөздерді аударыңыз.
- •1. Мәтінді оқып шығып, мазмұндап беріңіз.
- •Жаңа Жібек жолы бағыты
- •2. Мәтінді оқып шығыңыз. Таныс емес сөздерден сөздік түзіңіз.
- •3. Жаңа сөздерді арнайы сөздік арқылы немесе оқытушының көмегімен аударыңыз. Мәдениет, музыка және ұлттық тағамдар
- •4. Мәтінге қарап сөздерге жалғау жалғаңыз.
- •5. Төмендегі сөз тіркестерінің қазақша аудармасын мәтіннен табыңыз.
- •7. Сөйлемдерді толықтырыңыз.
- •9. Мәтінді мазмұндаңыз. Жоғарыдағы тапсырмалар көмегімен сұхбат құрыңыз.
- •10. Мәтінді оқып шығып, сөздіктің көмегімен аударыңыз және оған тақырып қойыңыз.
- •11. Туған жеріңізде жер асты ескерткіштері бар ма? Жалпы, жер асты ескерткіштері жайлы қандай мәлімет білесіз?
- •12. Ұлттық мұражайлардың біріне саяхат жасап, алған әсеріңіз туралы әңгімелеп беріңіз. Мынадай лексиканы қолданыңыз:
- •13. Мәтіндерде айтылған ұлттық қолөнері, зергерлік бұйымдар т.Б. Өнер туындыларының суреттерін экспонат ретінде жинап, топ болып көрме ұйымдастырыңыздар.
Студенттік өмір
Студенттік жылдар – белсенді қоғамдық қызмет кезеңі. ЕҰУ студенттері өмірінің орталығы Жастар ісі жөніндегі комитет )ЖЖК) болып табылады. Барлық институттарды ЖЖК-нің бөлімшелері бар, ал ең таңдаулы студенттер университет жастар комитетінің құрамына кіреді. Жастар ісі жөніндегі комитет атқарған маңызды істер аз емес. Студенттер, әсіресе, 23 мамырда дәстүрлі түрде аталып өтетін Университет Күні – Күлтегін күнін мерекелеуге белсене қатысады.
Университет күнінде “Жыл студенті”, “Жыл спортшысы”, “Жыл дарыны”, “Жыл белсендісі”, “ЕҰУ Аруы” номинациялары бойынша жеңімпаздар анықталады.
ЕҰУ-да көптеген студенттік клубтар жұмыс істейді: Дипломатиялық клуб, КТК, “Union”, “Парасат”, “Ойшыл” пікір сайыс клубтары, “Ариана” парсы тілі мен әдебиеті клубы, “Мақсат”, “Полис”, “Жас толқын” клубтары, “Орхон” пресс-клубы. Бұл клубтарда студенттер өз қабілеттерін ұштап, топ алдында сөйлеуге, қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыруға машықтанады. ЕҰУ студенттік клубтары Жастар ісі жөніндегі Комитетпен тығыз байланыста жұмыс істейді.
Университетте Республикалық “ХХІ ғасыр көшбасшысы Жастар орталығы” қоғамдық бірлестігінің филиалы бар.
Студенттердің өмірі тек қана академиялық сабақтармен шектелмейді, оларға қабілетін дамытуына және лайықты демалуына кең жол ашылған.
2002 жылы 30 тамызда Президент Н.Назарбаев өте жайлы бөлмелермен, жиһазбен және телефонмен жабдықталған тоғыз қабатты Студенттер үйін салтанатты жағдайда ашты. Мұнда студенттер үшін асхана, оқу залы, би залы бар.
СОӨЖ
3-тапсырма. «Менің алғашқы студенттік қадамым» тақырыбына шығарма жазыңыз.
СӨЖ
Әңгіме. Менің болашақ мамандығым.
4-САБАҚ
Грамматикалық тақырып: Тәуелдік жалғау. Екі зат есімді тіркестің септелуі.
Лексикалық тақырып: Л.Н.Гумилевтің өмірі мен ғылыми қызметі
Лев Николаевич Гумилев – белгілі еуразияшыл ғалым, тарих және география ғылымдарының докторы, Еуразия халықтары тарихының мәселелері бойынша 200-ден аса ғылыми еңбек авторы. (1912-1992).
Л.Н.Гумилев – этнография, тарих, география, археология, психология, герменевтика сияқты бірнеше білім саласының тоғысынан туған этнология ғылымындағы жаңа бағыттың негізін салушылардың бірі, көрнекті ғалым.
Орыстың белгілі ақындары Николай Степанович Гумилев пен Анна Андреевна Ахматованың ұлы өзінің өмірдегі орнын тарих жыршысы, бірегей этногенез теориясының (тектану) авторы ретінде анықтады.
Терең танымның, ұшқыр ойдың иесі өз жаңалықтарын пәнаралық салада – тарих, география, жаратылыстану, психология, мәдениеттану сияқты ілімдер түйісінде ашты. Еуразия халықтарының бірлігі идеясын сараптау – Н.Трубецкой, П.Савицкий, Л.Карсавина, Г.Вернадский және басқа да алғашқы еуразияшылдар еңбегінен басталды, ғылыми негіздемесі мен дамуы Л.Н.Гумилев еңбегінде жалғасын тапты.
