34. Вобраз беларуса-адраджэнца ў зборніку а. Гаруна “Матчын дар”. Праблематыка і жанрава-стылёвыя асаблівасці паэзіі.

”Матчын дар”- Усё тут ідэйна і тэматычна звязана з эпохаю пярэдадня 1й сусветнай вайны. У некаторых вершах адчуваецца і подых новага часу, пачатак якому паклала Лютаўская рэв-цыя.Літаратурнай творчасцю Гарун займаўся ў Сібіры, адкуль пасылаў свае творы ў “НН”, потым у газету “Беларус”, дзе друкаваў іх пад псезданімам А.Сумны. Гарун прыходзіць да высновы, што для вызвалення духоўнага патрэбна жывое, дзейснае слова. Прычым слова гэтае павінна быць родным, матчыным (невыпадкова ж яго паэтычны зборшк названы «Матчын дар»), якое толькі і здольнае глыбока ўскалыхнуць нацыянальна-патрыятычныя пачуцці беларуса. Вось чаму паэт у вершы «Ты, мой брат, каго зваць Беларусам...», прысвеча-ым чатырохгоддзю «Нашай нівы», звяртаючыся да свайго роднага брата беларуса, заклікае яго любіць і шанаваць матчыну мову, якая як найкаштоўнейшы скарб захавалася ад дзядоў і ад прадзедаў. Асаблівасці вершаў: складаная рытміка, пульсуючая дынаміка радкоў, звроты, заклікі, роздумы. Зборнік “Матчын дар” стаіць на адной ступені з “Вянком” і “Шляхам жыцця”. Зборнік «Матчын дар» - песня-мара аб Радзіме. «Сваіх тут жменьку я спісаў маркотных песняў-дум; маёй душы іх сам спяваў па краю родным сум», - прызнаваўся паэт у вершы «Людзям». Паэтьгчныя творы ўсіх трох раздзелаў -«Роднаму краю», «На чужьгае», «Прыявы роднага» - так ці інакш звязаны з радзімай. Усе яны - сведчанне цеснай духоўнай сувязі з роднай староыкай, якая ажывала ў на этычных радках, успамінах, а таксама, напэўна, і ў гутарках са знаёмымі. На такую далёкую, але незабыўную радзіму паэт уцякаў бы шэрым воўкам, поўз бы вужакаю ці ляцеў арлом, а то і вольным ветрам, што можа хутка трапіць усюды, куды толькі захочацца.

35. Нацыянальны тэатр на пачатку хх ст. Роля у. Галубка і ф. Аляхновіча ў станаўленні нацыянальнай драматургіі.

Драматургія Ф.А. ў св. аснове глыбока гуманная і аднач. поўн. вялікіх дысанансаў, непрымірымых ід.-філ. супярэчнасцей як мага лепш адлюстроўвае асобу самога аўтара і яго час. Бацька будуч. да-га іграў на скрыпцы, уперўыню ён узяў з с сабою Фрнацішка на спектакль. Ён паступае ў Варшаўск. тэтр. школу.1913 вярт. на радзіму. Там пачаў пісаць св. 1ы сцэнн. твор- камедыю “На Антокалі”, спачатку па-польску, а пасля турмы, у 1915г., перарабл. яе і пераклад. на бел. м. З ёю ў творч. На сюж.-кампаз. план “На Антокалі”, асабл. апошн. вар-та, аказ. уплыў сам. розн. віды сцэнічн. маст-ва: опера, аперэта, балет. Аб гэт. сведчаць. уведз. у твор сімв. фігуры, як. выконв. танец мяшкоў з грашыма.Наступн. камед., як. працягв. традыц. выкрыцця мяшч. ладу жыцця, з’яв. у 1922г. і была назв. аўт-м “Шчаслівы муж”. П’есу абазвалі безыдэйным”. Драматург раскрыв. прабл. кахання ў мяшч. асяроддзі вельмі яскрава.Ён такс. уводз. у сюж.- кампаз. план творча шэраг сцэн, хар-ных для камедыі фарса. Гэта сцэны з біццём і хаваннем..Віленскі перыяд.тэтр. дз-ці 1916-18гг. быў для Ф.А. вельмі плённымю Ужо як рэж-р ён набірае артыстаў –аматараў у драмат. гурток і  ставіць1шы, пасля доўгю ваен. перап-ку, спкт. на бле. м. Ігралі “Хама”- перерабку авпов. Э.Ажэшка.Адкрыв. тэтр. сезон 1917г., Ф.А. бэр-ца за напіса-не п’ес, якія б адпавяд. запатрабав-ням часу- уздымалі нац. самасвяд-ць.  Выйшла п’еса “На вёсцы”- сцэнічны абразок у 2х актах аб каханні вяск. хлопца да дзяўчыны, як. пераняла на службе ў паноў іх звычкі і таму ганьбіла ўсё “мухыцкае”ю Але тут адчув. і дакучлів. ідэаліз-цыя вяск. ж. Даходы ад спект. ішлі на дапамогу ахвярам вайны, таму на жыццё Ф.Ф. даводз. зарабл. то маляром, то пажарнікам, то настаўнікам.Няма сумнення, што акупац. рэжым стрымл. творчы патэнц. Ф.А. св. надзеі на ьудуч. драма-г і рэж-р звязв. з Мінскам, дзе у гэты час ужо прац. Беларускі Джяр. тэатр, рэарг-ны з закладзен. у маі 1917г. Таварыства бел. драмы і камедыі.Тэатр падзял-ся на 2 трупы. Частка артыст на чале з Ф. Ждановічам захавала за саб. былую назву- Бел. Дз. т, атстанія пач. працав. пад кір-твам А. і сталі наз-ца Бел. нацыян. тэатрам.Вобразы інтэліг-ў у папярэднікаў Ф.А. з’яўл. выхадцамі з сяла і, нягледз. на рознае паходжанне і выхаванне, былі прасякнуты яго трывогамі і клопатамі. Па-друг., галоўны, мабыць, для іх аб’яднальны пачатак- грамадск. актыўнасць з адпаведн. для гэтай актыўнасці светапоглядам. Лепшай намінац. такого літ-га тыпа магла б паслуж. дэфініцыя “інтэлігент-ідэолаг”.Ф.А. раскрывае і праблемы “лішняга ч-ка”., але які здольны аналізаваць св. пачуцці нават у крытычн. момманты.