- •2. Мемлекет және құқық теориясының заңгер-құқықтанушылар, Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарының қызметкерлері үшін тәжірибелік маңызы.
- •Мемлекеттің пайда болуының экономикалық және әлеуметтік алғы шарттары.
- •6. Мемлекет ұғымы және оның белгілері.
- •7. Мемлекеттің мәні. Мемлекеттің мәніне деген таптық және жалпы әлеуметтік көзқарастар.
- •8. Мемлекеттің типологиясының формациялық және өркениеттік көзқарастары.
- •9. Мемлекет нысанының (құрылысы) түсінігі, оның элементтері.
- •10.Басқару нысаны: түсінігі және түрлері.
- •Республика белгілері :
- •11. Мемлекеттік құрылым нысаны: түсінігі және түрлері.
- •12. Мемлекеттік (саяси) режим :түсінігі , түрлері.
- •13. Демократия : түсінігі және оның нысандары.
- •14.Мемлекеттің міндеттері және функциялары: түсінігі, мазмұны және жіктелуі.
- •Мемлекеттің функцияларын жүзеге асыру нысаны – бұл оның функцияларын жүзеге асырушы мемлекеттік органдар қызметінің түрлері.
- •Қызмет аясына қарай мемлекет функциялары сыртқы және ішкі болып бөлінеді.
- •Мемлекеттің сыртқы функциясы – алдында тұрған ішкі мақсаттарын орындаумен байланысты мемлекет қызметінің негізгі бағыты.
- •16.Мемлекеттің сыртқы функциялары. Қызмет аясына қарай мемлекет функциялары сыртқы және ішкі болып бөлінеді.
- •17.Мемлекеттің функциясын жүзеге асырудағы Қазақстан Республикасының ішкі істер орғандарының рөлі.
- •18. Мемлекеттік аппарат түсінігі. Қазақстан Республикасының мемлекеттік аппарат құрылымы.
- •19.Мемлекеттік орған: түсінігі және белгілері.
- •20.Қазақстан Республикасының мемлекеттік аппаратын ұйымдастыру қағидалары және қызметі.
- •21. Қазақстан Республиканың ішкі істер органдарының мемлекет аппаратындағы орны.
- •22. 1994 Жылдан осы уақытқа дейін Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарының реформалануы.
- •24. Қазақстан Республикасының заң шығару билігі.
- •27. Саяси жүйе: түсінігі және құрылымы.
- •28. Құқық түсінігінің негізі тұжырымдары.
- •29. Құқықтың мәні және оның қоғам мен мемлекет өміріндегі рөлі.
- •30. Әлеуметтік және техникалық нормалар. Әлеуметтік нормалардың түрлері.
- •31. Құқық нормасы: түсінігі және белгілері
- •32. Құқық нормасының құрылымы.
- •33. Құқық нормасы мен нормативтік акт баптарының ара қатынасы
- •34. Құқық нормасының жіктелуі
- •35. Құқықтың нысандары (қайнар көздері)
- •36. Құқықтық әдет – ғұрып.
- •37. Сот (әкімшілік) прецеденті
- •38. Келісім шарт құқық қайнар көзі ретінде
- •39. Нормативтік - құқықтық акт: түсінігі және түрлері
- •40. Заң: түсінігі, белгілері және түрлері
- •41. Нормативтік актілердің уақыт, кеңістік жағынан және тұлғалар бойынша әрекет етуі.
- •42. «Нормативтік құқықтық актілер туралы» Қазақстан Республикасының 24.03.1998 жылғы заңына жалпы сипаттама
- •43. Қазақстан Республикасының қолданылатын құқығының түсінігі
- •А. Заңнамалық актілерге және заңнамаға мыналар жатады:
- •44. Қазақстан Республикасы ішкі істер органдары қызметінің нормативтік – құқықтық негізі.
- •45. Қоғамның құқықтық жүйесі: түсінігі мен құрылымы. Құқықтық семья
- •46. Романо – германдық құқықтық семья
- •47. Англосаксондық құқықтық семья
- •48. Мұсылман құқығы
- •49. Құқықшығармашылық: түсінігі және түрлері.
