Тема 17, Педагогические основы реализации коммуника­тивного подхода в работе по развитию речи детей дошкольного возраста

План

Введение.

1. Теоретические основы проблемы формирования коммуника­тивных умений.

1.1. Сущность теории речевого общения.

1.2. Особенности речевого общения дошкольников.

1.3. Лингводидактические основы коммуникативно-деятельностного подхода к развитию речи детей дошкольного возраста.

2. Пути реализации коммуникативно-деятельностного подхода к развитию речи детей дошкольного возраста.

1.1. Уровень сформированное™ коммуникативных умений детей дошкольного возраста.

2.2. Реализация коммуникативно-деятельностного подхода к развитию речи детей дошкольного возраста.

Заключение.

Список использованной литературы.

Приложение.

Объект исследования: процесс развития речи.

Предмет исследования: технологическая модель формирова­ния коммуникативных умений у детей старшего дошкольного возраста.

Цель исследования: теоретически обосновать педагогические основы коммуникативного подхода к развитию речи и эксперимен­тально проверить содержание, средства и приемы формирования коммуникативных умений у детей старшего дошкольного возраста.

Задачи исследования

1. Провести общий анализ процесса общения, включающий рассмотрение его структурных функциональных и типологических ха­рактеристик с учетом возрастных особенностей детей дошкольного возраста.

2. Определить особенности проявления коммуникативных умений у старших дошкольников.

3. Разработать коммуникативно-ориентированную технологическую модель развития речи и апробировать ее.

4. Разработать методические рекомендации по реализации коммуникативного подхода в развитии речи детей дошкольного возраста.

Методические указания

Во введении обоснуйте актуальность проблемы.

В первой главе раскройте основные положения, определяющие понимание процесса развития речи как процесса формирования коммуникативных умений.

Во второй главе опишите ход констатирующего эксперимента и спроектируйте модель коммуникативного подхода в развитии речи детей дошкольного возраста.

Для выявления уровня сформированности коммуникативных умений у детей старшего дошкольного возраста используйте наблю­дение, создание проблемных ситуаций, опрос детей о способах обще­ния, наглядно-словесное моделирование.

В формирующем эксперименте раскройте основные пути и сред­ства формирования коммуникативных умений у дошкольников в рабо­те по развитию речи.

В контрольном эксперименте проведите повторную диагности­ческую работу, используя те же методики, что и в констатирующем эксперименте. Проведите качественный и количественный анализ полученных данных.

Заключение должно отразить правильность вашей гипотезы, ре­зультаты проведенного вами педагогического эксперимента.

Литература

1. Клюева Н. В., Касаткина Ю. В. Учим детей общению. Яро­славль, 1996.

2. Любина Г.А. Развитие речи дошкольников в общении. Мн„ 1999.

3. Отношения между сверстниками в группе детского сада / Под ред. Т. А. Репиной. М., 1978.

4. Развитие общения дошкольников со сверстниками / Под ред. А. Г. Рузской. М., 1989.

5. Якобсон С.Г. Психологические проблемы этического развития детей. М., 1984.

ДИПЛОМНЫЕ РАБОТЫ ПО РАЗВИТИЮ РЕЧИ И ОБУЧЕНИЮ РОДНОМУ ЯЗЫКУ ДОШКОЛЬНИКОВ

И. С. Старшинская Д. Н. Дубинина

Творческим продолжением курсовой работы выступает диплом­ное проектирование. Дипломная работа является квалификационной работой выпускника. По уровню ее выполнения и результатам защи­ты в Государственной экзаменационной комиссии делается заключе­ние о присвоении выпускнику соответствующей квалификации.

Структура дипломной работы

Структурными элементами дипломной работы являются:

титульный лист,

задание на выполнение дипломной работы,

оглавление (содержание),

введение,

основная часть,

заключение,

список литературы,

приложение.

Оформление дипломной работы

Дипломная работа оформляется на стандартных листах бумаги (формат А-4). Объем дипломной работы — не более 50 страниц пе­чатного текста. Приложению и иллюстративному материалу присваи­ваются следующие за текстом номера страниц. Требования к нумера­ции страниц и глав такие же, как и в курсовой работе.

В пособии предлагаются различные варианты тем дипломных работ по теории и методике развития речи дошкольников.

Тэма 1. Выхаванне культуры маўлення дзяцей сродкамі на-роднай педагогікі План

Уводзіны.

1. Тэарэтычныя аспекты выхавання культуры маўлення дзяцей дашкольнага ўзросту.

1.1. Лінгвістычныя аспекты культуры маўлення.

1.2. Псіхалагічныя асновы выхавання маўленчай культуры ў дзяцей дашкольнага ўзросту.

1.3. Праблема выхавання культуры маўлення дзяцей у тэорыі і практыцы дашкольнай педагогікі.

1.4. Роля сродкаў народнай педагогікі ў выхаванні маўленчай культуры дашкольнікаў.

2. Педагагічная тэхналогія выхавання культуры маўлення старэйшых дашкольнікаў.

2.1. Асаблівасці і ўзроўні культуры маўлення старэйшых дашкольнікаў.

