Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Казак тілі.doc
Скачиваний:
211
Добавлен:
26.02.2016
Размер:
1.09 Mб
Скачать

Қалау рай

Қалау рай сөйлеушінің ықылас-тілегін білдіреді.

Жекеше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты,

үнді,ұяң

Қатаң

Жіктік

жалғауы

Буын

Көмекші

етістік

І. Менің

-ғы

-қы

Жуан

-еді

-ді

-ген

кел -ер

-етін

-іпті

-гі

-кі

Жіңішке

ІІ. Сенің

-ғы

-қы

Жуан

-гі

-кі

Жіңішке

ІІ. Сіздің

-ғы

-қы

+ңыз

Жуан

-гі

-кі

+ңіз

Жіңішке

ІІІ. Оның

-ғы

-қы

+сы

Жуан

-гі

-кі

+сі

Жіңішке

Көпше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты,

үнді,ұяң

Қатаң

Жіктік

жалғауы

Буын

Көмекші

етістік

І.Біздің

-ғы

-қы

+мыз

Жуан

-еді

-ді

-ген

кел -ер

-етін

-іпті

-гі

-кі

+міз

Жіңішке

ІІ.Сендердің

-ғы

-қы

+ларың

Жуан

-гі

-кі

+лерің

Жіңішке

ІІ.Сіздердің

-ғы

-қы

+ларыңыз

Жуан

-гі

-кі

+леріңіз

Жіңішке

ІІІ.Олардың

-ғы

-қы

+лары

Жуан

-гі

-кі

+лері

Жіңішке

Шартты рай

Шартты рай қимыл - әркеттің орындалу, орындалмау шартын білдіреді.

Жекеше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты,

дауыссыз

Жіктік

жалғауы

Буын

Мысалдар

І.Мен

-са

Жуан

бар+са+м

-се

Жіңішке

кел+се+м

ІІ.Сен

-са

Жуан

бар+са+ң

-се

Жіңішке

кел+се+ң

ІІ.Сіз

-са

+ңыз

Жуан

бар+са+ңыз

-се

+ңіз

Жіңішке

кел+се+ңіз

ІІІ.Ол

-са

Жуан

бар+са

-се

Жіңішке

кел+се

Көпше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты,

дауыссыз

Жіктік

жалғауы

Буын

Мысалдар

І.Біз

-са

Жуан

бар+са+қ

-се

Жіңішке

кел+се+қ

ІІ.Сендер

-са

+ңдар

Жуан

бар+са+ңдар

-се

+ңдар

Жіңішке

кел+се+ңдер

ІІ.Сіздер

-са

+ңыздар

Жуан

бар+са+ңыздар

-се

+ңіздер

Жіңішке

кел+се+ңіздер

ІІІ.Олар

-са

Жуан

бар+са

-се

Жіңішке

кел+се

Болымсыз етістік

Болымсыз етістік етістікке болымсыздық -ма (-ме, -ба, -бе, -па, -пе) қосымшаларының тіркесуі арқылы жасалады.

Соңғы дыбыс

Буын

Дауысты, үнді р, л, й, у

Ұяң және үнді м, н, ң

Қатаң

Жуан

-ма

-ба

-па

Жіңішке

-ме

-бе

-пе

Соңғы дыбыс

Буын

Дауысты, үнді р, л, й, у

Ұяң және үнді м, н, н

Қатаң

Жуан

бар+ма

жаз+ба

айт+па

қара+ма

нан+ба

шық+па

Жіңішке

кел+ме

ез+бе

іш+пе

жүр+ме

сен+бе

өт+пе

Тапсырма.

Мәтінді оқыңыз, етістіктерді тауып астын сызыңыз, орыс тіліне аударыңыз.