- •50. Заңшығарушылық үрдіс: ұғымы мен кезеңдері.
- •51. Нормативтік актілерді жүйелеу: ұғымы мен түрлері.
- •52. Құқық жүйесі: ұғымы және элементтері.
- •53. Құқықтық институт.
- •54. Құқық саласы.
- •55. Құқықтың реттеу пәні.
- •56. Құқықтық реттеудің әдістері.
- •57. Материалдық және процессуальдық құқық
- •58. Құқықтық қатынас түсінігі.
- •59. Заңды факт
- •60. Құқықтық қатынас құрамы (элементтері)
- •61. Құқықтық қатынас субъектілері
- •62. Құқықтық қатынас объектілері
- •63. Құқықтық қатынас мазмұны
- •64. Құқықты іске асыру: түсінігі және нысандары
- •65. Құқықты қолдану.
- •66. Құқықтық нормалар қолдану актілері: түсінігі, түрлерінің ерекшеліктері
- •67. Құқықтағы ақаулық және оның орнын толтыру әдістері
- •68. Құқықтағы мирасқорлық және жаңару. Құқық рецепциясы.
- •69. Құқық нормасын талқылау
- •70. Талқылау әдістері (тәсілдері)
- •71. Субъект бойынша талқылау түрлері
- •72. Құқықтық сана түсінгі, құрылымы және түрлері
- •73. Құқықтық сана, құқықтық тәртіп және құқықтық мәдениет
- •74. Құқықтық нигилизм түсінігі және нысандары
- •75. Заңдылық түсінігі және қағидалары
- •76. Заңдылық жағдайына әсер етуші факторлар.
- •77. Заңдылық және тәртіп. Тәртіп түрлері.
- •78. Құқықтық тәртіп және қоғамдық тәртіп түсініктері, олардың қатынасы.
- •79. Құқықтық мінез-құлық түсінігі, оның түрлері.
- •80. Құқықбұзушылық түсінігі, оның белгілері, түрлері.
- •81. Құқықбұзушылық құрамы
- •82. Заңды жауапкершіліктің түсінігі және қағидалары.
- •83. Заңды жауапкершілік түрлері.
- •85. Мемлекет пен құқық, олардың арақатынасы.
- •86. Тұлғаның құқықтық мәртебесі.
- •87. Азаматтық қоғам: ұғымы мен құрылымы.
- •88. Азаматтық қоғам және Қазақстандағы мемлекет.
- •89. Құқықтық мемлекет: ұғымы және негізгі тұжырымдамалары.
- •90. Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан – 2030» жолдауындағы мемлекет және құқық мәселелері
33. Құқық нормасы мен нормативтік акт баптарының ара қатынасы
Құқық нормасы мен нормативтік акті бабы ұқсас емес ұғымдар, жиі жағдайда олар сәйкес келуі мүмкін. Құқық нормасы – гипотеза, диспозиция және санкциядан тұратын мінез-құлық ережесі, ал заңнама актісінің бабы – мемлекеттік ерікті білдіретін нысаны, құқық нормасын жүзеге асыру құралы.
Құқық нормасы құқық мазмұны ретінде, оның нысаны ретінде нормативтік актінің бабымен әр түрлі қатынастарға түседі;
құқық нормасы және нормативтік құқықтық актінің бабы сәйкес келуі мүмкін (басқаша айтқанда бір құқық нормасы – бір бабта ҚР ҚК 106 бабы);
нормативтік актінің бір бабында бірнеше құқық нормасы болуы мүмкін (ҚР Конституциясының 61 бабында 7 норма; ҚР ҚК 96 бабында 14 құқықтық норма бар);
құқық нормасының құрамдас бөлігін нормативтік актінің бірнеше баптарында сипаттау (ҚР ҚК 24 бабының 1 бөлімі және 96 баптың 1 бөлігі – адам өлтіруге дайындалу);
34. Құқық нормасының жіктелуі
Құқық нормасының жіктелуі құқықтық реттеу жүйесіндегі заңдық норманың орнын және рөлін нақты анықтайды, оның тағайындалуын және табиғатын терең тануға мүмкіндік береді.