2.2. Сродкі народнай педагогікі ў выхаванні культуры маўлення старэйшых дашкольнікаў.

Заключэнне.

Спіс выкарыстанай літаратуры.

Дадатак.

Аб'ект даследавання: працэс выхавання культуры маўлення ў дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту.

Прадмет даследавання: тэхналогія выхавання культуры маўлен-ня старэйшых дашкольнікаў сродкамі беларускай народнай педагогікі.

Мэта даследавання: тэарэтычна абгрунтаваць і эксперымен-тальна праверыць тэхналогію выхавання культуры маўлення ў ста­рэйшых дашкольнікаў сродкамі народнай педагогікі.

Заданы даследавання

1. Вызначыць узроўні сфарміраванасці культуры маўлення старэйшых дашкольнікаў,

2. Распрацаваць і эксперыментальна праверыць педагагічную тэхналогію выхавання культуры маўлення ў дзяцей дашкольнага ўзросту.

Метадычныя ўказанні

Ва ўводзінах характарызуецца актуальнасць і навізна абранай тэмы, вызначаецца мэта даследавання, акрзсліваюцца заданы, даецца агульная характарыстыка структуры працы і кароткі агляд літаратуры па тэме.

У асноўнай частцы разглядаюцца філасофскія, лінгвістычныя, псіхолага-педагагічныя асновы выхавання культуры маўлення дашкольнікаў.

У ходзе канстатуючага эксперыменту вызначаюцца стан работы дашкольных устаноў па вывучаемай праблеме, пазіцыя педагогаў па акрэсленым пытанні, удакладняецца пытанне наконт таго, ці ставіцца задача выхавання культуры маўлення дашкольнікаў сродкамі народ­ней педагогікі; даследуюцца адносіны бацькоў да працэсу выхавання культуры маўлення сродкамі народнай педагогікі, праводзіцца дыяг-ностыка ўзроўню сфарміраванасці якасцей маўлення: лагічнасці, дак-ладнасці, выразнасці ў старэйшых дашкольнікаў. 3 гэтай мэтай пра-водзіцца вывучэнне дакугуіентацыі дашкольнай установы, анкетаван-не бацькоў і выхавальнікаў, прапануюцца для выканання тры серыі заданняў: 1) расказачь цікавы выпадак са свайго жыцця (лагічнасць), 2) апісаць народную цацку (дакладнасць), 3) прыдумаць цікавую казку (выразнасць). Ацэнка ўзроўню сфарміраванасці культуры маўлення ў дашкольнікаў праводзіцца з улікам наяўнасці ў маўленні дзіцяці на-ступных якасцей: лагічнасці маўлення (уменне пабудаваць кам-пазіцыю выказвання, выкарыстанне лексічных сродкаў, якія забяспеч-ваюць лагічную сувязь паміж часткамі тэксту); дакладнасці маўлення (выкарыстанне слоў у адпаведнасці з абазначаемымі гэтымі словамі з'явамі рэчаіснасці); выразнасці маўлення (інтанацыйная, лексічная, граматычная). На аснове сукупнасці вызначаных крытэрыяў культуры маўлення вызначаюцца адпаведныя ўзроўні культуры маўлення ў дашкольнікаў.

У фарміруючым эксперыменце паказваецца тэхналогія выка-рыстання твораў народнай педагогікі для выхавання культуры маўлення старэйшых дашкольнікаў.

Для ацэнкі вынікаў тэхналогіі выхавання культуры маўлення ў дашкольнікаў праводзіцца кантрольны эксперымент, даныя якога су-пастаўляюцца з вынікамі канстатуючага.

У заключэнні робяцца вывады, адзначаецца эфектыўнасць пра-панаванай тэхналогіі выхавання культуры маўлення дашкольнікаў сродкамі народнай педагогікі.

Літаратура

1. Арлова Г. М. Беларуская народная педагогіка. Мн., 1993.

2. Беларуская народная педагогіка ў сістэме дашкольнага выхавання / А. А. Грымаць і інш. Мн., 1994.

3. Клюева Н. В. , Касаткина Ю. В. Учим детей общению. Ярославль, 1996.

4. Любина Г. А. Развитие речи дошкольников в общении. Мн., 1999.

5. Малюк А. К. Эмацыянальныя асаблівасці гутарковага слова. // Мова і мовазнаўства. Мн., 1975. Вып. 3.

6. Формановская Н. И. Речевой этикет и культура общения. М., 1989.

7. Якобсон С. Г. Психологические проблемы этического развития детей. М., 1984.

8. Янкоўскі М. Выразнасць мастацкага слова ў народнай про­ зе//Полымя. 1982. № 3.

Тэма 2. Навучанне дашкольнікаў старэйшага ўзросту ужы-ванню службовых часцін мовы ' План

Уводзіны.

І.Лінгвадыдактычныя асновы фарміравання граматычна правільнага маўлення ў дашкольнікаў.

1.1. Паняцце граматычнай правільнасці маўлення.

1.2. Службовыя часціны мовы і іх статус у маўленні.

