44. Дакументальны жанр у творчасці м. Гарэцкага (“Сібірскія абразкі”, “На імперыялістычнай вайне”, “Скарбы жыцця”).

Кн. “На імп. вайне”-аб блуканнях па пакутах бел. інтэліг-цыі ў асобе сял. сына Лявона Задумы. Гэта і новы этап станаўлення героя як асобы. Наватарск. зн-не кн. у тым, што яна стаіць ля вытокаў жанру бел. маст. дакументалістыкі.У асн. кампазіц. твора пракладзены прынцып сваодн. чаргавання малюнкаў ваен. паўсядзён. і роздумаў. Ацэнка робіцца з гуманічт. пазіц, з пункту гледж. нар. маралі, нар. уяўленняў аб праўдзе і справ-ці. Гал. у кнізе- паказ вайны рэалістычна, але і без нагрушчвання жахаў. М.Г. не ўхіляўся ад таго, каб расказаць аб прарочн. сне салдата ці прадчув.ч-ка перад смерцю, трызненні параненага. Для яго не існуе забароненых тэм. Ён выступ. як сапр. рэаліст. На пач.1932г. бярэцца за “Скарбы жыцця”. Тут шмат ад філас. прытчы, ад алегорыіі, ад жанру прарочн. казання. Менавіта у такім крытчн. станов. і аказ. на пач.30-х г. М.Г. Ён адчуў вострую ўнутр. неабх-ць падвесці вынікі ўласн. тв. працы. Т.чынам, гіст. лёс Бацьк. і св. асаб. піс-кі лёс аўтар успрым. у іх злітасці. Пры гэт. лёс  асэнсоўв., па-першае, у форме абагульнена- сів., узбуйненай, маштабн., убач. як бы праз павеліч. шкло6 “На высокім ўзвышшы я стаяў. Далёка-далёка вакол сябе балотную даліну і саламяныя вёсачкі бачыў. А па другое, з’явы, падзеі- у маштабе вечнасці. Наватарск. рысай пазначаны і стыль 2Скарбаў”: у аўт. маналогу-споведзі чутны гркі смех і іронія, з’едлівы сарказм, адчай і надзея, разгубл. і вера. Г. малюнак гіст. мінулага родн. кр. і таго шляху, як. ішоў бел. народ і яго пакутнікі-сыны.  Ён бачыць перад саб. няўроблен. поле, заездж. коней, выбіты луг, схуднелы статак і сябе самого каля статку з жабрачнай торбай. У Скарбах –адно ўа мамыз шчырых прызнанняў аўтара, што бальшавізм- гэта д’бальская спакуса. М. Г. гатоў з’яв. на маральны суд грамадскасці. У Скарбах ён якраз і паспрабаваў даць адказ, куды гэт. дарога прывяла народ. Выкарыс. алегар. вобразы: страшны хадзячы шктлет, кульгавы павук на цэментовым павукадроме.

46. Ранняя творчасць Змітрака Бядулі: пісьменнік і мадэрнізм.

Псеўданімы: Саша Плаўнік, Ясакар, Змітрок Бядуля. нарадзіўся ў небагатай яўрэйскай сям’і . Сям’я не мела сваей хаты, жылі ў дзеда – кузнеца. вучыўся спачатку ў хедары, потым у ешыбоце, каб стаць рабінам (яўрэйскім прапаведнікам). 1901г – быў выгнаны з ешыбота за здраду яўрэйству: ў запісной кніжцы ен занатоўваў вершы-гімны, прысвечаныя неіснуючай дзяўчыне Мірыям. Гэт апчатак яго цікавасці да літаратуры і паэзіі. 1907г – пачатак літ дзейнасці: піша вершы на рус мове, некатторыя з іх высылае у часопісы “Журнал для всех”, “Аргус”, аднак друкаваць іх не спяшаюцца. 1910г – зямляк Бядулі знаеміць пісьменніка з газ “Нн”. Хутка Бядуля наладжвае сувязь з газетай, друкуе 2 карэспандэнцыі пад псеўд Саша Плаўнік і Змітрок Бядуля. Пачаатк сур’езнай літ творчасці Бядулі – надрукаваная імпрэсія “Пяюць начлежнікі”. 1912г – накіроўваецца ў “Нн”, у ³льню, каб палепшыць адукацыю, папоўніць веды, быць бліжэй да літаратурных колаў. 1913г – зб “Абразкі” (назву прапанаваў Купала, у Бядулі ен наз “Плач пералескаў”). 1914г – Купала становіцца рэдактарам “Нн”, а Бядуля – адказным сакратаром. 1915г – вяртанне ў Пасадзец у сув з набліжэннем вайны. 1917-1920гг – Мінск, супрацоўніцтва з заз “Вольная Беларусь”, “Беларускі шлях”, “Беларусь”. Пасутнасці, гэта працяг “нашаніўскай” дзейнсці. 1922г – зб “Пад родным небам” (у час акупацыі, праява апантанасці бел казкамі, легендамі, міфамі). 1920-1926гг – праца ў “СБ”, загадвае літ-культ адддзелам, рэдагуе часопіс “Зоркі” (адзін з пач-каў бел дзіцячай літаратуры). 1926г – пераходзіць на працу ў Інбелкульт. Адметнасці паэзіі, мадэрнізм ~  прыўзнятасць стылю, нейкая філасофская вышыня – ад захаплення Бібліяй ~  усе жыцце сабіраў казкі і паданні – сімвалічнасць, казачнасць прозы і вершаў ~  1907-1917гг – сузіральная, пераважна пейзажная лірыка з элементамі сімвалізму ~  няма стоенагасмысла ў словах (выкарыстоўваюцца ў прамым значэнні), але “міжрадковы сэнс адчуваецца” ~  дэкадэнцкія матывы (паэзія ночы, змроку, захаду сонца, бледнага месяца – недагаворанасць, нерэальнасць, таямнічасць): неясная самота, смутныя імкненні, прадчуванні ~  гукапіс, вершы маюць колер (залежыць ад апісанняў) ~  пачуцці, эмоцыі праз гукі і фаррбы прыроды, метафарычна ~  спробуе пранікнуць у свядомасць і падсвядомасць асобы, укладваючы ў вобраз супярэчнасці, сумненні ~  паўтор радкоў, слоў, сугучнсць слоў, розныя рытмы радкоў 1 страфы – для мелодыі, музыкі верша