Құқықтық норманы келесі негізгі түрлерге бөледі:
функционалдық рөліне қарай: қоғамдық қатынасты құқықтық реттеу негізін, оның мақсатын, міндеттерін, шегін, бағытын анықтайтын бастаушы нормалар (бұл, мысалы, қағидаларды жариялайтын декларативті нормалар; нақты заңдық түсініктердің анықтамасын баяндайтын дефинитивтік нормалар және т.б. );
кез келген құқық салаларының жалпы бөліміне тән және құқық салаларына сәйкес институттарының басым бөлігіне немесе барлығына таралатын жалпы нормалар;
кез келген құқық саласының кейбір институттарына қатысты және оларға тән ерекшеліктерді және т.б. есепке ала отырып, қандай да бір біртектес қоғамдық қатынастарды реттейтін арнайы нормалар (олар жалпыны бөлшектейді, олардың жүзеге асырылу кеңістік шартын және уақытын түзейді, жеке тұлғаның мінез – құлқына құқықтық әсер ету тәсілі);
құқық нормалары құқықтық реттеу пәніне байланысты конституциялыќ, азаматтыќ, ќылмыстыќ, єкімшілік, экологиялыќ жєне т.б. болып бµлінеді.
қолдану аймағына байланысты нормалар жалпы, арнаулы және төтенше болып бөлінеді. Жалпы нормалар - барлық адамдармен заңдық ұйымдарды қамтитын анықтаушы қағидалық ережелерді бекітеді. Жалпы нормалармен қатар, өз әрекетін толық анықтаған адамдар тобына, органдарға, ұйымдарға арнаулы нормалар жұмыс жасайды, ал төтенше нормалар құқық субьектілерінің нақты түріне арналған, ерекше реттеуді қажет ететін жағдайларды көрсетеді.
құқық нормалары қоғамдық қатынастарға қатысушылардың әрекетіне әртүрлі әсер етеді. Бұл әрекетке міндеттей алады немесе белгілі бір әрекеттерді жасауға өкілеттілік береді ең болмаса әрекет жасауға тыйым салады немесе әрекет жасауды көтермелейді. Құқық нормалары нормада қалыптасқан тәртіпке байланысты міндеттеуші, өкілдік беруші, тыйым салушы және көтермелеуші нормалар деп бөлінеді.
қ±ќыќ нормалары зањ нормалары және заңға бағынышты акт нормалары деп бөлінеді. Заң нормалары өздерінің заңдық күшіне байланысты өзге норма-лардың арасында басты маңызды орынға ие болады. Заңға бағынышты нормалар заң нормаларына бағынышты солардың негізінде және оларды жүзеге асыру үшін, заңдарды орындау үшін шығарылады.
нұсқау үлгілеріне байланысты құқықтық нормалар императивті, реко-мендательдік (ұсынушылық), диспозитивтік болуы мүмкін. Императивтік немесе қатаң нормалары қалыптасқан шарттар туғанда құқық субьектілерінңің әрекетін тікелей анықтайтын ережелерді бекітеді. Олар құқықтық қатынасқа түсушілердің еркі мен келісімімен өзгертіле немесе басқаша айырбастала алмайды.
рекомендательді нормалар құқық субьектілерінің белгілі бір әрекетті жасауының мақсаттылығы, қажеттілігі туралы рекомендациялар мен кеңестерді мазмұндайды. Диспозитивтік нормалар қоғамдық қатынастарға түсушілерге құқықтар мен міндеттер жиынтығын екі жақтық келісім арқылы анықтауға мүмкіндік береді, тек екі жақтың келісімі болмаған жағдайда ғана жұмыс жасайды, норманың күшіне енеді.
әрекет ету шегіне байланысты нормалар кеңістіктегі әрекетке байланысты жалпы және жергілікті, уақыт аралығындағы әрекетіне байланысты мерзімді және мерзімсіз, субьектілеріне байланысты жалпы арнаулы төтенше деп бөлінеді. Құқық нормаларының құрылысы бойынша реттеуші, дефинитивті, декларативті, өзге де нормалардың әрекетін реттейтін нормалар деп бөлуге болады.