1.3. Тэорыя і практыка навучання дашкольнікаў ужыванню служ­ бовых часцін мовы.

2.Характарыстыка засваення дзецьмі службовых часцін мовы.

2.1. Асаблівасці ўжывання дзецьмі службовых часцін мовы.

2.2. Шляхі актывізацыі засваення дзецьмі службовых часцін мовы. Заключэнне.

*Спіс выкарыстанай літаратуры. Дадатак.

Аб'ект даследавання: маўленчая дзейнасць дзяцей старэйшага дашкольнага ўзросту.

Прадмет даследавання: працэс засваення службовых часцін мовы (прыназоўнікаў, злучнікаў) дзецьмі старэйшага дашкольнага ўзросту.

Мэта даследавання: тэарэтычна абгрунтаваць і эксперымен-тальна лраверыць методыку актывізацыі ўжывання службовых часцін мовы ў маўленні старэйшых дашкольнікаў.

Заданы даследавання

1. Вызначыць асаблівасш ўжывання дзецьмі старэйшага да- школьнага ўзросту службовых часцін мовы.

2. Распрацаваць методыку эфектыўнага засваення і актывізацыі ўжывання дзецьмі старэйшага дашкольнага ўзросту службовых часцін мовы.

Метадычныя ўказанні

Канцэптуальныя палажэнні пабудовы сістэмы нацыянальнай да-школьнай адукацыі прадугледжваюць авалоданне роднай мовай як най-каштоўнейшым скарбам нацыі. У сувязі з гэтым асобую значнасць для развіцця маўлення дашкольнікаў набывае яго граматычная правільнасць.

Ва ўводзінах неабходна адзначыць актуальнасць і навізну вы-бранай тэмы даследавання, яго мэту, задачы, акрзсліць гіпотэзу. Не­абходна спыніцца на тэарэтычным асвятленні пытання, паказаць стан яго распрацоўкі на сучасным этапе, зрабіць кароткі агляд навуковай літаратуры, вызначыць структуру даследавання, яго метады.

У асноўнай частцы трэба разглядзець лінгвадыдактычныя асно-вы фарміравання граматычнага ладу маўлення дашкольнікаў.

У канстатуючым эксперыменце правесці аналіз планаў выха-вальнікаў, анкетаванне выхавальнікаў, гутаркі з дзецьмі, назіранні за зносінамі дзяцей у штодзённым жыцці, маўленчымі заняткамі, спецы-яльна створанымі маўленчымі сітуацыямі. У працэсе гутарак, спецы-яльна створаных маўленчых сітуацый, назіранняў за зносінамі дзяцей у штодзённым жыцці вызначыць групы прыназоўнікаў і злучнікаў, якія найбольш часта ўжываюцца дзецьмі старэйшага дашкольнага ўзрос-ту. Прапанаваць серыі заданняў для вызначэння ўжывання і разумен­ия дзецьмі старэйшага дашкольнага ўзросту злучнікаў і прына-зоўнікаў. 3 гэтай мэтай распрацаваць сітуацыі маўленчыхзносін. Кры-тэрыямі засваення прыназоўнікаў і злучнікаў могуць выступаць наступныя: разумение, запамінанне, ужыванне. На аснове атрыманых даных вызначыць узроўні засваення дзецьмі службовых часцін мовы.

У фарміруючым эксперыменце распрацаваць шляхі ўжывання старзйшымі дашкольнікамі службовых часцін мовы. Фарміруючы зкспе-рымент уключае работу з усімі службовымі часцінамі мовы. Дыдактыч-ная мадэль навучання ўключае змест і спосабы навучання, сістэму мета-даў і прыёмаў навучання. Яна можа складацца з трох узаемаззяззных камланентаў: інфармацыйнага, дзейснага, камунікатыўнага. У сувязі з гэ­тым! кампанентамі дзеці спачатку знаёмяцца з сэнсавымі значэннямі той ці іншай службовай часціны мовы, потым прадугледжваецца арганіза-цыя актыўнай маўленчай дзейнасці дзяцей, і нарэшце адбываецца

фарміраванне ўласнага паняцця дашкольнікаў аб службовых часцінах мовы. На заключным этапе даследавання правесці кантрольны эксперы-мент па той жа методыцьі, што і канстатуючы.

У заключэнні пакажыце асноўныя вынікі, што былі атрыманы ў ходзе даследавання.

Літаратура

1. Баршай Д. О. О грамматических ошибках в речи детей // Дошкольное воспитание. 1974. № 5.

2. Беларуская мова. Цяжкія пытанні фанетыкі, арфаграфіі, граматыкі / Пад рэд. А. I. Падлужнага. Мн., 1987.

3. Гвоздев А. Н. Вопросы изучения детской речи. М., 1961.

4. Гурскі М. I. Параўнальная граматыка рускай і беларускай моў: Фанетыка І марфалогія. Мн., 1972.

5. Негневицкая Е. И., Шахнарович А. М. Язык и дети. М., 1981.

6. Старжынская Н. С. Тэорыя і методыка развіцця беларуска- га маўлення дашкольнікаў. Мн., 2000.