Л.Н.Гумилевті “еуразияшылдардың соңғы тұяғы” деп атайды. Бүгінде еуразияшылдар ілімі қайта жаңғырып, жалғасын табуда. Ғалым еңбектерінің мән-мазмұны туралы әңгімелейтін мезгіл жетті. Соңғы он бес жылда оның құнды ғылыми еңбектері жарыққа шыға бастады, қайта басылып та жатыр. Ондаған жылдар бойы басуға тиым салынған немесе шектеулі таралыммен шығарылған сол еңбектердің арасында “Ғұндар” (М, 1960), “Хазарияның ашылуы” (М., 1966), “Ежелгі түріктер” (М., 1967), “Қиял патшалығын іздеу” (М., 1970), “Қытайдағы ғұндар” (М., 1974), “Ежелгі Русь және Ұлы Дала”, “Этногенез және Жер биосферасы” (М., 1989), “Шырағың сөнбес үшін” (М., 1990), “Русьтен Ресейге дейін” (М., 1992) тәрізді бірегей туындылар бар.
Л.Н.Гумилев тауқыметке толы ғұмыр кешіп, 80 жылдығына 3 ай жетпей өмірден өтті.
Кітаптары мен еңбектері қарсыластарын қанша қорқытқанымен, көзі тірісінде-ақ Ұлы ғалым деп аталды.
Лев Николаевич Гумилев 1912 жылы 1 қазанда Царское Село жерінде, әдебиетшілер әулиетінде дүниеге келді, сөйтіп екі ұлы ақынның одағын одан әрі жарасымды ете түсті. Бұл адамдардың өмірі мен шығармашылығы ХХ ғасыр басындағы жаңа орыс мәдениетіндегі айтулы құбылысқа айналды.
Л.Гумилев Бежецк орта мектебінде оқып, 1930 жылы Ленинградта совет мектебін тәмамдады. Университетке түскісі келеді, бірақ ата-анасының дворян тегінен шыққанына байланысты оқуға қабылдау кезінде қарсыластары көп болады.
1931 жылы Л.Гумилев Памирде ғылыми бөлімнің ғылыми көмекшісі ретінде қызмет атқарады. Памир Лев Николаевичті өзіне баурап алады. Тәжік пен қырғыздың ауызекі сөйлеу тілін меңгереді, дәруіштер мен босқындармен танысады.
1934 жылы Л.Н.Гумилев 22 жасында Ленинград университетінің тарих факультетіне оқуға түседі. Е.Тарле, В.Струве және басқа да әлемге танымал ғалымдардан дәріс алады. Қоғамның толыққанды мүшесі ретінде жоғары оқу орнында оқуға қол жеткізеді. Петербург зиялыларының ортасында болады.
1938 жылдың қаңтарында Лев Николаевич тағы да негізсіз жазаның кесірінен тұтқындалып, “ерекше кеңес шешімімен” 5 жылға сотталады. Жазасын өтеу орны болып, әуелі Беломорканал жері белгіленеді. Бірақ “жұмсақ жазаны қатайту керек”,- деп шешкен заң орындары оның құжаттарын қайта тексеруге жібереді, сөйтіп ату жазасыа үкім шығарады, ол жазаны кейіннен Норильскідегі түрме тұтқыны етумен алмастырады.
1943 жылы қамау мерзімі аяқталады. Л.Гумилев майданға сұранып, 1944 жылы 1-ші Беларусь майданына ерікті солдат ретінде жіберіледі, Берлинді алу шабуылына қатысып, Рейх астанасының күйрегенін өз көзімен көреді.
1945 жылы Л.Гумилев университетке қайта қабылданады. 1946 жылдың қаңтарында барлық оқу курсы бойынша 10 мемлекеттік емтихан тапсырады.
Университет түлегі, төрт тілді: француз, неміс, көне түрік, латын тілдерінің білгірі, ғұндар өркениеті тарихының және ежелгі монғол тарихының маманы – Лев Гумилевтің әрі қарай білімін жалғастыруға, ғылыми ізденістерге ынта-ықыласы күшті, талабы зор болатын.
1946 жылы көктемде ол кандидаттық емтихандарын тапсырып, Шығыстану институты Ленинград бөлімшесінің аспирантурасына оқуға қабылданып, сол жылдың күзінде диссертация тақырыбын анықтайды.
1948 жылы Л.Гумилев тарих ғылымдары бойынша кандидаттық диссертация қорғайды, алайда ... 1948 жылы 6 қарашада, Алтайдағы ғылыми экспедиция жұмыстарын қорытындылау кезінде, ғылым кандидаты дипломын алу қарсаңында... ол тағы да тұтқындалды. 1956 жылы ұзақ сұрау салып, өтініш етуден соң, бостандыққа жіберіліп, “қылмыс құрамы болмауына байланысты” ақталып шығады.
Үйсіз-күйсіз, денсаулығы кеміген, жалпы алғанда, ғұмырының 14 жылын түрмелерге тастаған 44 жастағы Л.Гумилев туған қаласы Ленинградқа қайтып оралады. Докторлық диссертациясын 1961 жылы тамаша табыспен қорғап шығады.