Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Казак тілі.doc
Скачиваний:
211
Добавлен:
26.02.2016
Размер:
1.09 Mб
Скачать

Болымсыз түрі

Болжалды келер шақтың болымсыз түрі етістіктің түбіріне ма+с, ме+с, ба+с, бе+с, па+с, пе+с жұрнақтарының жалғануы арқылы жасалады.

Жекеше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты,үнді р, л, й, у

Ұяң, үнді м, н, ң

Қатаң

Дауысты

Жіктік жалғауы

Буын

I. Мен

-ма

-ба

-па

+пын

Жуан

-ме

-бе

-пе

+ пін

Жіңішке

II. Сен

-ма

-ба

-па

+сың

Жуан

-ме

-бе

-пе

+сің

Жіңішке

II. Сіз

-ма

-ба

-па

+сыз

Жуан

-ме

-бе

-пе

+сіз

Жіңішке

III. Ол

-ма

-ба

-па

-

Жуан

-ме

-бе

-пе

-

Жіңішке

Көпше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты, үнді р, л, й, у

Ұяң, үнді м, н, ң

Қатаң

Дауысты

Жіктік жалғауы

Буын

I. Біз

-ма

-ба

-па

+пыз

Жуан

-ме

-бе

-пе

+піз

Жіңішке

II. Сендер

-ма

-ба

-па

+сыңдар

Жуан

-ме

-бе

-пе

+сіңдер

Жіңішке

II. Сіздер

-ма

-ба

-па

+сыздар

Жуан

-ме

-бе

-пе

+сіздер

Жіңішке

III. Олар

-ма

-ба

-па

-

Жуан

-ме

-бе

-пе

-

Жіңішке

Мақсатты келер шақ

Мақсатты келер шақ істелетін істі мақсат ете айтады, алда болатын қимыл-әрекетті ашық білдірмейді.

Жекеше

Соңғы

дыбыс

Жақ

(Лицо) ч

Дауысты, үнді р, л, й, у

Ұяң, үнді м, н, ң

Қатаң

Жіктік жалғауы

Буын

I. Мен

-мақ

-бақ

-пақ

+ пын

Жуан

-мек

-бек

-пек

+ пін

Жіңішке

II. Сен

-мақ

-бақ

-пақ

+сың

Жуан

-мек

-бек

-пек

+сің

Жіңішке

II. Сіз

-мақ

-бақ

-пақ

+сыз

Жуан

-мек

-бек

-пек

+сіз

Жіңішке

III. Ол

-мақ

-бақ

-пақ

-

Жуан

-мек

-бек

-пек

-

Жіңішке

Жекеше

Соңғы

дыбыс Жақ

Дауысты, үнді р, л, й, у

Ұяң, үнді м, н, ң

Қатаң

Буын

I. Мен

бар+мақ+пын

жаз+бақ+пын

айт+пақ+пын

Жуан

кел+мек+пін

мін+бек+пін

күт+пек+пін

Жіңішке

II. Сен

бар+мақ+сың

жаз+бақ+сың

айт+пақ+сың

Жуан

кел+мек+сің

мін+бек+сің

күт+пек+сің

Жіңішке

II. Сіз

бар+мақ+сыз

жаз+бақ+сыз

айт+пақ+сыз

Жуан

кел+мек+сіз

мін+бек+сіз

күт+пек+сіз

Жіңішке

III. Ол

бар+мақ

жаз+бақ

айт+пақ

Жуан

кел+мек

мін+бек

күт+пек

Жіңішке

Көпше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты, үнді р, л, й, у

Ұяң, үнді м, н, н

Қатаң

Жіктік жалғауы

Буын

I. Біз

-мақ

-бақ

-пақ

+пыз

Жуан

-мек

-бек

-пек

+піз

Жіңішке

II. Сендер

-мақ

-бақ

-пақ

+сыңдар

Жуан

-мек

-бек

-пек

+сіңдер

Жіңішке

II. Сіздер

-мақ

-бақ

-пақ

+сыздар

Жуан

-мек

-бек

-пек

+сіздер

Жіңішке

III. Олар

-мақ

-бақ

-пақ

-

Жуан

-мек

-бек

-пек

-

Жіңішке

Көпше

Соңғы

дыбыс

Жақ

Дауысты, үнді

р, л, й, у

Ұяң, үнді

м, н, ң

Қатаң

Буын

I. Біз

бар+мақ+пыз

жаз+бақ+пыз

айт+пақ+пыз

Жуан

кел+мек+піз

мін+бек+піз

күт+пек+піз

Жіңішке

II. Сендер

бар+мақ+сыңдар

жаз+бақ+сыңдар

айт+пақ+сыңдар

Жуан

кел+мек+сіңдер

мін+бек+сіңдер

күт+пек+сіңдер

Жіңішке

II. Сіздер

бар+мақ+сыздар

жаз+бақ+сыздар

айт+пақ+сыздар

Жуан

кел+мек+сіздер

мін+бек+сіздер

күт+пек+сіздер

Жіңішке

III. Олар

бар+мақ

жаз+бақ

айт+пақ

Жуан

кел+мек

мін+бек

күт+пек

Жіңішке